Хавьер Савиола — аргентиналик собиқ футболчи, 2004 йилги Олимпиада ўйинлари чемпиони ҳамда 2006 йилги мундиал иштирокчиси. Фаолияти давомида «Ривер Плейт», «Барселона», «Реал», «Севилья» «Бенфика» ва «Монако» сингари гранд клублар сафида туп суришга муваффақ бўлган. Савиола айни пайтда футболчилик фаолиятини якунлаб, мураббийлик соҳасига қадам қўяётган ёш мутахассислардан бири.
Қуйида унинг футболга бўлган фикр ва қарашлари ҳамда хотиралари тақдим этилади.
Мураббийлик соҳаси ҳақида
«Мураббийни кийиниш хонасида ҳам ишдан бўшатиш мумкин. Бунга ҳеч қандай шубҳа йўқ. Бу жараёнга айниқса, нисбатан ёши каттароқ ўйинчилар, жамоа сардори ёки узоқ вақтдан бери шу клубда тўп сураётган футболчилар кучли таъсир ўтказиши мумкин. Улар жамоада асосий фигура бўлишга ва ҳурмат қозонишга интилади. Мен футболчи сифатида бир неча бор бундай ҳолатларга дуч келганман. Мураббий сифатида мени хавотирга қўядиган асосий муаммолардан бири ҳам айнан шу.
Жамоадаги 30 нафар ўйинчининг барчаси ўзини бахтли ҳис этиши қийин. Улардан фақат 11 нафаригина мунтазам равишда ўйнаши мумкин, қолганларининг эса сизнинг ишингиздан мамнун бўлиши даргумон. Футболчи сифатида шуни тушундимки, кам ўйин амалиётига эга ўйинчилар ҳам ўзларини жамоанинг муҳим аъзоси сифатида ҳис қилиши керак. Бу ҳақида бош қотириш навбати энди меники».
Марсело Бьелса ҳақида
«2004 йилги Афина Олимпиадасида Аргентина ғолиб чиққанди. Ўшанда жамоани Марсело Бьелса бошқарарди ва қайсидир маънода унинг жамоадалиги менинг омадим эди. У ҳақида фақат яхши хотираларга эгаман. Унинг футболга бўлган фидойилиги фанатизмни эслатарди. Унинг қўл остида шуғулланган ҳар қандай ўйинчи унинг ишга қандай ёндашишини айтиб бера олади. У футбол учун яшайди ва ўйлаган ягона нарсаси – ўз ўйинчиларига яхши имконият яратиб бериш. Агар Марселонинг жамоасига олти балли ўйинчи келса, маълум муддат ўтгач, у саккиз ёки тўққиз балли футболчига айланарди.
Унинг яна бир таҳсинга лойиқ хислатларидан бири бу – унинг самимийлиги. Шунинг учун, футболчилар уни жуда ҳурмат қилишган. У қандай вазият бўлишидан қатъи назар футболчилар билан мулоқот қила оларди.
Бир сафар битта ўйинда учта гол урганман. Ўша пайтда хурсандчилигим ичимга сиғмасдан кийиниш хонасига кирган вақтим у менга: ‘Бугун сен жуда ёмон ўйин кўрсатдинг’, – деганди. У нима сабабдан бундай деганини тушунмаганман. Кейин билсам, у ҳимоядаги ҳаракатларимдан норози экан. Бьелса бошқаларга ўхшамасди. Айтиш мумкинки, у ўз дунёсида яшарди».
Биринчи мураббийи ва «Ривер Плейт»даги дебюти ҳақида
«5 ёшимда Буэнос-Айрес шаҳридаги камтаргина клубда футбол ўйнашни бошлаганман. Биринчи мураббийим Габриел Родригесдан жуда кўп нарсаларни ўргандим. Хусусан, ундан болаларга қандай муносабатда бўлиш кераклигини ўзлаштирдим. Менга унинг машғулот ўтказиш услуби жуда ёқарди. Яна бир етук мураббийим «Ривер Плейт» клубида бирга ишлаган Рамон Диас. У – туғма мотиватор эди.
16 ёшимда асосий жамоада дебют қилганман. Бунгача узоқ йўлни босиб ўтдим. Ўшанда мавсум якунига етишига атиги бир нечта ўйин қолганди ва асосий жамоанинг уч нафар ҳужумчисида жароҳат бор эди. Майдонга тушиши мумкин бўлган икки ҳужумчи қолганди. Диас эса учинчи ҳужумчи сифатида таркибга мени ҳам киритишга қарор қилди. Унгача мен учинчи дивизионда ўйнаб юрардим ва баъзида асосий жамоа билан машғулот ўтардим, лекин қачондир бундай бўлиши мумкинлигини тасаввур ҳам қилмаганман. Бўлажак ўйиндан олдинги машғулотдан сўнг ўйин қайдномасида исмимни кўрдим. Даставвал қандайдир хатолик туфайли у ерга фамилиям пайдо бўлган, деб ўйлагандим. Барчаси шу тарзда бошланган.
Савиола «Ривер Плейт» либосида
Учрашув аввалида захирада қолдирилдим. Бироқ биринчи бўлимдаёқ ҳужумчилардан бири жароҳат олди ва мураббий ўйиннинг иккинчи ярмида мени майдонга туширишга қарор қилди қаттиқ асабийлашганман, лекин майдонга тушишим билан ҳаммаси ўтиб кетди. Эҳтимол Диаснинг сўзлари менга ёрдам бергандир. У менга: ‘Тинчлан! Катта ёшдаги ўйинчилардан фарқли ўлароқ, сен натижа учун жавобгар эмассан’, – деганди.
У бу сўзларни керакли вақтда айтганди. Мен унинг бу сўзларини ҳалигача эслайман. У кучли босимдан халос бўлишимга жуда катта ёрдам берган. Мен майдонга тушиб, шунчаки футбол ўйнадим ва гол урдим».
«Бенфика»даги фаолияти ҳақида
«Европадаги фаолиятим хусусан, Жоржи Жезуш бошчилигидаги «Бенфика»ни ўзгача илиқлик билан хотирлайман. Унинг қўл остида ажойиб футболчилар авлоди етишиб чиқди. Фабиу Коэнтрау, Пабло Аймар, Анхель ди Мария шулар жумласидандир. У ўйинчиларга кўпроқ эркинлик берарди. Шу билан бирга жуда талабчан эди.
Жоржи машғулотларининг биринчи ярим соати тўп билан ишлашга бағишланарди. Биз тобора у кўришни истаган ўйинга мослаша бошлагандик. У менинг иккинчи ҳужумчи сифатида майдонда бироз чуқурроқ ҳаракат қилишим жамоага кўпроқ имконият яратиб беришини айтганди. Унинг жамоасида тўп суриш жуда ёқимли эди. Ўйлашимча, бу ҳар қандай футболчига ёққан бўларди».
Идеал мураббий намунаси – Хосе Пекерман ҳақида
«Бутун карьерам давомида бирга ишлаган мураббийлардан Хосе Пекерманга ўхшашни истаган бўлардим. У – доимо хотиржамликни сақлаган. Шу билан бирга у буни ўз ўйинчиларига қандай сингдиришни ҳам яхши биларди, бу эса қийин вазиятларда асқатарди. У жамоасига биринчи марта мени 2001 йилги U-20 мундиалига чақирган, кейинроқ 2006 йилги катталар ўртасидаги Жаҳон Чемпионатида ҳам Аргентина терма жамоасига жалб этилдим.
Пекерман – ўзига ишонувчи мураббийлардан бири. У ҳамма нарсани тушунади ва футболчилар билан кўпроқ суҳбатлашишга ҳаракат қилади. У камдан кам ҳолларда овозини кўтарарди. Тайёргарлик нуқтаи назаридан у идеал мураббий эди, ҳатто у футболчиларнинг руҳий ҳолати устида ҳам ишлашни билган. Ўқув-машғулот йиғинларида биз ҳаммамиз бирга овқатланардик, у ўйинчиларнинг бир-бирига яқин бўлишини хоҳларди.
Унинг машғулотлари вақтига отамнинг ўлимига тўғри келиб қолганди. Мен ҳеч қачон Хосенинг менга берган ёрдамини унутмайман. Шунингдек, Карлес Решак ва ўша пайтда Барселонада ишлаган барча инсонлар менга жуда оғир бўлган жудоликни бошдан кечиришимда ўз ёрдамини аямаган».
Фаолиятни тугатиш қандай бўлиши ҳақида
«Барча футболчилар дуч келадиган мушкул вазият – фаолиятни якунлаш. Ҳамма сиз бу қарорни қабул қилишга тайёр туришингиз кераклигини айтади ва бу айни ҳақиқатдир. Буни бошдан ўтказган дўстларим бу ҳақида жиддийроқ ўйлаб кўришни маслаҳат берганди.
Фаолиятим давомида «Барселона» ва «Реал» сингари катта жамоаларда ўйнашга муваффақ бўлдим. Ҳар ҳафта оғир машғулотлар ва сафарлар бўларди. Бироқ барчаси тугагач, уйингизга келасиз ва нима билан шуғулланишингизни билмай қоласиз.
Мен ҳар доим бу қарорни ўз вақтида қабул қилишим кераклиги ҳақида ўйлардим. Бундай қарорга келганимда, курашларни қайтиб соғинмаганман. Ушбу спорт турини яхши кўрганим боис, уни қумсаганман, бироқ рақобатни эмас. Кўпроқ руҳий жиҳатдан толиққаним сабабли фаолиятимга нуқта қўйишга қарор қилганман. Аммо яқинларим ва оиламнинг қўллаб-қувватлаши менга катта ёрдам бўлган. Фикримча, ҳаётнинг бундай лаҳзаларида ёлғиз қолиш жуда қийин».
Қандай мураббий бўлиши ҳақида
«Аввалига мураббийлик квалификациясини олиш тўғрисида умуман ўйламаганман. Кейинчалик менда мураббийлик сабоқларини олиш истаги пайдо бўлди. Бунгача Про лицензияси тўғрисида эшитгандим, холос. Бу тажриба сизга футболнинг бошқа томони билан танишиш имкониятини беради. Футболчиларни кўпроқ тушуна бошлайсиз.
Менинг ҳамон қайси йўлдан кетишим нўмалум. Катталарни шуғуллантиришми ёки ёшларни? Буни вақт ўтиши билан ҳал этса бўлади, бироқ мени ташвишлантирадиган асосий нарса – кийиниш хонаси билан боғлиқ вазиятга тўқнаш келиб қолишдир.
Аввалига мен футболчилардан ишга профессионал тарзда ёндашишни, жамоадошлари ва рақибни ҳурмат қилишни сўрайман. Бу бироз қийинроқ кечиши мумкин, чунки барча футболчиларга ҳам бу тўғри келавермаслиги мумкин. Мен уларни таркибдан четлатишдан кўра биз тўғри йўлда эканимизга ишонтиришга ҳаракат қиламан ва барчамиз ҳамжиҳатликда битта йўналишдан боришга ҳаракат қиламиз».
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
