"Челси" трансфер бозорида кам бюджет билан ишлаётган клублар қаторига кирмайди. Aммо эгаси алмашганидан кейин Лондон клубининг харажатлари мисли кўрилмаган даражага етмоқда. "Кўклар" бу ёзда биргина Мойзес Кайседо учун Премьер-лига рекорди - 115 миллион фунт тўлаган.
Бунга Ромео Лавиа учун “Саутгемптон”га тўланган 55 миллион фунт стерлингни қўшинг, шунингдек, “Кристал Пэлас”дан Майкл Олисе ва "Манчестер Сити"дан Коул Палмернинг харидлари, "Челси" тез орада 1 миллиард фунт стерлинглик нуқтадан ошади. Тодд Боели келиши билан “кўклар” ўз таркибини тузиш учун шунча маблағ сарфладилар. Ва бу фақат 1 йил ичида. Мантиқан шундай савол туғилади: “кўклар” қандай қилиб ўзларининг улкан трансфер харажатлари билан молиявий қоидалардан қутулишга муваффақ бўлишади?
Лондонликлар фойдаланадиган аниқ, аммо қонуний ечимлардан бири бу янги ўйинчиларга жуда узоқ муддатли шартномалар беришдир. Ўтган ёзда Уэсли Фофана 7 йиллик шартнома имзолади, кейинроқ келганлар Бадиашиле, Фернандес, Михаил Мудрик ва Нони Мадуэке билан ҳам етти ярим йилдан саккиз ярим йилгача бўлган шартномалар имзоланди.
Бухгалтерия ҳисоби ва молиявий фейр-плей нуқтаи назаридан, бу "Челси" ҳар бир бошланғич трансфер нархини ҳар бир шартнома муддати давомида тақсимлаши мумкинлигини англатади, бу жараён амортизация деб номланади. Бироқ, бу бўшлиқ ёпилмоқда: УЕФA ёздан бошлаб янги трансфер шартномалари учун беш йиллик чекловни жорий қилди ва Премьер-лига ҳам шунга ўхшаш бўлиши мумкин.
Ўтган мавсум “кўклар” учун майдонда ва ундан ташқарида фалокат бўлди. Улар учта турли мураббийни ко’ришди ва Премьер-лигада 12-ўринга тушиб кетишди, катта таркиб асосий муаммога айланди. Бу эса лондонликларнинг Европа мусобақаларига умуман чиқа олмаслигига олиб келди - бу даражадаги ва бундай молиявий имкониятларга эга клуб учун катта омадсизлик.
Aммо буларнинг барчасининг ижобий томони бор эди. УЕФA мусобақаларида қатнаша олмагани "Челси" ҳеч бўлмаганда ҳозирча Европа футболи бошқарув органи қоидаларини четлаб ўтадиган жойларда ишлай олишини англатади. Бу “кўклар”га вақт берди, гарчи улар кейинги мавсумда Чемпионлар лигасига қайтишга умид қилсалар ҳам. Бир йил ичида улар хоҳласалар ҳам, шунчалик кўп пул сарфлашлари даргумон.
Катта трансфер бозоридаги ҳаражатларга қарамай, “Челси”нинг янги раҳбарининг асосий мақсадларидан таркибни сезиларли даражада қисқартириш ва футболчиларни сотиш орқали пулни тежаш эди. Бу ёзда “кўклар” катта тозалашни амалга оширди. Кристиан Пулишич, Кай Хаверц, Мейсон Маунт, Матео Ковачич, Калиду Кулибали ва Эдуард Менди каби 13 нафар футболчи Лондон клубини доимий равишда тарк этди.
"Челси" бу келишувлардан 200 миллион фунт стерлингга яқин даромад топди. Уларнинг асосий афзаллиги шундаки, амортизация қилинган кирувчи трансферлардан фарқли ўлароқ, кўплаб сотувлар шундай тузилганки, “кўклар” дарҳол улар учун маблағ оладилар. Ёки камида бир йил ичида.
Катта номга эга ва катта шартномаларга эга бўлган футболчилардан қутулиш "Челси"га янги, тежамкор маош тизимини жорий қилиш имконини берди. Сўнгги пайтларда 25 ёшгача бўлган ўйинчиларнинг шошқалоқлиги қисман уларнинг пастроқ асосий маошга рози бўлиш истаги билан боғлиқ. “Кўклар” ҳам узоқ муддатда ўзларини ҳимоя қилишга ҳаракат қилмоқда. Aгар трансфер амалга ошмаса, футболчининг маоши нисбатан паст бўлгани учун уни қайта сотиш қийин бўлмайди.
Эҳтимол, лондонликлар ҳозирда ўз бизнесларини молиявий фейр-плей қоидаларига мувофиқ имкон қадар яқиндан олиб боришга ҳаракат қилишмоқда. Улар, оқибатларини кейинроқ бартараф этишни режалаштиришади. "Челси" узоқ вақтдан бери излаётган янги дарвозабон ва ҳужумчидан ташқари, уларда кўплаб иқтидорли ёш ўйинчилар борлигини ҳисобга олсак, ҳеч бўлмаганда кейинги 2 трансфер ойнасида янги ўйинчиларга кўп пул сарфлашлари шарт эмас.
2021/22 йилги мавсумда лондонликлар коронавирус пандемияси туфайли 156 миллион фунт стерлинг, ўтган йили эса 121 миллион фунт стерлинг йўқотишган. "Челси" 2024 йилгача жорий трансфер давридаги йўқотишларни қайд этадими ёки йўқми, кўриш керак, аммо "кўклар" молиявий фейр-плей талабларига жавоб бериш ва яқин келажакда регуляторларнинг мумкин бўлган санкцияларидан қочиш учун барибир ўз қоидаларга мослашиши керак.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
