Терма жамоа ўйинлари клуб ишларидан чалғитса-да, Испанияда маҳаллий футбол федерацияси (RFEF) президенти Луис Рубиалес билан боғлиқ жанжал давом этмоқда. Жаҳон чемпионати тақдирлаш маросимида у ўз мамлакати миллий футболчиси Хенни Эрмосони ўпиши жиддийлашиб кетди. Бу 20 август куни содир бўлди. Ўшандан бери барча танқид тошлари Рубиалесга отиляпти, аммо у курашни давом эттирмоқда, бу эса вазиятни янада кескинлаштиради.
Бу ҳафта Эрмосо прокуратурага шикоят қилди, бу эса ишни очсиҳ имконини берди. Энди Рубиалес жинсий зўравонликда айбланмоқда. Аввалроқ ФИФА унга ўз ихтиёри билан истеъфога чиқишдан бош тортгани учун интизомий иш очган эди. Тергов давом этар экан, у 90 кунга барча футбол фаолиятидан четлаштирилди. Испания ҳукумати, шунингдек, Рубиалесни RFEF раҳбариятидан бутунлай четлаштиришга ҳаракат қилди. Улар маъмурий спорт судига (ТAD) шикоят қилишди.
Прокуратура 28 август куни дастлабки терговни бошлаган. У Эрмосога шикоят қилиш имкониятини берди, натижада футболчи буни қилди. Шундан сўнг, прокурорлар Рубиалесни жинсий зўравонлик ва мажбурлашда расман айблаб, судга мурожаат қилишди.
Нега прокуратура терговни бошлади?
У дастлабки терговни бошлади, чунки у Рубиалес жиноий ҳуқуқбузарлик содир этган бўлиши мумкинлигини кўрсатиш учун етарли асосли далиллар мавжуд деб ҳисоблади. Эрмосонинг 25 август куни ёзган аризаси ҳисобга олинди.
Воқеанинг Австралияда содир бўлганлиги Испанияда айблов қўйишга тўсқинлик қилмайди, чунки иккала томон ҳам ўша давлатдан. Аммо яна бир талаб бор: қилмиш содир этилган мамлакатда ҳам жиноий жавобгарликка тортилиши керак. Испания прокуратураси судяга Австралия томонига ҳам жиноий жавобгарликка айланиши мумкинлиги ҳақидаги тасдиқни олиш учун сўров юборди. Бу испан терговига эркинлик беради.
Рубиалес қамоққа тушиши мумкинми?
Прокуратура Рубиалеснинг қилмишини Жиноят кодексининг 178-моддаси бўйича жинсий зўравонлик сифатида таснифлайди. Унга кўра, жазо бир йилдан уч йилгача озодликдан маҳрум этилиши мумкин. Баъзи ҳолларда муддатнинг узайтирилиши таъминланади. Мисол учун, агар ҳокимиятни суиистеъмол қилиш ёки қўрқитиш бўлса. Бироқ, жазонинг пастки чегараси шунчаки жарима бўлиши мумкин.
Катта эҳтимол билан, агар Рубиалес айбдор деб топилса, у жаримага тортилади. Зўравонлик, биз тушунганимиздек, одам ўйлагандек жиноий кўринмайди. Рубиалес эса биринчи марта бундай ҳуқуқбузарликка йўл қўйди. Шунинг учун экспертлар унинг жаримага тортилиши мумкинлигига ишонишга мойил.
Тергов қанча давом этади?
Испаниянинг жиноий адлия тизими жуда секин ишлайди. Рубиалес иши билан боғлиқ жиддий сиёсий ва ижтимоий босим билан ҳам, ҳамма нарса тезда амалга ошишига кафолат йўқ. Ушбу турдаги ишларнинг айбловдан биринчи ҳукмга қадар ўртача муддати икки йилдан уч йилгача. Эҳтимол, оммавий ахборот воситаларининг эътибори ва шов-шуви қандайдир тарзда бу жараённи тезлаштиради.
Баъзи экспертларнинг фикрича, Рубиалес иши тезроқ кўриб чиқилади, чунки жиноят омма олдида содир этилган, яъни тергов ҳажми катта бўлиши даргумон. Бироқ, аниқ деб аташ қийин бўлган нуанслар мавжуд.
Рубиалеснинг дисквалификацияси қанча давом этади?
Бизга маълум бўлишича, унга ҳозирча ягона жазо ўз терговини олиб бораётган ФИФА томонидан 90 кунлик вақтинчалик ишдан четлатишдир. Бироқ жиноий ишнинг ҳал этилиши анча узоқ давом этади. Испанияда оддий суднинг айбланувчининг эркинлигини чеклаш қобилияти жуда тор, чунки айбсизлик презумпцияси амал қилади. Ва жиноий таъқиб доирасида Рубиалесни ишдан бўшатиш учун воситалар мавжуд эмас.
Унинг мамлакатдан қочиб кетиши ёки рақибига босим ўтказишига йўл қўймаслик учун унинг ҳаракат эркинлиги чекланиши мумкин, аммо бу даргумон кўринади. Аммо прокуратура Рубиалесни ишдан маҳрум қила олмайди. Шунинг учун ҳаммаси ФИФАнинг қўлида, у ўз текшируви доирасида амалдорнинг дисквалификация муддатини шунчаки узайтириши мумкин.
Бошқа жараёнлар давом этадими?
Шундай қилиб, ФИФА ўз интизомий ишини олиб бормоқда. Аммо Испания спорт суди (ТАD) томонидан олиб борилган тергов жиноий иш ниҳоясига етгунча тўхтатилди. Бу ҳеч ким бир жиноят учун икки марта судланиши мумкин эмас деган тамойилдан келиб чиқади. Бундай ҳолларда, ТАD каби судлар жиноий суднинг ҳукмини кутиб, иш юритишни тўхтатадилар.
Агар, масалан, Рубиалес жиноий суд томонидан айбдор деб топилса, у ТАD санкцияларига дуч келмайди. Аммо агар жиноий суд мансабдор шахсни айбсиз деб топса, ТАD терговни давом эттириши мумкин. Шундай қилиб, энди ҳамма нарса маълумотларни тўплаш нисбатан осон бўладиган прокуратуранинг ҳаракатларига, шунингдек, жиноят ишлари бўйича суднинг ҳукмига боғлиқ. Иш кўп йиллар давом этиши мумкин. Айниқса, апелляция бериш эҳтимолини ҳисобга олган ҳолда.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
