Гвардиоладан Лэмпард, Жеррард ва Скоулз бирини танлаш сўралганда, Хосеп Пол вариантида қолди, чунки афсонавий "Манчестер Юнайтед" ярим ҳимоячиси ҳақли равишда буюк анъаналар вориси ҳисобланади. Майдонда ҳамма нарсага қодир бўлган британиялик ҳужумкор футболчининг замонавий ўйинининг отаси эса кекса ёшда вафот этган сер Роберт Чарльтондир.
Чарльтон Англия шимолидаги ишчилар синфидан эди. У Ньюкасл-упон Тайн яқинида катта кончилар ва футболчилар оиласида туғилган. Спортчилар авлодига Боббининг она томондан бобоси, Жон Милберн асос солган. Ҳатто Чарльтоннинг акаси Жек ҳам полициячи сифатидаги ишини ташлаб, футболчига айланган. Кичик Бобби ажойиб крикет ўйнаган, кейин эса футболга ўтиб дарвозани қўриқлаган. Аммо бўйи пастлиги ва озғинлиги унинг дарвозада қолишига тўсқинлик қилди. Ва кейин Чарлтонни "Манчестер Юнайтед" скаути Жо Армстронг пайқаб қолди.
У жуда қатъиятли бўлиб чиқди, гарчи йигитни бошқа муваффақиятли клублар ҳам ўз сафида кўришни хоҳлаган эдилар. Янги қурилаётган клубга ёш Бобби ҳам келди. Ундан кучли футболчи чиқишига кўпчиликда шубҳа бўлган, шунинг учун у онасининг маслаҳати билан муҳандисликка ҳам ўқиган. Аммо ҳужумкор ярим ҳимоячи тезда ўзини кўрсата бошлади. “Манчестер Юнайтед”нинг 21 ёшли футболчилари Европада муваффақиятга эришди, Чарлтон ўз даврининг Беллингеми бўлиб, муҳим голларни урди.
Чарльтон "Манчестер Юнайтед"нинг "Басби болалари" битирувчиларидан бири эди. Бобби ўз давридан икки оёқда бир хилда зарбага эга ноёб футболчи эди. Машғулотлар туфайли чап қўл ўнг оёғи билан ўйинни автоматлаштиришга олиб келди. Чарльтон жуда кўп финтларни ўйлаб топган эди, уларни кейинчалик Йохан Кройфф такомиллаштирган ва кейин Марадона мукаммал ҳолга келтирган эди. Уларнинг ўйин услублари ўхшаш эди, гарчи голланд ва аргентиналик икки оёқларида бир хил зарба беришолмаган.
Юқори тезликдаги дриблинг эса Боббига майсанинг ҳолатидан қатъи назар, классик слалом услубида рақибларини алдаб ўтишга имкон берди. Тотал футболнинг пайдо бўлишига ҳали вақтли бўлса-да, Бобби Чарльтон замонавий услубда ўйнади, майдон марказидаги ишни ақл бовар қилмайдиган даражада юқори голлар билан уйғунлаштирди. У ассистентлик қилар ва доимий равишда ўринни ўзгартирди.
У Бестнинг узатмасини ёпиш керак бўлганда чап қанотда ўйнади, агар керак бўлса, Беккенбауэрнинг ҳужумларини чеклаб қўйиш учун марказда ҳаракат қилар эди. Буюк Бобби тарихдаги энг иқтидорли инглиз футболчиларидан бири ҳисобланади.
Сер Алекс Фергюсон Чарьлтон ва Гаскойнни ҳаётида мураббийлик қилишни хоҳлаган футболчилар деб атаган. Танлов тушунарли, чунки Пол Боббининг тўғридан-тўғри меросхўри бўлган. Инглизлар кўплаб ажойиб футболчиларга эга эди, аммо истеъдод жиҳатидан фақат бир нечтаси футбол тарихидаги энг кучли футболчилар даражасига эришди. Чарльтон шу қадар яхши эдики, уни Кройфф ва Марадона билан бир қаторда қўйиш уят эмас.
Йигирма тўққиз ёшида, Бобби жаҳон чемпиони бўлганида, у элликка яқинлашган кишига ўхшарди. Чарльтон ҳаётида Германия билан боғлиқ энг ёмон хотирага эга эди, чунки у Мюнхен аэропортининг учиш-қўниш йўлагида деярли вафот этди. 44 нафар йўловчидан 23 нафари, жумладан, саккиз нафар “Манчестер Юнайтед” футболчиси авиаҳалокатдан омон қолмаган.
“Басби болалари” авлодининг кўплаб футболчилари вафот этди. Чарльтон ҳеч қандай жароҳат олмади, фақат пешонасидан зарба қабул қилгани учун шиш пайдо бўлди. Бир кундан кейин касалхонада унинг хонадоши унга вафот этган ҳамкасблари, жумладан, таниқли журналистлар ва мураббийлар штабидаги одамларнинг исмларини ўқиб берганида, Роберт яна ҳаётининг энг ёмон дақиқаларини бошдан кечирди.
Гап шундаки, инглизлар узоқ вақтдан бери УEФАнинг клублар ўртасидаги халқаро мусобақаларида ўйнамаган. "Манчестер Юнайтед" эса расмийларнинг хоҳишига қарши Чемпионлар кубоги ўйинларига учиб кетди. Белграддаги ғалаба истиқболни очди, лекин Мюнхенда ёнилғи қуйиш орзуларни пучга чиқарди. "Манчестер Юнайтед"нинг омон қолган тўққиз нафар футболчисидан иккитаси дарҳол фаолиятини тугатди, қолганлари эса тушкунликка тушишди. Лекин энг қийин вазият мураббий Басбида эди. Мураббий қурбонларнинг ота-онасидан фарзандларини Европада ғалаба қозониш учун олиб кетгани учун узр сўради.
Фалокат Чарльтонни ўзгартирди; у бир кечада катта бўлди. Бобби ўша даҳшатли кундан олдин ҳам ғамгин одам эди. Уни камдан-кам табассум қилгани учун доимо масхара қилишарди. Аммо камтарлик бутун умрини безорилар билан тўлиб-тошган инглиз футболининг биринчи жентльмени бўлиш юкини кўтариш билан ўтказган одамга мос эди.
Мюнхендан кейин Чарльтон камроқ табассум қила бошлади, чунки самолёт ҳалокатида у бирга рақсга тушган дўстларини йўқотди. Ёшлик ўтмишда қолди. Гарчи Чарльтон кўп йиллар давомида ўша кунни эслашдан қўрққан ва ҳатто ўнлаб йиллар ўтиб саволларга жавоб берган бўлса-да, у ўша даҳшатли дақиқаларни унутишга муваффақ бўлди. У “Басби болалари” унутилмаслиги, “Манчестер Юнайтед” эса улар орзу қилган буюк клубга айланиши учун яшашда давом этди ва бор эътиборини ишга қаратди.
Чарлтон 1966 йилги Жаҳон чемпионатининг энг яхши футболчиси эди. Ҳатто Эйсебио ва Беккенбауэр ҳам худди “Олтин тўп” каби Бобби ҳам мукофотга лойиқ эканлиги ҳақида баҳслашмаган. Ва шахсан ярим ҳимоячи учун энг муҳими шундаки, у 1968 йилгача ўйнади, "Манчестер Юнайтед" Басби орзусини амалга оширди. Мюнхендаги ҳалокат қурбонлари хотирасига Чемпионлар кубогини қўлга киритди.
Нафақага чиққандан сўнг, ақлли Чарльтон кучли мураббий бўлмаслигини тезда англади. Аммо бу "Орзулар театри" клубининг рамзига айланди. Айтганча, “Манчестер Юнайтед” стадионини шундай номлаган айнан сэр Роберт эди.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
