Ноэль Ле Гре таслим бўлмайди.
«Зидан Бразилия терма жамоасидами? Менга фарқи йўқ, хоҳлаган жойига бораверсин. У мен билан боғланишга ҳаракат қилдими? Йўқ, телефонни ҳам кўтармасдим». Шу тариқа, 10 январь куни Франция футбол федерацияси президенти Ноэль Ле Гре сўзга чиқди ва бу сўзлар унинг иши ва мавқейини йўқотди. Умумий норозиликдан сўнг (ҳатто Мбаппе ва Эммануэль Макрон ҳам ўз фикрларини билдиришди) амалдор дарҳол лавозимидан четлаштирилди ва бир ярим ой ўтиб, 28 февраль куни у расман истеъфога чиқди.
Истеъфога чиқиш оралиғида собиқ президент ҳақида жуда кўп нохуш маълумотлар ошкор бўлди - у энди Зидан ҳақидаги сўзларидан афсусланса керак, чунки ҳозир Ле Гре қамоққа маҳкум. Хўш, 81 ёшли функционер нима қилди ва у нима билан машҳур?
Ле Гре эски мактаб амалдорларидан. Қишлоқдан чиқиб, юқори мартабага кўтарилган функционер саратон касаллигини мағлуб этдган.
Ноэль ҳақида гапирганда, Силвио Берлусконини эслайсиз. Иккаласи ҳам ёши катта, камбағал оилалардан чиққан ва иккаласи ҳам ўзлари ишлаган клубларни самарали ва фидойилик билан тарбиялашган. Аммо агар Силвио ўзи туғилган Миланда яшаган бўлса (бу унинг вазифасини аниқ соддалаштирган), Ле Гре Франция шимоли-ғарбидаги Генгам яқинидаги кичик бир қишлоқда туғилган.
Ноэл дастлаб қийналди - муваффақиятли балиқчилик бизнесини ташкил қилишдан олдин у ўнлаб касбларни ўзгартирди. Ле Гре ўз компаниясини бошқаришдан олдин маҳаллий Генгам учун футбол ўйнаган. Бу ерда у тез орада клуб президенти лавозимини эгаллади, ўшанда у атиги 31 ёшда бўлди. Ноэлнинг бизнесдаги муваффақияти ўшанда ҳам намоён бўлди. У тезда клубда ҳамма жараёнларни йўлга қўйди, Франция кубогидаги муваффақияти учун («Генгам» Ле Гре қўл остида биринчи мавсумдаёқ 1/8 босқичга етди) президент жамоани Руминиядаги курортга олиб борди ва бу ҳам қизиқ эди.
Бюджетни кўпайтириш, танловни яхшилаш, ҳомийларнинг келиши - Ле Гре истеъдодли етакчи эканлигини исботлади ва шу билан бирга балиқ билан шуғуллана туриб ҳам «Генгам»ни 2-лигага олиб чиқди, профессионал мақомини расмийлаштирди ва янги арена қурди. Эҳтимол, у жамоани ривожлантиришда давом этган бўларди, лекин у 1991 йилда Франция Профессионал Футбол Лигасига чақирилган. У ерда у тўққиз йил қолди, жумладан, Франция Лига кубоги асосчиларидан бирига айланди.
Аммо Ле Гре фақат футбол билан чекланиб қолмади - 1995 йилда у Генгам мэри бўлди ва 2008 йилгача ўз лавозимида қолди. Шу билан бир қаторда, унинг бизнеси ўсди (у аллақачон юзлаб миллион евро фойда келтирди) ва Ноэль ҳамма нарсадан хабардор бўлишга ҳаракат қилди. Бу даврда клуб ҳам кучайди – Ле Гре Франция чемпионатини бошқарган бўлса, «Генгам» Интертото кубоги финалида «Ротор»ни мағлуб этди.
Албатта, Ле Гренинг спортдаги асосий ютуқларидан бири 2008/09 йилги Франция кубоги бўлса, ўшанда «Генгам» кўп йиллар давомида бу совринни қўлга киритган биринчи Лига 2 жамоасига айланди. 7000 аҳолиси бўлган шаҳарнинг камтарона клуби тарихда иккинчи марта (биринчи марта Интертото кубогидан кейин бўлган) еврокубоклар учун курашга кирди, аммо «Гамбург»га умумий 2:8 ҳисобида мағлуб бўлди.
Ле Гре ҳамма жойда муваффақиятга эришди - сиёсатда (у «Генгам»ни 13 йил бошқарган), спортда ҳам, бизнесда ҳам. Ҳатто онкология ҳам унга халақит бермади - 2000 йилларнинг бошида Ноэлга ошқозон саратони ташхиси қўйилган, аммо у бирор бир соҳада ишлашни тўхтатмаган. Шубҳасиз, ажойиб бошқарув хислатлари учун у 2011 йилда Франция футбол федерациясига чақирилган - у ерда Зидан ҳақидаги ўша бахтсиз изоҳгача президент бўлган.
Зидан билан бўлган воқеа нотўғри талқин қилинди, аммо бунга Ле Гре айбдор.
Умуман олганда, Ноэлнинг Зиданга нисбатан ҳурматсизлиги ҳақидаги даъволар бироз кескин. Француз матбуоти иқтибоснинг биринчи қисмини шиширди, лекин иккинчисини бутунлай унутди - бу вазиятни бироз тўғрилайди. Ле Гре аслида нима деганди: «Мен ҳатто телефонни ҳам кўтармасдим. Унга нима дейман? Салом жаноб, хавотир олманг, бошқа клуб қидиринг, чунки мен Дешам билан шартнома имзолаганман?»
Зидан билан боғлиқ воқеа туюлганидан бироз мураккаброқ, чунки жаҳон чемпионати финалидаги мағлубиятдан сўнг кўпчилик мухлислар Зизуни янги мураббий сифатида кўришди. Бунинг ўрнига, Ле Гре бошчилигидаги ФФФ Дешам билан шартномани 2026 йилгача узайтирди (ва бу махфий тарзда амалга оширилди), шунинг учун ҳам Ноэль собиқ «Реал» мураббийи билан гаплашмоқчи эмас эди.
Аммо ҳурматсизликда айбланганига Ле Гренинг ўзи айбдор. У ҳақиқатан ҳам қийин феъл-атворга эга, ҳаётида кўп нарсаларни бошидан кечирган ва кўпинча узун тили туфайли муаммога дуч келган одам. Биринчи жанжал 2013 йилда содир бўлган - ўшанда Францияда илгари судланган кўплаб спорт агентлари билан ишлагани маълум бўлди. Қонунга кўра, уларга агентлик ишига қайтиш тақиқланган эди, лекин Ле Гредан иккинчи лицензияни қаердан олганлари ҳақида сўралганда, у муаммони кўрмаётгани ва маҳкумлар «яхши инсонлар» эканлигини айтди.
Ле Гре футболда ирқчилик йўқлигини таъкидлади (Неймарнинг сўзларига жавобан), бу Мбаппени жуда хафа қилди. У 2024 йилда Парижда бўлиб ўтадиган Олимпиадага аҳамият бермаслигини айтди. У федерация ҳисобидан дам олди. У Бензема билан ҳамкорлик қилишдан бош тортди ва: «Мен сизларга ўхшамайман, мен араб эмасман» деди.
Умуман олганда, Ле Гре тили «аччиқроқ» одам бўлиб, замон руҳига умуман тўғри келмасди. Демак, унинг истеъфоси вақт масаласи бўлган. Францияда ҳаттоки, спорт вазири бу дақиқани интиқлик билан кутаётгани ҳақида миш-мишлар тарқалди. Зидан ҳақидаги гапидан сўнг бошланган терговга кўра, 81 ёшли француз амалдори деярли ҳаммани кетма-кет ҳақорат қилган. Ле Гре ўз соҳасининг ақл бовар қилмас профессионалидир, жумладан, унинг саъй-ҳаракатлари билан Франция жамоаси иккита жаҳон чемпионатида икки марта финалга чиқди ва мамлакат аёллар ўртасида жаҳон чемпионлигини қўлга киритди. Функционер айбловларга қарши курашишни режалаштирмоқда - у барча каналлар орқали адвокатларга қайтадан мурожаат қилиш билан рақибларига таҳдид қилмоқда. Бу қандай тугайди, биз тез орада билиб оламиз.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
