Ўзбек тилига Давлат тили мақоми берилган кунни яхши эслайман. Мактабда, ҳамманинг олдида эълон қилинганди. Хурсанд бўлганман.
Аммо аҳамиятини тўлиқ тушунганман, деб айта олмайман. Чунки, эндигина 9 ёшда эдим. Бўлиб ўтган воқеа эса улкан ва тарихий аҳамияти жиҳатидан минг йилларга татигулик эдики, ўша вақтда кўламини ҳис қила олмаганман.
Балки, ҳозиргача ҳис қилмасман. Аммо мана шу чала-ярим тушунчам билан ҳам фахрга тўлганим рост. Ўзбекистонликман, ахир.
Шундан буён кўп сувлар оқиб ўтди. Ўтган ҳафта «Олмалиқ» футбол клубининг номи ўзгарди - энди уни АГМК деб атаймиз. Бу қисқартма сўз, узайтирганда эса тахминан шундай бўлса керак - «Алмаликский горно-металлургический комбинат». Нима учун тахминан?
Чунки компьютеримда русча ҳарф териб бўлмайди, фақат ўзбекча ва инглизча. Ўзбекча - тушунарли, инглиз тили эса халқаро тил. Бошқасига ҳеч эҳтиёж бўлмаган. Шундай экан, модомики, хато қилган бўлсам, узр.
Гарчи одатда ўзбек тилида хато ёзганда узр сўрашмаса ҳамки, мен ўзимга буни эп кўрмадим. Ўзбекчада қанақа ёзишгани ҳақида эса қуйироқда гаплашамиз. Ҳозир яна АГМК масаласига қайтсак...
Хуллас, «Ўзбекистон Республикасининг Давлат тили ҳақида»ги Қонуни қабул қилинганидан сўнг 29 йил ўтиб Ўзбекистон чемпионатида АГМК деб аталмиш клуб иштирок этади. ОТМК эмас, айнан АГМК. Ким ва нимага асосланиб бундай қарор қабул қилинганини билмайман, аммо ҳужжат ишлари аллақачон тахт қилиб қўйилган. Энди орқага қайтариш жуда қийин.
Балки ўтган вақтни сарҳисоб қилар бўлсак, бу жуда катта фожиа эмасдир. Чунки ундан-да фожиалироқ бўлган ҳолатлар етарли. Масалан, кўплаб ташкилотларда ҳозиргача ҳужжат ишлари Давлат тилида юритилмайди. Бирор жойга Давлат тилида ариза кўтариб борсангиз, қош чимириб, энса қотирадиганни ўзингиз ҳам неча марталаб кўргансиз.
Шундай экан, Ўзбекистон чемпионатида Алмаликский горно-металлургический комбинат жамоаси иштирок этса нима қилибди? Ким бунга қарши бўлади? Ўзбекистон футбол федерациясими? Ёки Профессионал футбол лигасими? Қайси ЎФФ ва ПФЛ ҳақида гапиряпмиз, ўтган ҳафта янги мавсум регламентини рус тилида чиқарган ташкилотми?
Нима учун Ўзбекистон чемпионатида иштирок этадиган жамоа номи ўзбек тилида эмаслигини улар айтсинми? Масалан, «Қўқон-1912» клубининг расмий сайти номи www.kokand1912.uz бўлиб келмоқда. Аммо бундан кимга қандай оғирлик тушди?
Айтишларича, «Олмалиқ»ни АГМК деб номлашда ҳеч қандай қонунбузарлик йўқ экан. Балки. Номни қабул қилишдан аввал ҳуқуқшунослар билан обдон маслаҳатлашилган бўлса керак. Шундай экан, қонунчилик борасида бирор эътироз билдириш ниятимиз ҳам йўқ. Аммо бу дунёда қонундан ташқари ахлоқ меъёри ҳам бор эмасми? Миллий ғурур-чи? Ўзига нисбатан ҳурмат-чи?
Бошқалардан ҳурмат талаб қиладиган инсон, аввало, ўзини ҳурмат қилиши шарт. Буни биринчи бўлиб мен айтмаяпман ва шунчаки баландпарвоз гап ҳам эмас.
Қолаверса, бу нақлни бир инсонмас, бутун бошли миллатга ҳам қўлласа бўлади. Аммо фақат ўзимдан келиб чиқиб гапирмоқчиман-ки, кимнингдир иззат-нафсига тегиб кетмайин. Агар бўлса, албатта...
Бу масалага аввал ҳам кўп тўхталганман. Бизда - Ўзбекистонимизда нафақат ташкилот ёки футбол клублари, балки аксарият кишиларнинг исм-шарифи ҳам тўғри ёзилмаган. Кимнингдир номини ёзиб, масалани чуқурлаштирмаслик учун яна «фалончи» ва «фисмадончи»дан келиб қўя қоламиз.
100 йил олдин «Фалончижон» ёки «Фисмадончихон» бўлганлар ҳозир «Паланчиджан» ва «Писмаданчихан»га айланган. ДАВОМИ
InterFutbol.uz нинг Telegram даги саҳифасига уланинг – энг сўнгги янгиликлар, қизиқарли блоглар ва таҳлилий материаллар энди бир тўпламда.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
