1982 йилда «Челси»ни бизнесмен ва қурилиш магнати Кен Бейтс сотиб олди (унгача «Олдхэм» ва «Уиган» эгаси эди). Ўша пайтлари клуб қуйи лигаларда ўралашиб юрар, футболчилар билан шартнома имзолай олмай қарзга ботиб юрарди - аввалги эгаси «Стэмфорд Бриж»нинг реконструкцияси билан шуғуллана олмади. Бейтс «Челси» учун рамзий равишда 1 фунт стерлинг тўлаб, янги даврни бошлади.
У билан клуб тезда элитага қайтиб, миллион фунт қарзидан қутулди. Буни ҳал қилиб бўлгач, Бейтс тажовузкор мухлислар билан ишлашга киришди. Ўзига хос тарзда киришди. Тиканли симга буюртма бериб, уни майдон атрофига ётқизди ва электр оқимини унга улади. Кейин ҳокимият рад этди ва деворни бузишга мажбур қилди.
Бейтс клубни Роман Абрамовичга сотишдан бир йил олдин ҳам мухлислар билан курашган. У бир гуруҳни паразитлар деб атаган. Бейтсга туҳмат қилишда айблов эълон қилинди.
90-йилларда Бейтс клуб вице-президенти Метю Хардинг билан «Челси»ни қандай бошқариш кераклиги тўғрисида баҳслашди. Бейтс Хардингга ВИП трибунага ташриф буюришни тақиқлади. Клубда жанжал ва ҳокимият учун кураш авж олди. Булар эса бортида Хардинг бўлган вертолётнинг қулаши билан якунланди. Табиийки хушмуомалалик ўрнига Бейтс жанжал билан муносабат билдирди: «У ёвуз одам эди. Энди «Челси» бахт қуши порлайди».
Аммо 90-йилларда «Челси» Бейтс диктатураси остида порлади. Клуб ярим мавсумни майдонда ўтказган ва Англия кубоги финалини олиб келган «Суиндон» мураббийи Гленн Ходлни жалб қилди. АПЛнинг кучли ўнталигидан ўрин олган «Челси» кучли олтиликка кириб, 1999 йилда учинчи ўринни эгаллади (Бейтс бошқарувидаги Премер-лигадаги асосий ютуқ). Ходлдан кейин Бейтс яна футболчи мураббийига пул тикди. Руд Гуллит - «Челси» тарихидаги биринчи суперюлдуздир. Ва у клуб учун 27 йил ичидаги биринчи соврин - Англия кубогини ютиб берди.
«Челси» ҳукмронлигининг охирларида Бейтс «Уэмбли»ни тиклаш билан банд эди. Тўрт йил давомида у лойиҳани бошқарди ва кейинчалик молиявий нўноқлиги туфайли ҳокимиятдан ғазабланиб истеъфога чиққан. Бейтс спорт котиби билан ишлашни истамаслигини айтиб, унинг ёрдамчиларини лакейлар деб атади.
2003 йилда «Челси» яна қарзга ботади. Пул ишлаш учун клуб Чемпионлар Лигасига йўл олиши керак эди. Тўртинчи ўрин учун «Ливерпуль»га қарши ҳал қилувчи ўйин олдидан футболчилар ҳаттоки Вьетнам уруши қатнашчиси томонидан рағбатлантирилганди. «Челси» ғалаба қозонди, экшалациядан ўтказди ва янги инвесторларни излашни давом эттирди. қидирув бир ярим йил давом этди, аммо Абрамович билан музокаралар жуда тез ўтди.
«Челси»нинг собиқ директори Марк Тейлор Бейтснинг ҳис-туйғулари ҳақида гапирди. Унга у лойиҳа билан ҳаддан ошиб кетгандек туюлди ва уни сотиш вақти келди. Абрамович ўзига хос хусусиятлар ва клуб устидан тўлиқ назоратни қўлга киритиш истаги билан жалб қилинган.
2005 йилда Бейтс шунга ўхшаш ҳийлани «Лидс» билан синаб кўрди. Афсонавий клубни қарзга сотиб олди ва уни тўғирлашни бошлади. Ўша мавсумда «Лидс» Чемпионшипга тушиб қолди, аммо Бейтс билан вазият янада ёмонлашди - улар учинчи лигага йўл олишди. Етти йил ичида Бейтс беш нафар мураббийни алмаштирди, 70 нафар футболчини ижарага олди ва бемаъни воқеаларга тушиб қолди.
* Дарҳол Абрамович билан жанжаллашиб қолди. Бейтс «Челси»нинг «Лидс»даги уч нафар ёш юлдузини алдаб кетганидан ғазабланди. У интервьюсида «Челси» ҳақида шундай деди: «Энди клубни Сибирдан келган кўплаб дилерлар бошқаради». Бу «Челси»нинг ғазабини қўзғатди ва ФАдан унинг кечирим сўрашинию унга нисбатан чора кўрилишини талаб қилди.
Журналистлар ҳатто Бейтснинг сўзларидан антисемитизмни кўришди ва тушунтириш сўрашди. Бейтс бунга эски инглизча ибора билан жавоб қайтарди: «Умрим бино бўлиб бунақа кулмагандим».
* Бейтс «Лидс» стадиони ва машғулот майдонини сотиб олиш ҳақидаги ваъдасини бажармади. Шунингдек, у фирибгарлар схемаси орқали клубдан қарздорликларни ўчиришга уринди. Лига бу учун умуман «Лидс»ни профессионал мақомидан маҳрум қилиши мумкин эди, аммо атиги 15 очкони олиб ташлаш билан чекланди. «Лидс» -15 билан деярли Чемпионшипга қайтди - плей-оффдан маҳрум бўлишди.
* Мураббий Деннис Уайзнинг айтишича, бир пайтлар Бейтс 17 ёшли футболчи билан шартнома имзолашни сўраган. Мураббий йигитнинг футбол ўйнашни билишига шубҳа қилди - нега у керак? Бейтс трансферни шунчаки тушунтирди: футболчининг отаси муваффақиятли бизнесга эгалик қилади ва агар ўғлини жамоага олиб бориш керак бўлса у билан шартнома имзоланади.
* Бейтс 2012 йилда клубни GFH инвестиция гуруҳига сотган, аммо фахрий президент бўлиб қолган. Бейтс Монакодан уйига Англияга учиб кетиш учун уч йил давомида клуб бюджетидан ярим миллион фунт стерлинг сарфлаганини билганига қадар Бейтс бир йил турди. Бейтс кутилгандек истеъфога чиққандан сўнг шундай деди: «Мен клуб пулини тежаб қолдим, чунки шартнома еврода эмас, фунт билан тузилган эди. Мен ҳамма нарсани «Лидс» манфаати учун қилдим».
Ҳозир Бейтс 89 ёшда. У интервьюсида Абрамовични мақтайди, аммо Премер-лигадаги хорижлик хўжайинларга қарши чиқади: «Чет элликларга жуда кўп пул тушади, улар ҳеч қандай солиқ тўламайдилар. «Манчестер Юнайтед» америкаликларга, «Ливерпуль» эса бошқа америкаликларга тегишли. Улар биринчи бўлиб Премер-лигани 18 жамоага қисқартиришмоқчи. Шундай қилиб, бу ердан кетинг. Ҳеч ким сизни бу ерга таклиф қилмади».
М.Пулотов тайёрлади.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
