Футболда совринлар жуда кўп, бироқ уларнинг айримларгина қадрланади. Мисол учун клублар ўртасидаги энг нуфузли мусобақа Европа Чемпионлар Лигаси бўлса, терма жамоалар учун мундиал олтин медалларидан муҳимроқ нарса йўқ. Шахсий совринлар борасида эса, «олтин тўп» яққол пешқадам. Франц Беккебауэр ушбу совринларни қўлга киритган 8 та футболчининг биттаси саналади. Хўш, бу совринларнинг барчасига эга чиққанлар ким? Бугун шу саволга атрофлича жавоб бериб ўтамиз.
Сер Бобби Чарлтон
Англия футболи афсонаси ҳақида эшитмаган мухлис бўлмаса керак. Мюнҳен фалокатидан омон қилган ўспирин бутун мамлакат тарихидаги энг кучли футболчи бўлиб етишади. Оғир ўтган болаликка қарамай, Бобби 24 йил давомида юқори даражада тўп суради ва миллионлаб мухлислар орттиради. Қаҳрамонимиз аввалига 1966 йилда Англия билан Жаҳон чемпионлигини қўлга киритади. Ўз майдонида бўлиб ўтган турнирда Чарлтон 3 та гол киритади ва жамоасининг энг яхши футболчисига айланади. Мусобақа якунлангач, уни «France Football» «олтин тўп»га лойиқ кўради. Орадан икки йил ўтиб, қаҳрамонимиз «Манчестер Юнайтед» билан Европа Чемпионлар Кубоги (ЕЧЛнинг олдинги номи) олтин медалларини қўлга киритади. Чарлтон бошчилигидаги «МЮ» финалда ўша даврнинг тенгсиз клуби «Бенфика»ни таслим этади. Шу тариқа, футбол тарихида энг нуфузли 3 та совринни қўлга киритган биринчи футболчи сифатида Сер Бобби Чарлтон тарихга киради.
Герд Мюллер
«Миллат тўпурари» лақаби билан машҳур бўлган ҳужумчи ҳам Чарлтон билан замондош бўлган, бироқ унинг юлдузли онлари бироз кейинроқ келди. Германия терма жамоаси сафида 62 та ўйинда 68 та гол урган ҳужумчининг 10 та голи ЖЧ учрашувларида дарвозага киритилгани таҳсинга сазовор. Қаҳрамонимиз, 1970 йилда супер тўпурарлик намойиш этган бўлсада, ЖЧ ярим финалида Германия Италияга мағлуб бўлади. Мусобақадан барчадан ёрқин ўйин кўрсатган Герд Мюллер эса, якунда «олтин тўп»ни ўзиники қилиб олади. Орадан 2 йил ўтиб, қаҳрамонимиз аввалига Европа чемпионлигини, 4 йил ўтиб Жаҳон чемпионлигини қўлга киритади. 1974 йилдаги мусобақа финали ҳақида аввалроқ катта мақола эълон қилган эдик. Клублар борасида ҳам Мюллернинг омади келган десак, адашмаган бўламиз. Қаҳрамонимиз Мюнҳеннинг «Бавария» клуби тарихидаги энг яхши тўпурар саналади. Мюллер клуб сафида 607 та ўйинда майдонга тушган ва ўз ҳисобига 565 та гол ёзиб қўйган. Шунингдек, ушбу клуб сафида Герд Европа чемпионлар кубогида ҳам зафар қучган.
Паоло Росси
Италиялик футболчи ҳақида турли қарашлар мавжуд. Тўғри, у келишилган ўйинларда иштирок этишда айбланган ва икки йил қамоқ жазосини ўтаган. Шундай бўлсада, унинг майдонда тўхтатиб бўлмас эди. Айниқса, 1982 йилдаги мундиал сўзимизга исбот бўла олади. Ўша мусобақада Росси 6 та гол киритибгина қолмай, финалда Германияни мағлуб этишда ҳам жонбозлик кўрсатади. Йил якунида эса, уни «олтин тўп»га лойиқ топишади. Орадан уч йил ўтиб, қаҳрамонимиз «Ювентус» сафида Европа Чемпионлар кубогида зафар қучишга муваффақ бўлади. Оғир ўтган финал баҳсида «Ливерпуль» таслим этилади. Росси эса, мусобақа якунда УЭФА томонидан йилнинг энг яхши футболчиси деб эътироф этилади.
Зайниддин Зидан
Зидан Франция терма жамоасини бирлаштирган ва илк бор ЖЧда ғалаба қозонишига замин яратган футболчи сифатида тарихда абадий қолиши турган гап. Чинакам етакчи ва «жангчи» саналган қаҳрамонимиз 1998 йилда мундиал ғолибига айланади. Икки йилдан сўнг, Европа чемпионлиги. Кейинроқ қаҳрамонимиз «Реал Мадрид» билан шартнома имзолайди ва «қироллик клуби» фахрига айланади. Унинг 2002 йилдаги ЙЧЛ финалида "Байер" дарвозасига киритган голи ҳақида алоҳида мақола ёзиш лозим. Умуман олганда, Зизу қўлга киритиш мумкин бўлган барча совринларни ютган кам сонли футболчилардан бири! Кўплаб нашрлари уни Бутун бошли Франция футболидаги энг яхши футболчи деб тан олишган.
Ривалдо
Тошкентнинг «Бунёдкор» футболчи ушбу рўйхатдан ўрин эгаллагани кўпчиликни ҳайрон қолдирмаслиги аниқ. Сабаби, ўз вақтида Ривалдо сайёрамизнинг энг кучли футболчиси эди. Оғир ўтган болаликка қарамай, қаҳрамонимиз ютиш мумкин бўлган барча мусобақаларда олтин медалларни ўзиники қилиб олди. Унинг «Барселона» сафида кўрсатган «мўъжизалари» сабабли 1999 йилда «олтин тўп» топширилди. Айнан у ушбу совринга эга чиққан биринчи бошқа қитъа вакилларидан бири саналади. Гап шундаки, аввалри «France Football» бу совринни Европалик футболчилардан бирига берар эди. Орадан 3 йил ўтиб, Ривалдо Бразлия билан биргаликда Осиёда бўлиб ўтган мундиалда ғалаба қозонади. Ўша турнирда уларни тўхтатиб қолишга қодир куч йўқ эди. Қаҳрамонимиз, «Барселона»ни «Милан»га алмаштиргач, бироз асосий таркибдан тушиб қолгани рост, Аммо бу трансфер унга Европа Чемпионлар лигасида ғалаба қозониш имконини тақдим этади. 2003 йилда «Милан» «Ювентус»дан пенальтилар церийасида устун келгани кўпчиликнинг ёдидан кўтарилмаган десак, адашмаган бўламиз.
Роналдиньо
Афсуски, Роналдиньонинг футбол саҳнасидаги қўшиғи узоққа чўзилмади. Қаҳрамонимиз 3-4 мавсум юқори даражада тўп сурди, кейин эса футболдан «зерикиб» қолди. Оқибатда, унда ортиқча вазн, тартибсиз ҳаёт кўзга ташлана бошлади. Шундай бўлсада, қисқа муддат ичида Роналдиньо сайёрамизнинг энг кучли 8 та футболчисидан бирига айланишга муваффақ бўлди. 2002 йилда ЖЧ ғолиби, 2005 йилда «олтин тўп» ва 2006 йилда Европа Чемпионлар Лигаси олтин медаллари. Қандайдир 4 йил ичида Роналдиньо нафақат совринларни, балки мухлисларнинг ҳурматини ҳам абадий ўзиники қилиб олди.
Кака
Бу футболчини ёдга олар экансиз, ҳаёлингизга унинг «Реал Мадрид»даги омадсиз мавсумлари келиши турган гап. Тўғри, Кака «қироллик клуби»га келганига қадар, деярли барча муҳим совринларни ютиб бўлган эди. Унинг «Милан» либосидаги ўйинлари ёдингиздами?!
Майдон марказини бир ўзи бошқарган футболчи аввалига 2002 йилда Бразилия билан Жаҳон чемпионлигини қўлга киритади. Тўғри, ўша мусобақада Какани асосий футболчи эди деб бўлмайди, бироқ 2007 йилда у «Милан» билан Европа Чемпионлар лигасида «мўъжиза» намойиш этади. Унинг финалдаги ассистлари сабабли «Ливерпул» мағлуб этилади. Қаҳрамонимиз Месси ва Роналду эрасидан аввалги «олтин тўп»ни қўлга киритади.
P.S Ушбу рўйхатда нима учун Месси ва Роналдунинг йўқ эканлигини кундек равшан. Уларга терма жамоа билан 4 йилликнинг энг нуфузли мусобақасида ғалаба қозониш насиб этганича йўқ. Шундай бўлсада, бу кемтик нуқтани тўлдириш учун ҳали вақт бор. Тўғри, имконият кўп эмас, аммо уриниб кўрса бўлади.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
