Киритилган сана: 2019-07-28 19:24

1. ХОЛИҚОВ ВА НУРАЛИЕВ

Азиз ўқувчим, навбатдаги мақоламни ёзар эканман, Сизга бир маълумотни айтмоқчиман. Ман 55 йилдан бери футболимиз ишқибозиман. 55 йилдан бери стадионга ўйин кўргани қатнайман. Қанотда Беляков алдаб ўтишларини стадионда олқишлаб юрганимда ҳозирги катта раҳбарлар туғилишмаган эди ҳам. Шунинг учун, нима ўйласам шуни гапиришга ҳақлигимни билинг. Дилимдаги тилимга чиқмоқда. Ушбу фикрларимни футболимизга берилган яна бир баҳо деб билинг.

“Футбол Экспресс”нинг 53-сонида Хайрулла Холиқов ўз мақоласини босиб чиқарибди. Хайрулла жуда ҳозиржавоб журналист. Равшан Эрматовнинг матбуот ходимлари билан учрашуви бўлиб ўтиши билан ушбу “Очиқ мулоқотдаги очиқ гаплар” деган мақоласини босиб чиқарибди. Биласиз, Равшан ўз нутқида янги лавозимида 10та йўналишда иш олиб боришини айтган эди. 5-йўналишни болалар футболига бағишлабди. ”Болалар футболи бутун дунёда футболнинг пойдевори ва устуни ҳисобланади. Яқинда иккита футбол академиясига бориб кўрдик. Очиғини айтсак, вазият жуда оғир. Болалар футбол мусобақалари жуда кам. Мутахассисларни йиғиб гаплашамиз“, (“ФЭ”, №52 3-б.) деган сўзлар билан Равшан Эрматов ўз фикрини қисқача баён этган эди. ОАВ билан Эрматовнинг учрашуви ўтибоқ икки кундан кейин Холиқов ўз муносабатини билдириб мақола ёзиб чиқиш қилди. Кўтарилган барча масалалар ҳақида ўз фикрини билдирди. Баракалла. Болалар футболига бағишланган қисмини тахлил қилайлик.

Х.Холиқов “Болалар футболидаги энг катта муаммолардан бири мураббийларнинг кам маош олаётгани” (“ФЭ”, №52 3-б.) деб, қайғуриб гап бошлайди. Болалар футболи мавзусини “батафсил таҳлил” қилгани учун Хайрулла бу сабабни нуқсонларнинг биринчи даражасига чиқариб қўймоқда, шекилли. Газетанинг берган хабарига кўра, Равшан Эрматов ўз нутқида муаммоларни таҳлил қилмаган, уларни келтириб чиқарган сабабларни очиб кўрсатмаган, уларнинг юзаки ечимини таклиф қилса-да, уларни муҳокамага ташламаган. Шунчаки санаб ўтган. Айтиб ўтган. Хайрулла эса, бу вазифани, яъни муаммо “таҳлилини” ўз зиммасига олибди. Бу мавзуни ўз билганича ёритибди. Хайрулла мураббийлар ўз рўзғорини тебрата олмаётганини кўрсатиб, “Бир ярим-икки миллион сўм атрофидаги ойлик кўзга кўринмайди”, — деб айтмоқда.

Юртимизда бойлар билан камбағаллар орасидаги фарқ жуда кучайиб кетмоқда. Жуда кўп одамлар рўзғорини тебрата олмай қийналиб қолган. Узоққа бормасдан мураббийни спорт журналисти ҳаёти билан таққослайлик. Университетни битиргач, журналист тўғри ё бошқа йўллардан юриб, амаллаб конкурентларини енгади. Телевидениега ишга киради. У ҳам гонорарини қўшиб ҳисоблаганда 100-200 у.е. миқдорида ойлик олади. Бунинг учун у ҳар куни ишда 9дан 5гача бўлади. Кўрсатув тайёрлайди. Бунинг учун у жамоаси билан “сьёмка”га чиқади. Матн тайёрлайди. Монтаж қилади. Эфирга беради. Ойлигини ошираман деб кўпроқ кўрсатув қилай деса, эфир талаш. Атоқли журналистлар эса, бир кўрсатувни бир неча бор эфирга беради. Гонарарини оширади. Аксарият журналистлар озгина маошга қаноат қилиб яшайди. Бояги одам, олдинга интилиб, ёнидан пул тўлаб касби бўйича илмий мақолалар эълон қилади. Касбини мукаммал қилай деб, журналистикадан илмий даражани ёқлайди. Шундаям унга кун йўқ, пул йўқ. Масалан, шундай ҳаёт йўлини босиб ўтган Тўхтамирзаев номзодлик диссертациясини ёқлаган экан.

Хайрулла Холиқов ёқлаб чиққан ёшлар футбол мураббийи-чи, қай аҳволда? Аксарият ҳолларда унинг олий маълумоти бўлмайди. Масалан, Лушчаннинг ҳам олий маълумоти йўқ экан. Аксарият мураббийларнинг эрудицияси паст, дунё қараши тор бўлади. Кўпинча улар маданиятсиз, маишатпараст бўлишади. Сўз бойлиги камлигидан икки сўзининг бирида сўкинишади. Аксарият мураббийларнинг бундай “фазилатга” эга бўлиш сабабини, Хайрулланинг ўзи очиб берганини ўзи сезмай қолган. “Мураббийларнинг аксари собиқ футболчилар эмасми”, дейди. Сўнгра уларнинг ёнини олиб, оқибатини кўрсатиб бермоқчи бўлади. “Улар катта пул топиб (30-40 млн) ўрганишган” деб, энди уларнинг ойлиги паст бўлгани учун уларда “ўз ишига лоқайдлик юзага келади” деб, уларни оқлайди. “Кейин (тамагарлик билан) ота-оналардан пул йиғиш, болаларга эътиборсизлик бошланади” деб, натижада болалар футболи бойлар боласининг футболига айланиб қолганини ҳам кам ойликка йўяди. Улар Нуралиевга ўхшаб болалар футболига содиқ бўла олишмайди, чунки уларнинг маънавий қиёфасининг тубанлиги бунга йўл бермайди. “(ўз касбига) болаларга эътиборсизлик” қилиш тубанлик эмасми? Шундай экан, муаллиф нима дейди? Хайрулла “мураббийларни (лоқайдлиги учун) айблаш керак эмас”, дейди. Ана, холос.

Мавзу сўнгида муаллиф мураббийларнинг “маошини кўтариш ҳақида ўйлаш лозим”, деб раҳбарларга кўрсатма бергандек бўлади. Мана шу бир жумла гапда ушбу мақолани ёзишимнинг асл мақсади ётибди. Кейинроқ айтаман. Маошнинг камлиги бор гап. Сингапурни айтмайман, Малайзияни айтмайман, Вьетнамда энг кам ойлик 300 у.е. миқдорида экан. Биз Вьетнамдан ҳам қашшоқроқ эканмиз-да. Мураббийнинг ойлигини 6 млн. қилиб қўяйликми? Агар, ЎЗИ кўрсатмасин, мураббийнинг оила аъзоларидан бири касал бўлиб қолса, дори-дармонга 1-2 млн. пули кетиб қолади. Нима қилмоқ керак? Мураббийнинг бошини силаб, кўз ёшини артиб, ойлигига 4 юз минг қўшиб, уларни овутиб қўяйликми? Ёки бошқа йўл тутиб, уларнинг ойлигини 9 млн қилиб қўяйликми? Йўқса, ўз ишига “лоқайд” бўлишади-я. Лекин, бундай пулларни қаердан оламиз? Буджетдан ажратиб беришсинми? Ёки уларга ҳам “соғин сигир” бўлишга ҳомий топиб берайликми? Шунда таъмагирлик қилишмайдими? Кўрдингизми, болалар футболида муаммолар жуда мураккаб. Хайрулланинг ушбу таклифидан келиб чиқиб нима демоқчиман? Бу ҳақда Эрматов ўз нутқида ҳеч нарса демади. Аслида, муаммоларнинг илдизи шу муҳим сабабга етиб бориб озиқланмоқда. Сабаб нимада? Айтар гапим шуки, бизнинг футбол — бо-қи-ман-да. Футболимиз, бозор иқтисодиётидан четда қолган. Талаб-таклиф принципларига бўйсунмайди. Футболимиз чиқимининг 10 фоизини ҳам ўзи қопламайди. Ишлаб топмайди. Шундай экан, Сизу-биз бу ҳақда ўйлаб кўрайлик. Мақсадим ҳам шу эди. Ушбу мавзу бўйича кейинги сафар гаплашамиз.

Сизларга ҳурмат билан Ҳасанали-отангиз ёздим.

Фикр билдиринг:

ФИКР БИЛДИРИШ УЧУН РЕГИСТРАЦИЯДАН УТИШ КЕРАК!

Билдирилган фикрлар: