Барчамизга маълум бокс спорт турида турли йўналишлар ва вазн тоифалари мавжудлиги сабаб, дунёнинг айни пайтдаги энг зўр атлетларини белгилаш жуда қийин вазифадир.
Шунинг учун дунё боксида Pound-for-pound (
ингл. паунд-фо-паунд — қисқа P4P) деб номланадиган алоҳида термин ишлатилиб, мана шу терминга асосланган ҳолда барча йўналишларда иштирок этувчи боксчиларга рейтинг баллари қўйилади. Бу борада АҚШда чоп этиладиган “Ринг” (
ингл. Ring Magazine pound for pound) журнали тадқиқотчилари томонидан тузиладиган рейтинг жадвали жаҳонда энг обрўли ҳисобланади.
Нашр мутахассислари рейтинг рўйҳатини тузишда қуйидаги жиҳатларга эътибор қаратадилар:
1)
натижалар (бу омил барча иштирокчилар учун энг муҳим жиҳат)
2) томошабоплик (рейтинг жадвалидаги ўрин боксчининг жангдаги ютуғи ёки мағлубияти қай даражада томошабоп ўтганлигига қараб ўзгаради.
3)
фаолияти давомида эришган ютуқлари (спортчининг профессионал даражада аввал қўлга киритган совринлари ҳам унинг рейтинг жадвалидаги ўрнига таъсир ўтказа олади)[.
Жадвал рўйҳатдаги мштирокчиларнинг жангларидан сўнг тинимсиз ўзгартириб борилади. Ана энди, айни пайтда ушбу рўйҳатнинг энг кучли ўнталигига тўҳталамиз. Ҳозир дунё боксчилари ичида биринчи ўринни - кичик Флойд Мэйвезер эгаллаб турибди. Эслатиб ўтамиз 1996 – 2003 йиллари рўйҳатни Рой Жонс бировга бермаган бўлса, Майк Тайсон ҳозирча оғир вазнлилар ичида етакчилик қилган сўнги вакилдир.
Жорий рейтинг таснифи:
1- ўрин. Кичик Флойд Мэйвезер
1977 йилнинг 24 февралида АҚШнинг Мичиган штатида дунёга келган. Бўйи 1, 73 см, оғирлиги 68 кг. Бу ўша бир дақиқада бир миллион доллар топадиган дунёнинг энг сердаромад боксчиси. Авваллари бокс рингларида энг томошабоп жанглар - супероғир вазнларда бўлиб ўтарди, Флойд мана шундай шоуларни ўрта вазнга олиб ўтди, десак адашмаган бўламиз.
Кичик Флойд Мэйвезер — ярим ўрта вазнда қатнашувчи ҳали енгилмаган америкалик боксчи. 2- ярим енгил, 1- ярим ўрта, 1- ўрта вазн тоифаси жаҳон чемпиони. WBA йўналиши супер чемпиони, WBC чемпиони, WBCнинг фаҳрий ва “бриллиант чемпиони”.
2 - ўрин. Владимир Кличко
1976 – йили Қозоғистонинг Семей шаҳрида туғилган. Ҳозирда Киев шаҳрида истиқомат қилади. Бўйи 1,98 см. Оғирлиги 112 кг.
Владимир 14 ёшидан бокс билан шуғулланиб, 1993 йили ўсмирлар ўртасида Европа чемпионлигини қўлга киритган. У профессионал боксдаги фаолиятини 1996- йили бошлаган эди. Украиналик кичик Кличко – оғир вазн жангларида иштирок этади. 1996 йили Аталанта олимпиада баҳсларининг супероғир вазндаги чемпиони. WBA йўналиши суперчемпиони, WBО суперчемпиони, IBF йўналиши оғир вазн чемпиони.
3 – ўрин. Мэнни Пакьяо
Унинг асл исми-шарифи Эммануэль Дапидран бўлиб, у 1978 йили Филиппин давлатининг Букидион шаҳрида туғилган. Бўйи 1,69 см,. Оғирлиги 65 кг. Фаолиятини энг енгил вазнда бошлаб, шу пайтгача 12 вазн жангларида рингга кўтарилган.
WBC йўналиши энг енгил вазни ва
WBO,
IBF, WBC йўналишларида чемпион бўлган. 2006, 2008, 2009 йилларда “йилнинг энг яхши боксчиси” унвони соҳиби. Бокс мавзусида ёзувчи журналистлар Ассоциацияси танлови бўйича “Ўн йилликнинг энг зўр боксчиси” бея тан олинган. Лақаби — «
Pac-Man».
4- ўрин. Андре Уорд
Рақибларни нокдаун билан эмас, балки очколар ҳисобига кўп ютадиган боксчи 1984 йили АҚШнинг Калифорния штатида туғилган. Бўйи 1, 85 см, оғирлиги 76 кг. Андре Уорд 2004 йили олимпиада чемпиони бўлган.
WBA йўналиши ўрта вазни чемпионлигини 2009 йили қўлга киритиб, ҳозирги вақтгача сақлаб келмоқда. 2011 йили “Ринг” журнали уни “Йил боксчиси” дея тан олганди.
5- ўрин. Тимоти Брэдли
АҚШнинг Калифорния штатида туғилган яна бир ярим ўрта вазнда иштирок этувчи иқтидорли боксчи айни пайтда 31 ёшни қарши олмоқда. Ҳаваскор боксга 2000 йилда кириб келган Тимоти бир йилдан сўнг АҚШ миллий чемпионатида олтин медални қўлга киритади. Ярим ўрта вазнда 2008-2011 йиллар
WBC йўналиши чемпиони, 2009-2011, 2012-2014 WBО йўналиши чемпиони.
6-ўрин. Хуан Мануэль Маркес
42 ёшга кирган бўлсада, ҳали ҳам кучли ўнликдан жой эгаллаб келаётган Маркес 1973 йили Мексиканинг Мехико шаҳрида дунёга келган. Бўйи 1,70 см, оғирлиги 64 кг. WBO йўналиши Суперчемпиони ва шу йўналишнинг “Ўн йилликнинг энг зўр боксчиси” соврини ғолиби. Унинг фаолиятидаги энг эсда қолган жанг, албатта 2004 йилги Менни Пакьяога қарши ўтказилгани бўлса керак. Ўшанда Маркес учрашувнинг биринчи раундидаёқ икки бор нокдаунга учраб ўзини тиклаб олган ва кейинги раундларда Филиппинлик боксчи билан тенгма-тенг кураш олиб борган эди. Жанг сўнгида ҳакамлар ғолибни аниқлашда тортишиб қолишган ва натижада дуранг ҳисоби қайд этилган эди.
7-ўрин. Роман Гонсалес
Биринчи ўта енгил вазнда жангларда ринга чиқиб, зўр машҳурликка эга бўлган
Роман Альберто Гонсалес Луна 1987 йили Никарагуанинг Манагуа шаҳрида дунёга келган. Бўйи 1, 59 см, оғирлиги 49 кг. Гонсалес рингдаги дебютини Никарагуа ва Лотин Америкаси минтақавий чемпионатида ўн саккиз ёшга тўлганида ўтказган эди. У ўзининг фаолияти бошланишидаги 16та жангини мағлубиятсиз ўтказгани эътиборга молик. Энг минимал вазнда
WBA таснифи бўйича
2008—
2010 йиллар чемпиони, шу йўналишнинг биринчи енгил вазни бўйича 2010-2012 йилларда тенгсиз ва WBC ташаббуси билан ўтказиладиган биринчиликда 2014 йилдан ҳозирги вақтгача чемпион бўлиб турибди.
8- ўрин. Гильермо Ригондо
Кубалик номдор боксчи – икки марта Олимпиада ўйинлари, икки бор жаҳон чемпионати ва бир бора ҳаваскорлар ўртасида Панамерика ўйинлари чемпиони. Бўйи 1,64 см. Вазни 54 кг. Гильермо ҳаваскор бокс тарихида энг кучлиларидан ҳисобланиб, 408та жангда ғолиб чиққан. Профессионаллар ўртасида эришган ютуқларига тўҳталадиган бўлсак боксчи иккинчи енгил вазнда WBA бўйича 2012 йилдан буён, WBO ва
The Ring йўналишлари бўйича 2013 йилдан ҳозирги вақтгача чемпионликни сақлаб турибди.
9- ўрин. Карл Фроч
IBF ва WBA йўналишларининг айни пайтдаги чемпиони британиялик Карл Фроч иккинчи ўрта вазн жангларида иштирок этади. Бўйи 1,85 см. Оғирлиги 76 кг. Нотингемлик спортчи ҳаваскор боксда ҳам маълум муваффақиятларни қўлга киритган. Унинг профессионал рингдаги энг машҳур жангларидан бири 2008 йили польшалик енгилмас Алберт Рыбацкига қарши бўлиб ўтган эди. Фроч ҳали мағлубият нелигини билмаган боксчини ажойиб тарзда ютиб чиққан.
10-ўрин. Саул Альварес
Мексикалик бўйи 1,75, оғирлиги 70 кг бўлган айни пайтда биринчи ўрта вазн иштирокчисини келажаги порлоқ дейишади. Тўғри, 25 ёшли Сауль ўша кичик Мэйвезер билан 2013 йилнинг сентябрида бўлиб ўтган баҳсни бой берган, лекин мексикалик жангни сўнги раундларигача рингда зўр матонат билан ҳаракат қилган.
Навбатдаги мақоламизда профессионал бокснинг турли йўналишларида дунё таснифининг юқори ўринларини эгаллаб турган ўзбек боксчилари ҳақида маълумот берамиз.
Муаллиф: Элмурод ЭРМАТОВ
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
