1998 йил ёзи. Марсель. Маҳаллий префектуралардан бирига бир йигит маҳаллий футбол жамоасининг орқа томонида "8" рақами ёзилган оқ футболкада келди. У узоқ навбат кутди ва ниҳоят олти йил кутган қоғозини олди: такси ҳайдовчилик гувоҳномаси. Бу фильмнинг биринчи саҳналаридан бири бўлиб, 90-йилларда ўсган барча ўғил болалар томоша қилган кўринади. Кўп ўтмай Даниэль Моралес (бу шу ҳайдовчининг исми эди) помпаланган Peugeot 406 рулига ўтирди ва мижозлар ва янги саргузаштларни қидиришга тушди.
Мен учун "Такси" фильмлари болалигим ва ўсмирлигимнинг ажралмас қисмидир. Комедия сериали Люк Бессон томонидан яратилган. Машҳур режиссёр лойиҳада сценарий муаллифи ва продюсер сифатида ишлаган. Франшизанинг биринчи қисми Франция жаҳон чемпионатига мезбонлик қилган йили чиқарилган. Фильм ўша давр футболи руҳи билан суғорилган. Даниэль иштиёқли мухлис бўлиб чиқади. Биринчи фильмнинг эпизодларидан бирида у ва флегматик инспектор Эмильен амалга ошмаган болалик орзулари ҳақида гапиришади. Моралес шундай дейди: "Баъзида сиз ҳужумчи сифатида ўйнашни хоҳлайсиз, лекин улар сизни тўп сифатида ишлатишади" Айтганча, қизиқ факт: "Такси"ни суратга олиш учун "Формула-1"да ишлаган операторлар таклиф қилинган. Ажабланарли даражада ажойиб бўлиб чиқди: тез ҳайдаш билан кўплаб саҳналар шабадага ўхшарди. Фильм ажойиб саундтреклар билан тўлдирилади, уларнинг аксарияти ҳақиқий хитларга айланди.
Биринчи фильм жуда муваффақиятли чиқди: касса тушумлари 8 миллион долларлик бюджетга нисбатан 210 миллион долларни ташкил этди. Фильмни суратга олишни давом эттиришга қарор қилинди. Иккинчи қисмда Даниэль "Марсель" футболкасини "10" рақами ва "Зидан" фамилияси билан Франция терма жамоаси либосига алмаштирди. Ўшанда французлар жаҳон чемпионатидаги ғалабасини нишонлаётган эди. Зизу халқнинг бош қаҳрамонига айланди: у Бразилия билан финал ўйинида дубль қайд этди ва ўз жамоасига жаҳон чемпионатидаги илк олтин медални келтирди. Етакчи актёр Сами Наcери (ўша Даниэль) ҳақиқий ҳаётда футболни яхши кўрарди. Актёрнинг айтишича, у Люк Бессонни кино қаҳрамони учун айнан шундай футболка танлашга ишонтирган. Агар биринчи бўлимда Марсель полицияси немис "Мерcедес" тўдаси билан тўқнаш келган бўлса, иккинчисида жасур ва бироз кулгили комиссар Жибер ва унинг қўл остидагилари япониялик якуза гуруҳи аъзолари билан жанг қилишади. Даниэль ушбу фильмда тўғридан-тўғри тўпламда йиғилган ўша оқ Peugeot 406 ни ҳайдади. "Такси 2" томошабинларни таъқиблар ва кўп сонли автомобиллар ёрдамида ажойиб стунлар билан хурсанд қилди. Саҳналардан бирини суратга олиш вақтида оператор Ален Дютарте вафот этди. Каскадёр бошқараётган машина қутилар уюмига қулаши керак эди, бироқ режалаштирилганидан узоқроққа учиб кетди. Дютарте бошидан жароҳат олган ва кейин вафот этган.
Култ франшизасининг учинчи қисмида Даниэль, Эмильен ва уларнинг ўртоқлари Санта Клауслар кийинган бандитларга қарши курашадилар. Комиссар Жибер, футболдан узоқ одам, La Provence газетасини бир эпизодда ўқирди.
Биринчи саҳифада биз Жибернинг ўзини суратини кўрамиз, у тескари полиция нишонини кўрсатмоқда, ўнг томонда эса Франция - Жазоир ўйини ҳақида эслатма бор. Мақола муаллифи ўша ўйинни рамзий маъно деб атайди. Маълумот 2001 йилда бўлиб ўтган ўртоқлик ўйини бўлиши мумкин, унда французлар "Стад де Франс"да 4:1 ҳисобида рақибларини мағлуб этишган. Бу Жазоир Франциядан мустақилликка эришган 1962 йилдан буён терма жамоалар ўртасидаги илк учрашув эди. Ўйиндан олдин футболчилар "тинчлик элчилари" сифатида таништирилди, бироқ кўпчилик мухлислар Франция мадҳиясини куйлашди. 76-дақиқада оломон мухлислар майдонга бостириб киришди ва ўйин тўхтатилишига тўғри келди. Ўшандан бери Франция ва Жазоир терма жамоалари бошқа ҳеч қачон ўзаро ўйнамаган.
Франшизанинг тўртинчи қисми, эҳтимол, энг футбол мавзуси эди. Жибер ва Эмильен масъулиятли вазифани олди - "Марсел"нинг янги юлдузи Жибрил Сиссени "Велодром" стадионига кузатиб қўйиш. Франциялик ҳужумчи фильмда ўзини ўйнади. Жибер ўйинчини кўриб-билмаган ва уни меҳмонхонада учратиб, уни кореялик қочқин деб билган. Стадионга кетаётиб, Эмильен Жибрилга комиссарнинг футбол ҳақида ҳеч нарса билмаслигини, балиқ овлашни афзал кўришини тушунтирди. Кортеж аварияга учради, Сиссенинг дебют учрашувига чиқиш имконияти нолга яқинлашди. Аммо Даниэль яна ёрдамга келди (тўғрироғи етиб келди). Такси ҳайдовчиси футболчини атиги етти дақиқада "Велодром"га олиб кетди. Машина тўғри футбол майдонига кириб келди. Даниэль ва Эмильен ўйинни тўғридан-тўғри у ердан - марказий трибунадан кузатиб боришни хоҳлашди, бироқ ҳакам ўз дўстларига сариқ карточка кўрсатишга ваъда бериб, трибунага ўтишни сўради.
Сиссе аслида ўша йилларда "Марсел"да ўйнаган (фильм 2007 йилда чиқарилган). Клуб билан икки мавсум ўтказди ва 78 ўйинда 37 гол урди. У ҳеч қандай унвон ютмаган, лекин у фильмларда роль ўйнаган.
Мухлислар билан тўлган "Велодром"га ташриф буюрганимиздан сўнг, кейинги саҳна бизни Марсель кўчаларига олиб чиқди. Шаҳар аҳолиси, катталар ҳам, болалар ҳам Black Eyed Peas томонидан ижро этилган "Pump It"нинг оловли хитига тўпни иштиёқ билан тепишди.
Фильмдаги икки бош қаҳрамоннинг фарзандлари ҳам футбол ўйнашган. Даниэлнинг ўғли майдонда ўзини анча тажовузкор тутди - отаси болани камида уч дақиқа туришга ва қизил карточка олмасликка кўндирган. Эмильен ўғлига ўйин олдидан катта ҳимоя костюмини кийдирди. Инспектор боладан жуда хавотирда эди ва уни гиперҳимоя билан ўраб олди. "Асосийси тўпга тегманг, - деб тушунтирди Эмильен, - агар тўп сизга етиб келса, дарҳол уни тепинг ва қайси йўналишга тепишингиз муҳим эмас".
Ушбу фильмда Марсель полицияси Европадаги энг хавфли жиноятчилардан бири – бельгиялик Альберт ван ден Бошни полиция бўлимида сақлашга ҳаракат қилган. Ҳар доимгидек, унчалик муваффақиятли эмаслиги маълум бўлди. Аммо охир-оқибат яхшилик ғалаба қозонди ва қароқчилар панжара ортига тушишди.
Бу ажойиб Марион Котийяр (Даниэлнинг севгилиси, кейин эса рафиқаси Лили Бертино ролини ўйнайди) франшизда иштирок этмаган биринчи фильмдир.
Фильмнинг асосий саундтрекларидан бири "Génération Taxi" қўшиғи машҳур француз рэпери El Matador томонидан ижро этилди. Агар сиз ҳали бу трекни эшитмаган бўлсангиз, уни жуда тавсия қиламан. Айтганча, марселлик ижрочида ушбу хор билан "Ballon d'or" - "Олтин тўп" оловли футбол қўшиғи бор:
"Мени Зизу, Кака, Криштиану Роналду, Марадона, Папен ёки Ривалдо деб чақиринг.
Менга микрофон беринг, мен жамоам учун қўшиқ айтаман. Мен спортни яхши кўраман.
"Олтин тўп"га умид қилиб, гол ураман
Мени Пеле, Фигу ёки Шевченко деб чақиринг, мен Роналдиньо каби ўйнайман.
Менга микрофон беринг, мен жамоам учун қўшиқ айтаман. Мен спортни яхши кўраман.
"Олтин тўп"га умид қилиб, гол ураман.
Айтганча, Насерининг ўзи ҳам бир мунча вақт Россияда яшаган. 2019 йилда у Вера Соколова режиссёрлигидаги "Туманда кетди" мистик драмасида роль ўйнади. "Рус бўлиш руҳий ҳолатга ўхшайди. Агар мен шу ерда яшасам ва шу одамлар орасида бўлсам, ўзимни русча ҳис қиламан", — деб актёр Россия фуқаролигини олиш мумкинлиги ҳақидаги саволга шундай жавоб берди. Охир-оқибат ҳужжат унга топширилди. Аммо бироз бошқача. Бу туристик шаҳарларга чегирма билан ташриф буюриш ҳуқуқини берувчи "Олтин узук" паспорти эди.
Актёр ЖЧ-2018 ўйинларида, жумладан, Лужникида бўлиб ўтган Россия - Испания ўйинида қатнашган. У Россия футболига меҳр қўйишини тан олди, бироқ россиялик футболчиларга майдонда тажовузкорлик етишмаётганини таъкидлади. Хўш, ким у билан баҳслаша олади?
Эътиборингиз учун раҳмат!
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
