Бразилиянинг иккинчи муҳим лигаси ҳисобланган Б Сериянинг илк ўйини “Шапекоэнсе” жамоаси томонидан ўтказилди. Деярли беш ярим йил аввал бу клуб ҳақида бутун дунё хабар топди. Афсуски, фожиали вазиятда. Бразилия футбол жамоаси билан юз берган авиаҳалокат ҳалигача хотирамизда сақланиб қолган.
Боливиянинг Санта-Круз-де-ла-Серра шаҳридан Меделлинга учаётган самолёт белгиланган манзилдан 18 километр узоқликда қулаб тушди. Бразилияликлар Судамерикана кубогининг (Европа лигасининг маҳаллий аналоги) биринчи финал учрашувида Жанубий Американинг энг кучли клуби – Колумбиянинг “Атлетико Насионал” жамоасига қарши майдонга тушишди. Самолётда 77 киши бўлган, улардан фақат олти нафари тирик қолган.
Воқеаларнинг хронологияси
2016 йилнинг 28 ноябрида ЛаМиа самолёти бортида 22 нафар футболчи ва 24 нафар делегация аъзоси, жумладан, мураббийлар штаби ва клуб президенти бўлган режалаштирилган рейсни амалга ошираётган эди. Улардан ташқари бортда тўққиз нафар экипаж аъзоси: уч учувчи, беш нафар стюардесса ва бир авиамеханик бўлган. 1999 йилдан бери мунтазам парвозларни амалга оширувчи Avro RJ85 лайнери вақт синовидан ўтганди.
Кейинчалик тергов натижасида маълум бўлишича, ҳалокатга самолётнинг ўзи сабабчи бўлмаган. Белгиланган жойга яқинлашаётганда самолёт Ла Унион шаҳри яқинидаги тоғга қулаган. Тоғли ҳудуд қутқарувчилар ишини мураккаблаштирди. Шунга қарамай, уч нафар футболчи, икки экипаж аъзоси ва бир журналист бу даҳшатли фожиадан омон қолишга муваффақ бўлди.
"Мен ўрмонда уйғониб кетдим. У кўзларини очди, лекин ҳеч нарса кўринмади. Ёмғир ёғаётган эди. Жуда совуқ эди. Мен ҳеч нарсани кўрмадим, лекин нолаларни эшитдим. Одамлар ёрдам сўраб қичқиришди. Мен ҳам бақира бошладим, лекин қаерда эканлигимни билмасдим. Самолётимиз қулаганини билмасдим. Мен ўлишни хоҳламаганимни эслайман”, - деди омон қолган футболчилардан бири Фолман.
Самолёт ҳалокати сабаби
Текширув тахминан бир ярим йил давом этди ва фақат 2018 йилнинг баҳорида якунланди. Бразилия Тергов қўмитаси фожиа авиакомпания ходимларининг эътиборсизлиги туфайли содир бўлганини аниқлади. Сабаби ёнилғининг етишмаслиги эди.
Шу билан бирга, самолёт Меделлинга ҳали 40 дақиқа қолганида экипаж ёнилғи йўқлиги ҳақида маълум қилинган, бироқ огоҳлантиришга эътибор бермаган. Учувчилар энг яқин аеропортга қўниш ўрнига ўзларининг дастлабки маршрутларида қолишга қарор қилишди. Бу ҳалокатли хатога айланди.
Ажабланарлиси шундаки, ёқилғининг етишмаслиги тирик қолганларни сақлаб қолди. Агар бакларда ёқилғи бўлса, самолёт портлаши мумкин эди. Бундай шароитда қутқарув хизматлари одамларни вайроналар остидан олиб чиқиб, касалхонага жўнатиш имкониятига эга бўлди.
Ушбу вазиятга дунёнинг реакцияси
Бу фожиа барчани ҳайратга солган шок ҳақида гапиришнинг ҳожати йўқ. Бу воқеадан хабар топган "Атлетико Насионал" раҳбарияти "Шапекоэнсе"ни Судамерикана кубоги ғолиби деб тан олишни таклиф қилди. КОНМЕБОЛ (Жанубий Америка Футбол Конфедерацияси) бу ғояни қўллаб-қувватлади.
ФИФА президенти Жанни Инфантино ва УЕФА президенти Александр Чеферин ҳамдардлик билдирди. Чемпионлар лигаси, Европа лигаси ва кўплаб миллий чемпионатларнинг ўйинлари бир дақиқалик сукут билан бошланди. Омон қолганларнинг тақдирини нафақат футбол мухлислари, балки спортдан йироқ одамлар ҳам кузатиб боришди.
Бразилияда самолёт ҳалокати муносабати билан уч кунлик миллий мотам эълон қилинди. Жамоа жойлашган кичик шаҳарча - Чапеко аҳолиси ҳақида нима дейиш мумкин. У ерда икки юз мингдан кам одам истиқомат қилади ва футбол аҳолининг фахри эди. Чапекода мотам бир ойдан ортиқ давом этди.
Тирик қолган ўйинчиларнинг тақдири
Жексон Фолман фалокат натижасида оёғидан маҳрум бўлди, бироқ у тўлақонли ҳаёт кечиради, десак хато бўлмайди. Футболчи жисмоний ҳолатини сақлаб қолишда давом этмоқда, Бразилия телевидениесида шарҳловчи ва "Шапекоэнсе"нинг элчиси бўлиб ишлайди. Бундан ташқари, Жексон мусиқани яхши кўради ва бу соҳада муваффақиятларга эришди.
Элио Нето узоқ вақт футболга қайтишга уринди, аммо беҳуда уришлар. Кўп сонли қовурға синиши машғулот пайтида чидаб бўлмас оғриқларга сабаб бўлди. Натижада у майдонга профессионал даражада қайтиш умидини узди. Айтганча, футболчи тушида самолёт ҳалокатини башорат қилганини айтди: “Колумбиядаги финалга учишимиздан бир неча кун олдин мен даҳшатли туш кўрдим. Уйғонганимдан кейин хотинимга самолёт ҳалокатини тушимда кўрганимни айтдим. Биз кучли ёмғирда учиб кетдик. Самолёт двигатели ўчирилган. Биз қуладик, лекин негадир мен омон қолдим ва вайроналар остидан чиқиб кетишга муваффақ бўлдим. Мен тепада эканлигимни англадим, лекин атроф жуда қоронғу эди.
Парвоз куни мен бу даҳшатли туш ҳақида ўйламай туролмадим. Туш жуда реал эди. Шундай қилиб, самолётга чиқишимиз билан хотинимга хабар юбордим. Мен ундан мени бирга ҳимоя қилишлари учун Худога ибодат қилишини сўрадим. Мен бу ҳақиқатан ҳам содир бўлишига ишонишни хоҳламадим. Ва кейин мен билан содир бўлган ҳамма нарсани тушимда кўрдим. двигатель ўчирилган. Чироқ ўчди. Биз қулаётгандик эдик. Ва бу энди туш эмас эди”.
Клубнинг иккинчи ҳаёти
Янги раҳбарият саккизинчи ўринни эгаллаб, Санта-Катарина штати чемпионатида ғалаба қозониб, рекорд ўрнатган мустаҳкам жамоани тўплади. Тўғри, кейин ҳалок бўлган футболчиларнинг қариндошлари томонидан даъволар ёғилди ва молия томондан клуб зарар кўра бошлади. Жамоа бир неча йил юқори лигада ўйнади, аммо кейин Б серияга тушиб кетди.
Энди "Шапекоэнсе" Бразилиядаги иккинчи энг муҳим дивизионлар орасида юради. Бу мавсумни жамоа яна Б серияда бошлади. Уларни тез орада яна катта лигага қайтишига умид қиламиз. Лекин асосийси, на “Шапекоэнсе” ва на бошқа клублар 2016 йилдагидек фожиа қурбонига айланмаслиги керак.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
