УEФА 2023 йил бошида ҳисобот эълон қилди, унда унинг асосий қисми кўп клубли моделга бағишланган эди. Европа футбол ташкилоти бир хўжайинга тегишли клублар сони ортиб бораётганидан хавотир билдирди. Ташкилотнинг фикрича, бир нечта жамоаларда сармоянинг ортиши мусобақанинг яхлитлигига таҳдид солади. Биринчидан, клублар ўйинчиларни трансфер нархини тўламасдан алмаштиришлари мумкин; иккинчидан, бир инвестор жамоаларининг бир турнирда учрашиш хавфи юқори.
Аввалроқ, ташкилот учта клубга нисбатан клублар ўртасидаги мусобақалар қоидаларининг 5-моддаси бузилганлиги сабабли тергов очган эди. Қоида 1998 йилда жорий қилинган ва унда айтилишича, "ҳеч ким бир вақтнинг ўзида тўғридан-тўғри ёки билвосита ва қандай мақомда бўлишидан қатъи назар, УEФА клублар мусобақасида иштирок этувчи бир нечта клубларни бошқариш, бошқариш ва ёки спорт фаолиятида иштирок этиши мумкин эмас". Ушбу банд регламентга бир хил хўжайинлар бир мусобақада бир нечта клубларни назорат қилиш ёки уларга таъсир ўтказишни олдини олиш учун киритилган.
“Милан” “Тулуза”
Эгаси: “Red Bird Capital”
“Тулуза” Франция кубогини қўлга киритди ва Европа лигасига йўлланма олди, “Милан” А серияда тўртинчи ўринни эгаллади ва Чемпионлар лигасига йўлланма олди. Кўриниб турибдики, ҳеч қандай зиддият йўқ турнирлар бошқа. Лекин Чемпионлар лигаси гуруҳидаги учинчи ўрин клубни EЛ плей-оффига юборади. Ва энди бу ерда ғалати вазият юзага келади. Регламентга кўра, еврокубокларда иштирок этувчи клубни танлаш устунлик тамойили бўйича амалга оширилади: нуфузлироқ еврокубокга йўлланма олган ёки чемпионатда юқорироқ ўринни эгаллаган клуб фойдасига.
Бу ерда "Милан" барча мезонларга мос келади, шунинг учун "Тулуза" еврокубокларсиз қолиши керак эди. Бироқ, УEФА Клублар молиявий назорати органи (CFCB) ҳар иккала клуб ҳам ўзлари чиққан турнирларда спорт қоидалари асосида қатнашиши мумкинлиги ҳақида қарор чиқарди. “Милан” ҳам, “Тулуза” ҳам RedBird.com нинг кўпчилик улушига (мос равишда 70% ва 85%) эга эканлигини ҳисобга олсак, қарор ғалати кўринади. Нега у ўзгариб кетди?
Сабаби, юқорида тилга олинган сармоя фонди раҳбари Жерри Кардинал француз клуби директорлар кенгашини тарк этган. Яъни “Тулуза”да мулкчилик таркибида ўзгаришлар юз берди. Улар бир вақтлар “РБ Залцбург” ва “Лейпциг” Европа мусобақаларида ўйнашлари учун тузган схемага бироз ўхшайди (2018 йилда улар ҳатто ЛEда бир гуруҳга тушишди).
“Астон Вилла” “Витория Гимарайш”
Эгалари: Уес Эденс ва Нассеф Савирис
Иккала клуб ҳам Конференциялар лигасида ўйнайди, иккаласи ҳам бир хил хўжайинларга эга - Уес Эденс ва Нассеф Савирис. Инвесторлар “Астон Вилла”ни 2018 йилда сотиб олишган ва 2023 йилнинг февралида улар “Витория”нинг 46 фоиз улушини сотиб олишган. УEФА қоидаларига кўра Европа мусобақаларида ўйнаш учун бизнесменлар Португалия клубидаги улушини 29 фоизгача камайтириши ва директорлар кенгашини тарк этиши керак эди.
“Брайтон” “Унион”
Эгаси: Тони Блум
Тони Блум 2009 йилда "Брайтон"ни, 2018 йилда "Унион"ни сотиб олган. Аммо шу билан бирга у ҳамиша Белгия клуби устидан оператив назоратга эга эмаслигини доимо айтиб турарди. Шунга қарамай, энди у “Унион”даги улушини 25% гача камайтириши керак эди - амалдаги президент Алекс Музио жамоанинг асосий акциядорига айланди (унинг улуши ҳозир 75%).
УEФА саволлари бўлган барча раҳбарлар вазиятдан чиқиш йўлини топдилар. Уларклубни ёки бутун улушини сотишдан қочиб, жамоаларни турнирларда сақлаб қолишга муваффақ бўлишди. Аммо бир огоҳлантириш бор: Европа мусобақаларида иштирок этиш учун рухсат олган барча клублар қуйидаги қоидаларга риоя қилишлари керак:
ўйинчиларни бир-бирига ўтказиб бўлмайди - на тўлиқ трансфер сифатида, на 2024 йил сентябргача ижарага;
ҳамкорликнинг ҳеч қандай шаклига кира олмайсиз, техник ёки тижорат шартномаларини туза олмайсиз;
умумий скаут маълумотлар базалари ёки ўйинчи маълумотлар базаларидан фойдаланиш мумкин эмас;
CFCB барча қоидаларга риоя қилинишини таъминлаш учун олтита клубни кузатишда давом этади.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
