Италия, «Челси» ва «Ювентус» клубларининг собиқ ҳужумчиси Жанлука Виалли 6 январь куни 59 ёшида вафот этди. Ўлимнинг расмий сабаби - ошқозон ости бези саратони. Италиялик собиқ футболчи ва мураббий узоқ вақт касаллик билан курашди, аммо касаллик кучлироқ бўлиб чиқди. Виалли сўнгги кунларини касалхонада ўтказди, афсуски, Рождество арафасида унинг аҳволи ёмонлашди. Биз таниқли италиялик ҳужумчининг футбол фаолияти қандай ўтганини эслаймиз.
Виалли 1964 йилда Италия шимолидаги Кремона шаҳрида туғилган. Жанлука бахтли болаликни ўтказди: у тўртта ака-ука ва опа-сингиллар билан Милан яқинидаги Бельджойозо қишлоғида ХIV асрга оид улкан қасрда ўсган. Саройни қурилишдаги магнат бўлган миллионер отаси сотиб олган. Бола ўз шаҳрида футбол ўйнаган, бироқ унинг оиласи отасидан ташқари, спортга умуман қизиқмаган. 16 ёшида Виалли маҳаллий клуб - «Кремонезе»га чақирув олди. Бу жамоа учун у тўрт йил ўйнади, шундан сўнг 1984 йилда «Сампдория»га ўтди. У ерда ҳужумчи ҳаётидаги асосий дўстларидан бири – Роберто Манчини билан учрашди. Биргаликда бу жуфтлик голлар ёмғири учун «эгизак тўпурарлар» номини олдилар. Авваллари Италия футболида ҳақиқий куч бўлмаган «Сампдория» ўшанда етакчиликни қўлга киритган: ҳужумкор дуэт билан биргаликда клуб А Серия (1990/1991), учта Италия кубоги (1985, 1988, 1989) ва УЕФА кубоги соҳиби бўлди. Кубок эгалари кубоги финалида «Сампа» Бельгиянинг «Андерлехт» жамоасини 2:0 ҳисобида мағлуб этди ва Виалли иккала голга ҳам муаллифлик қилди.
Манчини ва Виалли бир-бирини мукаммал тарзда тўлдиришган. Буни марҳумнинг ўзи шундай эслайди: «Роберто техник жиҳатдан ажойиб қобилиятга эга эди, у тўп билан ҳамма нарсани қандай қилишни биларди. У дриблингда рақиблар билан рақибларга заррача ҳам имконият қолдирмаган, ақл бовар қилмайдиган паслар берган. Ёшлигимизнинг энг яхши йилларини бирга ўтказдик. Манчини билан мен футболчи сифатида энг яхши дамларни бошдан кечирдим. Биринчидан, биз ёш эдик, иккинчидан, камтарин жамоа билан ақл бовар қилмайдиган муваффақиятларга эришдик. Бу шунчаки дўстлик эмас, биз биродарлармиз». 1990 йилда Виалли Италияда бўлиб ўтган жаҳон чемпионатида иштирок этди. У гуруҳ босқичининг 2-турида АҚШга қарши ўйинда (1:0) пенальтини амалга ошира олмагани учун таркибдан четда қолди, аммо турнир мезбонлари мағлуб бўлган Аргентина билан ярим финал учун яна стартга қайтди. Натижада Италия учинчи ўрин учун ўтказилган баҳсда Англияни (2:1) мағлуб этиб, бронза медалларини қўлга киритди.
«Сампдория» Манчини ва Виалли учун муваффақият чўққиси сифатида эсланади. 1992 йилда италияликлар «Уэмбли»да «Барселона» билан учрашишган. Аммо «Сампа» қўшимча бўлимларда каталонияликларга 0:1 ҳисобида имкониятни бой берди. Рональд Куман ҳал қилувчи голни киритгунга қадар Виалли бутун ўйин давомида учта ажойиб имкониятни ўтказиб юборди. Орадан кўп ўтмай Виалли «Ювентус» таклифини қабул қилиб, «Сампдория»нинг олтин даврини тугатди. Виалли ўша пайтда жаҳон футболи учун рекорд сумма - 15 миллион долларга трансфер бўлган. Туриндаги биринчи мавсумида у 1993 йилда УЕФА кубогини қўлга киритди, кейин эса янги мураббий Липпи қўл остида жамоага ғалаба қозонишга ёрдам берди. «Олтин дубл»: «Ювентус» Италия чемпионлигини қўлга киритди - 1994/1995 ва Италия кубоги соҳибига айланди. «Ювентус»нинг ўша йиллардаги таркиби йирик номлар билан ажралиб турарди: жамоада Виаллидан ташқари Роберто Баджо ва Алессандро Дель Пьеро ўйнаган. Клуб учун энг юқори натижа Чемпионлар лигасидаги ғалаба бўлди - 1995/1996 йиллар. «Ювентус» Римдаги «Олимпико» стадионида пенальтилар сериясида «Аякс»ни мағлуб этган (1:1, 4:2).
30 ёшида Виалли режаларни ўзгартиришга ва ўзини чет эл чемпионатида синаб кўришга қарор қилди. 1996 йилда у «Челси»га ўтди. Виалли инглиз тилини мукаммал билиши, шунингдек, мухлисларни қизиқтирган характери туфайли дарҳол «Стэмфорд Бриж»даги севимли инсонга айланди. Биринчи мавсумида италиялик футболчи жамоа билан Англия кубогини қўлга киритди ва кейинги йили у ғайриоддий ҳолатга тушди: Виалли «Челси»нинг ўйиндаги мураббийига айланди. Илгари худди шундай лавозимда ишлаган Руд Гуллит клубни тарк этганди. Виалли Лига кубоги доирасида «Арсенал»га қарши биринчи йирик ўйин олдидан кийиниш хонасида ўйинчиларга том маънода бир стакан шампан тарқатиб, тинч муҳит яратишга ҳаракат қиларди. Бу иш берди: «кўклар» якунда «канонирлар» ва «Мидлсбро»ни мағлуб этиб, турнирда ғалаба қозонишди. 1998 йилда «Челси» финалда «Штутгарт»ни мағлуб этиб, Европа Кубок эгалари кубогини қўлга киритди. Виалли 33 ёшида Европа футболи тарихида халқаро турнирда ғолиб чиққан энг ёш мураббийга айланди. 1998/1999 йилги мавсумда «Челси» Премьер-лигада учинчи ўринни эгаллади, бу жамоа учун 1970 йилдан бери чемпионатдаги энг яхши ютуқ эди. Бироқ кейинги мавсумда у «Уотфорд»га жўнаб кетди ва футболчилик фаолиятини якунлади.
Кейинчалик у бош мураббийлик фаолиятига қайтмади. Виалли асосан Sky Italia телеканалида таҳлилчи ва шарҳловчи сифатида ишлаган. Италияда Tifosy инвестиция компаниясини ҳам яратди. Аммо 2018 йилда кўп нарса ўзгарди: Виаллига даҳшатли бўлган ошқозон ости бези саратони ташхиси қўйилди. 2019 йилнинг кузида Виаллининг эски дўсти Роберто Манчини уни Италия терма жамоасига делегация раҳбари сифатида таклиф қилганди. Касаллик узоқ давом этган муолажаадан сўнг йўқолди. Италия жамоаси 2021 йилда Европа чемпиони бўлди ва Виалли жамоанинг муваффақиятида катта роль ўйнади. У доим Манчини ёнида бўлган, шунингдек, керакли дақиқаларда муҳим кўрсатмалар бериб, ўзининг жасоратли намунаси билан терма жамоа футболчиларини рағбатлантирган. 2022 йил декабрь ойи ўрталарида Виалли эътиборини яна пайдо бўлган саратонга қарши курашга қаратиш мақсадида Италия терма жамоасидаги ўз лавозимини тарк этишини маълум қилди.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
