Афсуски, бошқа кўпгина спорт турлари қатори футбол ҳам айрим иллатлардан холи эмас - ажойиб комбинациялар, фантастик голларни ҳадя этадиган муросасиз кураш жараёнида баъзан ғирромликлар, келишилган ўйинлар ва ҳакамларнинг қайсидир жамоаларга ён босишлари каби ҳалолликка зид бўлган ҳолатлар кузатилади.
Чикен - гейт
2011 йилда Гильермо Очоа етакчилигидаги Мексика терма жамоасининг 5 нафар футболчиси допинг синовларидан ўта олишмади. Июнь ойида бўлиб ўтган КОНКАКАФ кубоги турнирида бу футболчиларнинг организмида мушаклар қувватини оширишга ёрдам берадиган кленбутерол моддаси борлиги аниқланганди. Мексика футбол федерациясининг мутасаддилари бу қонунга зид ҳодисани футболчиларнинг айниган товуқ гўштини истеъмол қилганликлари билан изоҳладилар. Буни қарангки, ўта ажабланирли баҳона футболчиларни жазодан қутқариб қолди. Якунда Мексика турнир ғолибига айлангач, нохуш воқеани тезда «бости-бости» қилишди.
Ҳуштаклилар мафияси
Бразилия футболидаги энг йирик футбол можароси 2005 йилда кузатилган. Ўшанда мамлакат чемпионатида фаолият юритувчи икки ҳакам - Эдилсон Перейра ди Карвальо ва Паулу Жозе Данелонлар тергов учун полиция маҳкамасига олиб келинади. Уларга қарши тўпланган далиллар шу қадар асосли эдики, иккала ҳакам ҳам чор-ночор мамлакат олий дивизионидаги бир қатор ўйинлар натижасига таъсир кўрсатиш учун катта миқдорда пора олишганига иқрор бўлишади. Маълум бўлишича, бу «олғир» ҳакамларни тотализатордан пул ишлашни мақсад қилган маҳаллий бир «тадбиркор» ёллаган экан. Бунинг натижасида шубҳа остида қолган бир неча ўйинлар ҳисоби йўққа чиқарилди.
Кальчиоскомессе
Евро-2012 баҳслари бошланиши арафасида Италия полицияси кетма-кет ҳибсга олишларни амалга ошира бошлади. Зеро, мамлакат футболида шубҳали ўйинлар сони ҳаддан ортиқ кўпайиб кетганди. Хуллас, гумон остида қўлга олинганлар орасида «Аталанта» сардори Кристиано Дони ва Италия терма жамоасининг собиқ аъзоси Жузеппе Синьорилар ҳам бор эди. Айтганча, терговлар оқибатида «Аталанта» ва «Сиена» сингари клублар жаримага тортилиб, муҳим очколардан маҳрум бўлишди.
Германиялик юлғич
2005 йил бошларида Германия оддийгина бир ҳакамнинг қинғир ишларидан лол бўлиб қолди. Чунки Роберт Хойцер исмли бу кимса букмекерлик идораларига пул тикиб, катта маблағ орттириб олиш ниятида бир қатор учрашувлар натижасига таъсир ўтказиб келган экан. Масалан, у «Гамбург» ва «Падерборн» жамоалари ўртасидаги учрашувда ўз ниятини амалга ошириш учун Эмиль Мпензани асоссиз равишда майдондан четлатиб, яна иккита пенальти ҳам белгилаган. Муҳими, тергов якунига кўра, Хойцер қилмишига яраша жазоланди: у 29 ой қамоқда ўтирди.
Панжара ортидаги «масхарабоз»
Қизиғи шундаки, ҳатто маҳаллий футболи у қадар оммавий бўлмаган Австралия ҳам тотализаторлар «ҳужуми»га дучор бўлган. Аниқроғи, 2013 йили келишилган ўйинларни ташкил қилишда айбланиб, яримпрофессионал ҳисобланган «Саутерн Старз» клубининг беш нафар аъзоси қўлга олинади. Маълум бўлишича, уларни Сегаран Субрамани исмли масхарабоз йўлдан урган экан. Тергов-суриштирув ишлари якунида қонунбузар бир йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинди. Аммо у «ўтириб чиқиб» бўлса-да, барибир, 2 миллионлик ютуқни қўлга киритди.
Буюк жума можароси
Ишониш қийин-у, аммо «Манчестер Юнайтед» ва «Ливерпуль» каби клублар ҳам ўзаро келишилган ўйин ўтказишган. Бу воқеа олис 1915 йилда бўлиб ўтганди. Ўшанда манкунианликлар қуйи дивизионга тушиб кетиш хавфи остида қолишади ва уларга очко сув ва ҳаводек зарур эди. Мерсисайдликлар эса бу вақтда жадвал ўртасида мустаҳкам туришганди. Шунда «МЮ»нинг етакчи ўйинчилари рақиблардан ёрдам сўрашади ва устига-устак, букмекерлик идораларига пул ҳам тикишади. Ўйин футболчилар келишганидек, 2:0 ҳисобида «МЮ»нинг фойдасига ҳал бўлади. Аммо футболчилар майдонда шундай ҳаракат қилишадики, учрашув ҳисоби келишилганлиги яққол сезилиб қолади.
Чемпионлик учун пора
1993 йилнинг май ойида «Марсель» клуби навбатдаги чемпионлик унвонига жуда яқин турганди. Бунинг учун жамоа аъзолари «Валансьен»ни мағлуб этишса, бас эди. Кутилганидек, учрашувда «Марсел»нинг қўли баланд келди. Аммо кейинроқ маълум бўлишича, марселликлар ғалабага ғайриқонуний йўл билан эришишган экан. Гап шундаки, натижадан шубҳаланган француз полицияси Кристоф Робернинг уйини тинтув қилиб, пул солиб қаппайтирилган каттагина конверт топиб олади. «Валансьень» сардори ҳарчанд уринмасин, охир-оқибат, бу пуллар «Марсел»дан олинган пора эканига иқрор бўлди. Унга эса пулларни «Марсель» президенти Бернар Тапи берган экан. Хуллас, сирнинг ошкор бўлиши натижасида «Марсель» еврокубокларда бир йилгача қатнашиш ҳуқуқидан маҳрум бўлди. Шунингдек, клуб УЕФА суперкубоги ва қитъалараро кубокдан ҳам четлатилди.
Кальчополи
Бутунжаҳон футболи тарихидаги энг катта, шов-шувли воқеалардан бири 2006 йили Италияда кузатилган. Тўғрироғи, коррупцияга алоқадор ишлар туфайли «Ювентус» клуби иккита чемпионлик унвонидан маҳрум қилиниб, «В» серияга тушириб юборилди. Жазога шунингдек, «Милан», «Лацио», «Фиорентина» ва «Режина» клублари ҳам тортилишди.
Актёр - Ривалдо
Бизнингча, футбол майдонида симуляциядан хунукроқ ҳолат бўлмаса керак. Аммо шундай бўлсада, футболчилар бот-бот бу ярамас ишга қўл уриб туришади. Ҳаттоки, машҳур футболчилар ҳам. Жумладан, бутун дунёга танилган бразилиялик Ривалдо 2002 йили Жанубий Корея ва Япония майдонларида ўтган мундиал чоғида дунё ишқибозлари нафратига учради. Аниқроғи, Туркия-Бразилия ўйини чоғида Ҳоқон Унсал бурчакда турган Ривалдо томон тўпни тепиб юборади. Копток эса кутилмаганда, Ривалдонинг белига тегади. Албатта, кучсизгина зарба билан. Лекин Ривалдо буни ҳакам кўрмай қолганидан фойдаланиб, юзини чангаллаганча, ерга ётиб олади. Бразилиялик «жабрдийда» ролини шундай ўхшатиб ижро этадики, натижада Унсал ҳакамдан қизил карточка олиб, майдондан чиқиб кетади. Тўғри, ўйиндан кейин бразилиялик футболчи симуляциядан фойдаланганини тан олади. Аммо шу билан бирга, рақиби ҳам ноҳақ эканини юзсизларча рўкач қилади.
«Илоҳий қўл»
ЖЧ-1986нинг чорак финалида аргентиналик Диего Марадона томонидан «Илоҳий қўл» ёрдамида урилган гол ҳалигача англиялик футбол ишқибозлари қалбини яралаб келади. Бу гол аслида қоидабузиш эвазига урилганини барча кўрган. Фақат ҳакам эмас. Мазкур вазиятда тўп Англия терма жамоаси ҳимоячисининг оёғига тегиб, ташқарига чиқиб кетаётганди. Аммо Марадона эпчиллик қилиб, сакрайди-да, худди бош билан зарба бераётгандек ҳаракат қилиб, чап қўли ёрдамида тўпни дарвозага йўллайди.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
