Бугун интернет кенгликларида Озарбойжон, Грузия ва Қозоғистон қўшма чемпионати лойиҳаси тез орада УЕФА ташкилотига тақдим этилажаки ҳақида хабар тарқалди. Бундан аввал Литва, Латвия ва Эстония – Болтиқбўйи мамлакатларининг қўшма чемпионати, Россия ва Украина эса МДҲ қўшма чемпионати лойиҳасини омма эътиборига ҳавола қилишган эди.
Шу ўринда Ўзбекистон футбол федерацияси ҳам фурсатни бой бермасдан, ички чемпионатимизни тубдан ислоҳ қилиши ва Осиё миқёсида қўшма чемпионат тузиш таклифи билан чиқиш вақти етди деб ҳисоблайман.
Айтиш жоизки, муваффақиятли кечаётган қўшма чемпионатлар бошқа спорт турларида аллақачон ўз ўрнини топган. Мисол учун, Миллий Хоккей Лигаси – АҚШ ва Канада клубларини, Континентал Хоккей Лигаси – Россия, Беларусь, Украина, Латвия, Словакия, Қозоғистон клубларини, ВТБ ягона баскетбол лигаси - Россия Украина, Литва клубларини бирлаштирган. Футболда ҳам бундай лига мавжуд, фақат аёллар футболида - БеНеЛига – Бельгия ва Голландия қўшма чемпионати.
ФИФА ва УЕФА ташкилотларини бундай лигаларга қарши чиқиб, оёқ тираб туришлари вақтинчалик ҳолатдир. Замон ва футбол эволюцияси барибир бунақа чемпионатларга бўлган талабни ошириб бораверади.
Энди ўзимизга қайтсак. 1992 йилдан буён ўтказиб келинаётган Ўзбекистон чемпионатининг энг катта камчиликларидан бири - шубҳасиз, ўйинларда мухлислар сонининг жуда камлиги ва кўпчилик жамоаларнинг иқтисодий ночор аҳволда эканидир. Бундай вазиятдан чиқиб кетиш, чемпионатимиз ўйинларига мухлислар ташрифини кўтариш, футболчиларимизни тажриба ва маҳоратларини оширишни кўзлаб, Ўзбекистон ФФ ҳам қўшма чемпионат тузиш таклифи билан чиқиши мақсадга мувофиқ бўлар эди.
Хўш, қўшма чемпионатда қайси мамлкатлар иштирок этади?
Қўшниларимиздан бирортаси бундай чемпионатга тайёр эмас. Туркманистон, Тожикистон ва Қирғизистон клубларининг даражаси жуда паст, Қозоғистон эса УЕФА аъзоси. На чора, бошқа вариантларни излаб кўриш мумкин. Энг аввало ички чемпионати даражаси бизнинг чемпионатдан паст бўлмаган мамлакатлар ёки ОЧЛ иштирокчилари бунга номзод бўла олади: Эрон, Саудия Арабистони, БАА ва Қатар.
Демак 5 та мамлакатнинг етакчи клублари ягона чемпионатга бирлашади. Унинг номини ҳозирча “Осиё суперлигаси” (Asian Super League – ASL) деб турайлик.
Ҳозирги пайтда ОЧЛда иштирок этаётган клублар ёки бўлмаса мамлакатнинг кучли клублари нуқтаи назаридан келиб чиқадиган бўлсак, бу чемпионатда қуйидаги жамоалар иштирок этиши мумкин:
“Пахтакор” Ўзбекистон
“Бунёдкор” Ўзбекистон
“Локомотив” Ўзбекистон
“Насаф” Ўзбекистон
“Ал-Аҳли” Саудия Арабистони
“Ал-Ҳилол” Саудия Арабистони
“Аш-Шабоб” Саудия Арабистони
“Ал-Иттифоқ” Саудия Арабистони
“Истиқлол” Эрон
“Пирузий” Эрон
“Сепаҳон” Эрон
“Тракторсози” Эрон
“Лаҳвия” Қатар
“Ал-Ғарафа” Қатар
“Ал-Айн” БАА
“Ан-Наср” БАА
Жамоалар икки даврали уй-сафар тизимида, жами 30 та ўйин ўтказишади. Биринчи 8 ўринни эгаллаган жамоалар ОЧЛ 1/8 финалидан бошлаб курашга киришадилар. Албатта ОЧЛ нинг ғарб минтақаси гуруҳ ўйинлари бекор қилинади. “Осиё суперлигаси” бир вақтнинг ўзида ОЧЛ гуруҳ ўйинларини ўринини боса олади.
Ҳар бир мамлакатнинг жадвалда сўнги ўринни эгаллаган жамоаси, ички чемпионатдаги ғолиб билан алмаштирилади. Масалан, суперлигада “Бунёдкор” иккинчи, “Пахтакор” тўртинчи, “Локомотив” олтинчи ва “Насаф” ўнинчи ўринни эгаллади. У ҳолда “Насаф” ўзбек клублари ичида энг паст ўринни эгаллагани туфайли, кейинги мавсумда ички чемпионат ғолиби билан, мисол учун “Нефтчи” билан алмаштирилади.
Ички чемпионатимиз ҳам тубдан ислоҳ қилиниб, қолган жамоалар ягона лигага бирлаштирилади. Олий лиганинг 8 клуби ва 1-лиганинг 8 клуби иштирокида - ички чемпионат – масалан UzLiga ташкил қилинади. Икки даврали уй-сафар тизимида 30 та ўйин ўтказилиб, UzLiga ғолиби – суперлигада, совриндорлари ОФК кубогида иштирок этишади.
Қолган клублар Uz-Regional-Liga, яъни вилоят чемпионатларида қолишади. Бу лига ғолибари ўтиш турнирида UzLigaнинг икки янги вакилини аниқлаб беришади.
Албатта бу таклифлар “Осиё суперлигаси”га ҳомаки чизгилар холос. Бундай чемпионатни ўтказиш қоидалари, механизми, иқтисодий асосларини ишлаб чиқишни мутахассислар зиммасига қолдирамиз. Биз мухлислар эса бундай чемпионатга тайёрмиз!
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Cардорбек Юсупов
