Беллингем ҳали «Реал Мадрид»да дебют қилгани йўқ, лекин ҳозирданоқ клубга ёрдам бермоқда: Marca хабарига кўра, у мадридликлар таркибида легионер ўрнини эгалламаслик учун Ирландия паспортини олган.
Ҳа, Жуд Англияда туғилган, аммо отасининг ота-онаси Ирландиядан. Ҳаммаси қонун бўйича.
Нима учун Ирландия паспорти Испания ҳудудига эркин таъсир қилади?
Ҳаммаси оддий: Ирландия фуқаролиги Беллингемни Европа Иттифоқи футболчиси сифатида рўйхатдан ўтказиш имконини беради.
Йўқ, Ирландия Буюк Британиянинг бир қисми эмас, лекин географик ва тарихий жиҳатдан Буюк Британия билан боғлиқ. Ирландлар Европа Иттифоқида қолишди, шунинг учун футбол нуқтайи назаридан уларнинг паспорти Британияникидан кўра муҳимроқ. Бу фақат футболда эмас. Европа Иттифоқи билан иш орқали боғланган оддий британияликлар учун ҳам бу ҳаётни осонлаштиради.
Daily Mail ва BBCтомонидан 2016 йилда олиб борилган тадқиқотларга кўра, Англияда ҳар тўрт кишидан бири ирландиялик илдизларга эга. Мисол учун, Харри Кейннинг бобоси ва отаси Галвейдан, Жек Грилиш эса ҳатто Ирландиянинг ёшлар терма жамоаларида ҳам ўйнаган.
Испанияда лимит қандай ишлайди?
Қизиқарли факт: мамлакатлари Европа Иттифоқига аъзо бўлмаган, лекин Европа Иттифоқи билан алоҳида ассоциация шартномасига эга бўлган футболчилар Ла Лигада легионер ҳисобланмайди.
Ла Лига қоидаларига кўра, ҳар бир лига жамоаси Европа Иттифоқи фуқаролигида бўлмаган кўпи билан учта футболчини бу иттифоқ фуқаролигига киритиши мумкин. Илгари бу квотани Эдер Милитао, Родриго ва Винисиус эгаллаган ва учаласи ҳам Испания паспортини олган. Испанияда ҳатто махсус атама ҳам бор - «ekstrocomunitario», яъни Европа Иттифоқи паспортида бўлмаган ўйинчи. Брексит туфайли Буюк Британия фуқаролигига эга бўлган футболчилар ҳам квотага тушадилар, бироқ испан клублари билан шартномани қонуний кўринишга келтиргунга қадар бир қатор истиснолар мавжуд. Масалан, Гарет Бэйл ва Киран Трипьер легионер ҳисобланмайди.
Cotonou келишувига, Европа Иттифоқи ва Африка мамлакатлари, шунингдек, Кариб ҳавзаси ва Тинч океани минтақаси мамлакатлари ўртасидаги стратегик шерикликка кўра бу ердаги футболчилар ҳам лимитдан чиқмайди. Мисол учун, Мадридга бориши ҳақида миш-мишлар тарқалаётган канадалик Алфонсо Дэвис Испанияда хорижлик футболчи эмас – у Либерия фуқаролигига эга, бу келишув бўйича тўғри. Футбол федерацияси ва Ла Лига регламентида маҳаллий футболчилар учун ҳеч қандай қоидалар йўқ, аммо УЕФА турнирлари учун аризада 8 нафар маҳаллий футболчи бўлиши шарт бўлган қоида мавжуд.
УЕФА «маҳаллий»ларни икки тоифага ажратади:
• Клубда ўқитилганлар - 15 ёшдан 21 ёшгача клуб учун кетма-кет 3 мавсум давомида доимий (ижарасиз) рўйхатдан ўтганлар.
• Ассоциация томонидан тайёрланган – 15 ёшдан 21 ёшгача бўлган, ҳозирги клуби вакили бўлган мамлакат федерацияси жамоаларида 3 мавсум (тўхтовсиз ёки узилишларсиз билан) рўйхатдан ўтган футболчилар.
Уларнинг миллати ва ҳозирги ёши муҳим эмас, лекин қуйи тоифадаги жамоаларда ўтказган мавсумлари ҳисобга олинади. Асосийси, бир хил федерация вакили бўлиш.
Муҳим: 8 нафар ўз мамлакатида ўсган футболчидан 4 нафари клубда тарбияланган бўлиши керак. Шу билан бирга, Ассоциация томонидан тайёрланган ўйинчилар сони муҳим эмас, улар 4 та бўлиши мумкин ёки умуман бўлмаслиги ҳам мумкин.
«Реал Мадрид» Эндрик учун квотани қандай ишлатди?
Ҳа, квоталардан бирини келаси ёзда келадиган «Палмейрас»нинг мега-иқтидорли ҳужумчиси 17 ёшли Эндрик сақлаб қолган. Аммо Беллингем легионер деб эълон қилинган тақдирда ҳам бу Эндрикка тўсқинлик қилолмайди. Ҳозир «Реал»да учта легионер учун жой бўш. Эндрик улардан бирини эгаллади. Бразилиялик Райнер ҳам ҳисобда бор, лекин клуб унга ишонмайди ва уни ижарага бермоқчи. Шунингдек, латерал Винисиус Тобиас ҳам ҳисобда, лекин у иккинчи жамоада рўйхатдан ўтган.
Қизиғи шундаки, Европа Иттифоқига аъзо бўлмаган футболчилар учун қаттиқ шартли квота фақат Ла Лигада ишлайди. Қирол кубоги ва Испания Суперкубогида чекловлар юмшоқроқ – Европа Иттифоқи фуқаролигисиз майдонда етти нафаргача футболчи ўйнайди.
Илгари Ла Лигада тартиб қийинроқ эди. 1974 йилга қадар, агар қўш фуқаролик ёки испан илдизи бўлмаса, ҳаттоки европалик легионерлар ҳам Испания чемпионатида ўйнай олмас эди. Йохан Кройффнинг «Барселона»га ўтиши билан ҳамма нарса ўзгарди, унинг муваффақияти туфайли ҳар бир жамоага иккитадан хорижликка рухсат берилди. 1990 йилда чеклов учтага туширилди.
1995 йилда эса Босманнинг инқилобий бошқаруви жорий этилди - барча европаликлар иттифоқнинг исталган жамоасида эркин ўйнашлари мумкин эди.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
