1992 йилдан буён ҳеч бир инглиз мутахассиси мамлакат чемпионлигини қўлга киритмаган. «Челси» хўжайини Тодд Боэли 2022 йилнинг ўрталарида клубни сотиб олганидан кейин туб ўзгаришларни амалга оширди ва уни янги юзлар билан тўлдирди. Бош мураббий Грэм Поттер қўл остида бир-биридан фарқ қиладиган супер юлдузлар келгуси йиллар давомида яхлит машина ва топ жамоага айланиши керак. Аммо ҳозирча 600 миллион евродан ошиқ трансферлар ўзини оқламади ва мухлислар Роман Абрамович даврини соғинч билан эслашмоқда.
Грэм Поттер 1993 йилдан бери «Челси» бош мураббийи сифатидаги энг ёмон натижага эришди. У ўзининг дастлабки 24 ўйинида 38%лик ғалабага кўрсаткичини қайд этди. Бу борада Гленн Ходдл энг паст кўрсаткичга эга - 1993 йилда 21%. Поттер топ-клубда ўзининг энг яхши хусусиятларини кўрсата олмаяпти. Чет эллик мураббийлар узлуксиз чемпионликни қўлга киритишган, Сэр Алекс Фергюсон эса лигада ғолиб чиққан инглиз бўлмаган машҳур мураббийлардан биридир. Эътиборлиси, Премьер-лиганинг бутун тарихида бирорта ҳам инглиз мутахассиси ғалаба қозонмаган. Охирги марта бу 1991/1992 йилги мавсумда содир бўлган: Англия чемпионати ислоҳотларидан олдинги сўнгги мавсумда Ховард Уилкинсон бошчилигидаги «Лидс» лигада ғалаба қозонган.
Афсуски, инглиз менежерлари топ-клубда муваффақиятсизликка учраганидан кейин камдан-кам ҳолларда қайта имкониятга эга бўлишади. Сэр Алекс Фергюсоннинг «Манчестер Юнайтед»даги вориси Дэвид Мойесни алоҳида таъкидлаш жоиз. «Вест Хэм» нинг ҳозирги мураббийи 2013 йилда шотландияликни алмаштирган, аммо бу лавозимда ўн ой давом ишлаган ва «Юнайтед» учун даҳшатли натижалар кўрсатган (35-турга келиб, Мойес ишдан бўшатилганда, клуб Чемпионлар лигаси учун имкониятларини йўқотганди ва еттинчи ўринда лигани якунлаган). Шундан сўнг Дэвиднинг обрўси ҳеч қачон тикланмади. «Реал Сосьедад» ва «Сандерленд» билан қайд этилган ёмон натижалар шотландияликни Премьер-лиганинг элита клубларидан ташқарида ишлашга мажбур қилди. Еврокубокларда яхши ўйнаган «Вест Хэм» билан вазият бироз яхшиланди. Унинг ҳозирги жамоаси ўтган мавсумда Европа Лигасининг ярим финалига қадар етиб борган. «Вест Хэм» ҳозирда турнир жадвалида 18-ўринда бормоқда. Агар лондонликлар Мойес билан хайрлашса, унинг яна гранд жамоани қабул қилиши қийин масала.
Мойес тубсизликка тушиб қолмасдан олдин топ-клубларда ишлаган ягона инглиз мураббийи эмас. Фрэнк Лэмпард ҳам худди шундай йўлдан борди. У Томори, Маунт, Абрахам ва Жеймс сингари ёшларнинг очилишига туртки бўлди ва Чемпионлар Лигасида ўйнади, лекин барибир ишдан бўшатилди. Худди шу таркиб билан Чемпионлар лигасида ғолиб чиққан Томас Тухель эса Грановская ва Абрамовичнинг қарори тўғрилигини исботлаб қўйди.
Лэмпард Англиянинг бошқа топ-клубини бошқариши даргумон. Қолаверса, «Эвертон»даги иши омадсиз чиқди: Фрэнк январь ойида қониқарсиз натижалар учун ишдан бўшатилди (у кетиш вақтида жамоа қуйи лигага тушиб кетиш зонасида эди). Стивен Жеррардни ҳам омадсизлар рўйхатига киритиш мумкин. «Рейнжерс» билан камтарона Шотландия чемпионатида муваффақият қозонганига қарамай, «Ливерпуль» афсонасининг «Астон Вилла»да ишлари юришмади. Жеррард «Энфильд»да Юрген Клоппнинг ўрнини боса олмайди.
Ушбу мавзудаги истисно шахс Эдди Хау бўлиши мумкин. «Ньюкасл»нинг мақоми инглиз мураббийининг қўлида анча ошди: молиявий имкониятларга қарамай, жамоа ҳали топ-клублар қаторидан жой олгани йўқ. Жамодан тезда натижа кутиш қийин, шунинг учун Хау топ футболчилардан иборат узоқ муддатли лойиҳа ишлаб чиқиши мумкин. «Ньюкасл» Эдди билан гигантга айланадими ёки уни гранд клублар ўзига тортадими? Ҳозирча Хау ҳақиқий синовни фақат «Тоттенхэм» ёки «Челси»да кўриши мумкин. Унинг «Ньюкасл»даги фаолиятидан келиб чиқиб, қобилиятлари ҳақида аниқ хулоса чиқаришга ҳали эрта. Бироқ юқоридаги клублар Хауга мос келади. Грэм Поттерга «Челси»даги вазиятни тўғирлаш учун узоқ вақт берилиши даргумон (гарчи раҳбариятнинг тўлиқ ишонч билдирганига қарамай)
Поттернинг «Челси»ни тарк этиши эҳтимоли камроқ - келажакда «Арсенал», «Ливерпуль» ёки «Манчестер Сити» 47 ёшли мутахассис учун таклиф юборишлари мумкин. Демак, Поттер «Челси»ни тарк этса, Англия яна бир маҳаллий иқтидорни йўқотиши мумкин. Хўш, нима учун бунақа: инглиз мураббийларига қарғиш текканми, улар бардош бера олмайдиган босим мавжудми ёки муайян маҳорат етишмайдими?
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
