Terma jamoa o‘yinlari klub ishlaridan chalg‘itsa-da, Ispaniyada mahalliy futbol federasiyasi (RFEF) prezidenti Luis Rubiales bilan bog‘liq janjal davom etmoqda. Jahon chempionati taqdirlash marosimida u o‘z mamlakati milliy futbolchisi Xenni Ermosoni o‘pishi jiddiylashib ketdi. Bu 20 avgust kuni sodir bo‘ldi. O‘shandan beri barcha tanqid toshlari Rubialesga otilyapti, ammo u kurashni davom ettirmoqda, bu esa vaziyatni yanada keskinlashtiradi.
Bu hafta Ermoso prokuraturaga shikoyat qildi, bu esa ishni ochsih imkonini berdi. Endi Rubiales jinsiy zo‘ravonlikda ayblanmoqda. Avvalroq FIFA unga o‘z ixtiyori bilan iste’foga chiqishdan bosh tortgani uchun intizomiy ish ochgan edi. Tergov davom etar ekan, u 90 kunga barcha futbol faoliyatidan chetlashtirildi. Ispaniya hukumati, shuningdek, Rubialesni RFEF rahbariyatidan butunlay chetlashtirishga harakat qildi. Ular ma’muriy sport sudiga (TAD) shikoyat qilishdi.
Prokuratura 28 avgust kuni dastlabki tergovni boshlagan. U Ermosoga shikoyat qilish imkoniyatini berdi, natijada futbolchi buni qildi. Shundan so‘ng, prokurorlar Rubialesni jinsiy zo‘ravonlik va majburlashda rasman ayblab, sudga murojaat qilishdi.
Nega prokuratura tergovni boshladi?
U dastlabki tergovni boshladi, chunki u Rubiales jinoiy huquqbuzarlik sodir etgan bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatish uchun yetarli asosli dalillar mavjud deb hisobladi. Ermosoning 25 avgust kuni yozgan arizasi hisobga olindi.
Voqeaning Avstraliyada sodir bo‘lganligi Ispaniyada ayblov qo‘yishga to‘sqinlik qilmaydi, chunki ikkala tomon ham o‘sha davlatdan. Ammo yana bir talab bor: qilmish sodir etilgan mamlakatda ham jinoiy javobgarlikka tortilishi kerak. Ispaniya prokuraturasi sudyaga Avstraliya tomoniga ham jinoiy javobgarlikka aylanishi mumkinligi haqidagi tasdiqni olish uchun so‘rov yubordi. Bu ispan tergoviga erkinlik beradi.
Rubiales qamoqqa tushishi mumkinmi?
Prokuratura Rubialesning qilmishini Jinoyat kodeksining 178-moddasi bo‘yicha jinsiy zo‘ravonlik sifatida tasniflaydi. Unga ko‘ra, jazo bir yildan uch yilgacha ozodlikdan mahrum etilishi mumkin. Ba’zi hollarda muddatning uzaytirilishi ta’minlanadi. Misol uchun, agar hokimiyatni suiiste’mol qilish yoki qo‘rqitish bo‘lsa. Biroq, jazoning pastki chegarasi shunchaki jarima bo‘lishi mumkin.
Katta ehtimol bilan, agar Rubiales aybdor deb topilsa, u jarimaga tortiladi. Zo‘ravonlik, biz tushunganimizdek, odam o‘ylagandek jinoiy ko‘rinmaydi. Rubiales esa birinchi marta bunday huquqbuzarlikka yo‘l qo‘ydi. Shuning uchun ekspertlar uning jarimaga tortilishi mumkinligiga ishonishga moyil.
Tergov qancha davom etadi?
Ispaniyaning jinoiy adliya tizimi juda sekin ishlaydi. Rubiales ishi bilan bog‘liq jiddiy siyosiy va ijtimoiy bosim bilan ham, hamma narsa tezda amalga oshishiga kafolat yo‘q. Ushbu turdagi ishlarning ayblovdan birinchi hukmga qadar o‘rtacha muddati ikki yildan uch yilgacha. Ehtimol, ommaviy axborot vositalarining e’tibori va shov-shuvi qandaydir tarzda bu jarayonni tezlashtiradi.
Ba’zi ekspertlarning fikricha, Rubiales ishi tezroq ko‘rib chiqiladi, chunki jinoyat omma oldida sodir etilgan, ya’ni tergov hajmi katta bo‘lishi dargumon. Biroq, aniq deb atash qiyin bo‘lgan nuanslar mavjud.
Rubialesning diskvalifikasiyasi qancha davom etadi?
Bizga ma’lum bo‘lishicha, unga hozircha yagona jazo o‘z tergovini olib borayotgan FIFA tomonidan 90 kunlik vaqtinchalik ishdan chetlatishdir. Biroq jinoiy ishning hal etilishi ancha uzoq davom etadi. Ispaniyada oddiy sudning ayblanuvchining erkinligini cheklash qobiliyati juda tor, chunki aybsizlik prezumpsiyasi amal qiladi. Va jinoiy ta’qib doirasida Rubialesni ishdan bo‘shatish uchun vositalar mavjud emas.
Uning mamlakatdan qochib ketishi yoki raqibiga bosim o‘tkazishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun uning harakat erkinligi cheklanishi mumkin, ammo bu dargumon ko‘rinadi. Ammo prokuratura Rubialesni ishdan mahrum qila olmaydi. Shuning uchun hammasi FIFAning qo‘lida, u o‘z tekshiruvi doirasida amaldorning diskvalifikasiya muddatini shunchaki uzaytirishi mumkin.
Boshqa jarayonlar davom etadimi?
Shunday qilib, FIFA o‘z intizomiy ishini olib bormoqda. Ammo Ispaniya sport sudi (TAD) tomonidan olib borilgan tergov jinoiy ish nihoyasiga yetguncha to‘xtatildi. Bu hech kim bir jinoyat uchun ikki marta sudlanishi mumkin emas degan tamoyildan kelib chiqadi. Bunday hollarda, TAD kabi sudlar jinoiy sudning hukmini kutib, ish yuritishni to‘xtatadilar.
Agar, masalan, Rubiales jinoiy sud tomonidan aybdor deb topilsa, u TAD sanksiyalariga duch kelmaydi. Ammo agar jinoiy sud mansabdor shaxsni aybsiz deb topsa, TAD tergovni davom ettirishi mumkin. Shunday qilib, endi hamma narsa ma’lumotlarni to‘plash nisbatan oson bo‘ladigan prokuraturaning harakatlariga, shuningdek, jinoyat ishlari bo‘yicha sudning hukmiga bog‘liq. Ish ko‘p yillar davom etishi mumkin. Ayniqsa, apellyasiya berish ehtimolini hisobga olgan holda.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
