Кўпинча маҳоратли ёшлар машҳурликнинг дастлабки поғоналарига кўтарилиб оладилару, унинг юкини кўтариб юришга ожизлик қиладилар. Шон-шуҳрат, бойлик ва ортиқча ҳурмат-эҳтиром уларнинг аввалгидек самарали тўп суришларига тўсқинлик қила бошлайди. Оқибатда, ёш иқтидор соҳибининг савияси пасайиб кетади. Хайриятки, Флориан Товен ўз вақтида хатосини тушуниб, савиясини тиклаб олишга муваффақ бўлди. Қуйидаги ҳикоя «Марсель» клубининг етакчи кучига айланган футболчи фаолиятидаги парвоз ва омадсизликлар ҳақида.
Барвақт порлаган юлдуз
2013 йил. Ёшлар ўртасидаги ЖЧнинг ярим финали. Франция - Гана беллашуви. Ўйиннинг 74-дақиқасида францияликлар тезкор қарши ҳужумни амалга оширишди. Ўнг қанотда тўпни қабул қилган 20 ёшли Флориан шиддат билан марказга ўтди ва кучли зарба йўллади. Унинг «дубл»и эвазига «уч ранглилар» финал йўлланмасини қўлга киритдилар. Уч кундан кейин Товен Уругвайга қарши 120 дақиқа тўп суриб, якунда жаҳон чемпиони унвонига сазовор бўлди. Умуман, ярим ҳимоячи турнирнинг барча учрашувларида майдонга тушди. Аммо Поль Погба, Самюэль Юмтити ва Люка Динь каби юлдузлар орасида ортиқча кўзга ташланмади. Ваҳоланки, мусобақа арафасида француз матбуотининг эътирофига эриша олганди. Масалан, «Валансьен»га қарши ўйинда у 92 метр масофани 13 сонияда ортда қолдириб, дарвозани забт этганди.
ЖЧдан кейин «бастиячи» чемпионга харидорлар кўпайиб кетди. Лекин тортишувда омад «Лилл»га кулиб боқди. «Бу клуб сафига ўтганимдан мамнунман. «Лилль» юқори ўринлар учун курашадиган жамоа. Янги мавсумда унга 15та гол совға қилмоқчиман. Асосий мақсадим - таркибдан мустаҳкам жой олиш», - деганди ярим ҳимоячи ўшанда. Бироқ у мавсумнинг қолган қисмини «Бастия»да ижарада ўтказди. Тан олиш керак, Флориан «сургун»да ўзининг юксак маҳоратини кўрсата олди - 12 ўйинда 7 гол. «Лилль» ҳам пулни кўкка совурмаганига амин бўлди. Бироқ ярим ҳимоячининг ноёб иқтидоридан фойдаланиш унга насиб этмади - Товен бу жамоада ўйнаш истаги йўқлигини тан олиб, машғулотларда қатнашишдан бош тортди. Матбуотда эса футболчининг «Марсель» билан музокарага киришгани ҳақида маълумотлар пайдо бўлди. «Лилль» раҳбарияти бунга эътибор бермади, июнь ойида қуйидаги расмий баёнотни эълон қилди: «Унинг жамоани тарк этишига сабаб йўқ. Мен башоратчи эмасман, аммо Товеннинг жамоада қолишига 99,9 фоиз ишончим комил. Машғулотларни ўтказиб юбориши эса фақат ўзи учун зарарли. Флориан - «Лилл»нинг келажаги. Унинг Жервиньо ва Димитри Пайет каби буюк футболчилар сафига кўтарилиши учун вақтимни аямайман». Бу эътироф «Лилль» президенти Мишель Сейдига тегишли эди.
«Жаҳаннам»даги баҳс
Бироқ «Марсель» Товенни қўлга киритиш режасидан воз кечмади ва учинчи уринишда мақсадига эришди. Оқибатда жамоа иқтидорли ярим ҳимоячига, «Лилль» эса 15 млн.га эга бўлди. Хуллас, ҳамма мамнун, фақат «Лилль» мухлислари бундан мустасно эдилар. Улар хоинликни кечира олмадилар. «Марсель» либосида ташриф буюрган футболчи «қайноқ» қабулга дуч келди. Тўғри, «Пьер-Моруа»га келиши арафасида унинг тилига эрк бериб юборгани ҳам айни ҳақиқат: «Собиқ жамоамга қарши ўйин бошқаларидан фарқ қилмайди. Мени қандай кутиб олишларини яхши биламан. Лекин бунинг аҳамияти йўқ. Мен фақат ғалаба ва 3 очко учун майдонга тушаман». Ўша оқшом футболчи чинакам жаҳаннам азобига дуч келди. Унинг тўпга ҳар бир тегиниши нафратли увиллаш билан қарши олинди, ҳақоратлар умуман тинмади.
Гарчи «Марсель» 0:1 ҳисобида енгилган бўлсада, Товеннинг ташвишлари енгилламади. Аэропортда маҳаллий мухлислар унга ҳужум қилиш ниятида эдилар. Фақат полиция ва хавфсизлик хизматчиларининг аралашуви туфайли Флориан Лиллдан соғ-саломат ортга қайтди.
Англия сафари
Кейинги мавсумдаёқ Товен «Марсел»нинг асосий ўйинчиси мақомига кўтарилди, 36 учрашувда майдонга тушиб, 5та гол урди, 8та голга ассистентлик қилди. Бироқ ўша пайтда уни шахсий натижалар қизиқтирмасди, Флориан «Марсел»нинг қаторасига икки мавсум совринлардан четда қолганидан норози эди. Шу тариқа ўз маҳоратини бошқа чемпионатда синаб кўриш орзуси пайдо бўлди. Айнан шу сабабли «Ньюкасл» ўз сафига чорлаганида дарров розилик берди. Аслида инглизлар Товенга 2013 йилда ҳам оғиз солишган, лекин режа амалга ошмаганди. Қолаверса, «қарғалар»нинг ўша таркибида Франция вакиллари кўпчиликни ташкил этиб, Флорианнинг янги муҳитга мослашиши осон кечиши кутилганди. «У гол уришни ҳам, голли вазият яратишни ҳам қойиллатадиган ноёб иқтидор соҳиби. Бу ерда ёрқин ўйин кўрсатишига шубҳа қилмаймиз», - деганди Стив Макларен.
Аммо туманли ўлкада ярим ҳимоячи ўз имкониятларидан тўлиқ фойдалана олмади. Фақат ўта дангаса кишигина уни танқид қилмаган бўлиши мумкин. Ҳатто «Ньюкасл» афсонаси Алан Ширер ҳам ўзини тия олмади: «Буниси энди ортиқча. Жамоадошлари машғулот билан банд бўлганларида, у негадир бепарво. Ньомнинг («Уотфорд» ҳимоячиси) Товендан ўзиб кетишига эътибор беринг. Эҳтимол, Франция чемпионатида шундай ўйнаш мумкиндир, аммо АПЛда бунга чидаб бўлмайди». Дарҳақиқат, Товен Англиядаги 13 учрашувда бирорта самарали ҳаракатни амалга оширолмади. Натижада «Марсел»га «сургун» қилинди.
Дайди ўғлоннинг қайтиши
Марселдаги дастлабки ўйин ҳам Флориан учун омадсиз бўлди. У «Монпелье»га қарши баҳснинг 59-дақиқасида майдонга тушиб, 10 дақиқадан кейин тўғридан-тўғри қизил карточка билан «мукофотланди». Лекин тез орада ўзини ўнглаб, мавсумда 16та гол урди. Бундай сермаҳсуллик билан бемалол Англияга қайтиши ҳам мумкин эди. Бироқ Товен учун «Ньюкасл» энди «зерикарли саҳифа»га айланганди. «Марсель» эса шартномадаги харид қилиш ҳуқуқидан фойдаланиб, Товенни ўз сафига қўшиб олди. Тез орада жамоанинг ўта ақлли ишни амалга оширгани ойдинлашди - янги мавсумда ярим ҳимоячининг самарадорлиги икки бараварга ошди. Табиийки, бу юксалиш Дидье Дешамнинг эътиборидан четда қолмади ва у Товенни ЖЧ-2018 иштирокчилари рўйхатига киритди.
Хўш, Флорианнинг фаолиятидаги кескин ўзгариш боиси нима? Кўпчилик бу ижобий ҳолатни «Олимпик» бош мураббийи ўзгариши билан боғламоқда. Ҳа, Руди Гарсия ҳужумкор услуб тарафдори. Ярим ҳимоячи эса унинг схемасида муҳим ўрин тутади. Жамоанинг қайси тактикада ўйнашига қараб, Товен ўз позициясини ўзгартириб туради, керак бўлса қанотга, марказга ўтади ва ҳужумни ташкил этишда фаоллик кўрсатади. Бу борада унинг дриблинг маҳорати жуда қўл келмоқда.
Бундан ташқари, Флориан анча улғайди, ҳар томонлама камолотга эришди. «Марсел»га илк бора келган пайтида ғўр йигитча эди, улкан муваффақият бошини айлантириб қўйгани аниқ. Ўшанда у ўзини футбол қироли ўрнида тасаввур қилган бўлса, ажабмас. Лекин АПЛдаги бир йиллик сабоқ уни «еттинчи осмон»дан ерга туширди-қўйди. Қисқаси, Францияга у тамоман бошқа футболчи сифатида қайтди.
Мўлжал - Бундеслигани забт этиш
Яқинда «Бавария» Товенни ўз сафига таклиф этишга тайёр экани ва бунинг учун 50 млн. евро ажратгани эълон қилинди. Мюнхенликлар франциялик футболчини Франк Риберининг вориси ўрнида кўришмоқда. Ёзда Риберининг амалдаги шартномаси якунига етади.
«Мени қониқтирмаётган ягона жиҳат шуки, биз ЕЧЛда иштирок этмаяпмиз. Асосий муаммо шу. Албатта, «Марсел»да жуда бахтиёрман, лекин бошқа вариантларни ҳам инкор этмайман», - деди Товен.
Тўғри, футболчи клуб миқёсида жиддий ютуқларга эришиш ниятида, буни тушуниш қийин эмас. Ҳозирча эса ўз жамоасида самарали фаолиятини давом эттирмоқда - 8та ўйинда 6та гол. Агар у бошқа жамоани ихтиёр этса («ПСЖ»дан ташқари, албатта), мухлислар уни хоин сифатида эмас, чинакам қаҳрамондек кузатиб қўйишади.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
