Англиялик мухлислар чипталар нархининг ошишидан чарчади
Мавзу муаммоси аниқ. Ҳар доим ҳам асосли баҳоларнинг ошиши миллиардлаб одамларнинг истиқболларини ўлдиради. Премьер-лигага чипталар нархини - элита ўйин-кулгиларини озиқ-овқат ва бензин нархлари билан солиштириш нотўғри бўлса-да, мавзу ҳатто кўнгилочар сектор учун ҳам долзарбдир. Агар Премьер-лиганинг барча клубларини ақлли одамлар бошқарганида, аҳмоқона харажатлар камроқ бўларди. Катта йўқотишлар клубларни томошабинлар чўнтагидан пул чиқариш йўлларини излашга мажбур қилади. Ва Англияда ҳамма ҳам бой эмас.
Қолаверса, мухлислар жамоа муваффақиятининг муҳим таркибий қисмидир. "Ливерпуль" ва "Аталанта" ўртасидаги ўйинда абонемент ва ўйинлар учун чипталар нархи ошишига норозилик сифатида "қизиллар" мухлислари байроқлардан воз кечишди. Бу кичик нарсадек туюлади, лекин ўйинчиларнинг тўғри кайфияти учун атроф-муҳит шунчалик муҳим - табиатан деярли рефлексли, бу кутилмаган натижага таъсир қилиши мумкин.
Ғазабланган Рой Кин ўйинчи бўлганида, ҳақиқий мухлисларни Англияда дейилганидек, "пластмасса"ларга - яъни пулли сайёҳларга алмаштириш муаммосини тасвирлаб берди: "Сафардаги мухлисларимиз ажойиб, мен уларни қаттиқ мухлислар деб аташим мумкин. Аммо уйда одамлар бир неча стакан ичишади, қисқичбақали сендвични ейишади ва майдондаги воқеаларга заиф муносабатда бўлишади".
Орадан чорак аср ўтиб, “Манчестер Юнайтед”нинг янги ҳаммуаллифи, миллиардер сэр Жим Рэтклифф ўз режаларини яширмайди: "Келажакда сиз шунчаки футбол ўйинига бориб, ўйинни томоша қилиб, уйга қайтмайсиз. "Камп Ноу" ва "Сантьяго Бернабеу"да кўрсатилганидек, келажак ўйин-кулгини таъминлаш ва бутун бир кампус яратишдадир".
Сиз газак ейишингиз, экранларда бирор нарса томоша қилишингиз, харид қилишингиз мумкин. Агар одамлар танаффус вақтида арзон бургер ва ичимлик сотиб олиш ўрнига бир неча соат қолиб, кўпроқ пул сарфласа, бу ҳамма учун ютуқ. Мухлислар янги бўш вақтга эга бўлишади ва клуб футболчиларни сотиб олиши мумкин.
Ҳаммаси яхши бўларди, аммо тадбирда вақтни узайтириш бўйича Америка моделининг жорий этилиши клублар ва уюшган мухлислар ўртасидаги кескинлик кучайган даврга тўғри келди. "Тоттенхэм", "Фулхэм" ва "Манчестер Сити" мухлислари шу йилнинг баҳорида норозилик намойишларини ўтказишди. Уларнинг таъкидлашича, клублар иқтисодий жиҳатдан қийин пайтларда ўз садоқатини суиистеъмол қилмоқда.
Мунозара Премьер-лига клублари дунёнинг турли бурчакларидан бой одамларнинг келишидан пул ишлаш истаги ва маҳаллий мухлисларни тинчлантириш зарурати билан курашаётган бир пайтда юзага келади. Одамлар клуб хўжайинларининг пировард мақсади камбағал томошабинни ишчи касбга мажбурлаш ва унинг ўрнига зерикарли хорижликларни қўйиш деб ҳисоблашади. У жуда кўп пулни атрибутлар ва қимматбаҳо овқатларга сарфлайди, лекин улар гол урганларидагина телефонидан бошини кўтаради, чунки у сизнинг бу футболингиздан ҳеч нарсани тушунмайди.
Ижтимоий тармоқлар учун стадиондан селфи учун пул тўлаётган ўша томошабинлар. "Лутон"га қарши ўйинда "Тоттенхэм" мухлислари 65-дақиқада норозилик сифатида майдонга юз ўгиришди. Сабаби, очкўз "шпорлар" эгаларининг 65 ёшдан ошган мухлислар учун имтиёзларни олиб ташлаш қарори. "Тоттенхэм" аллақачон мамлакатдаги иккинчи энг қиммат абонементга эга. Ҳаттоки "Манчестер Сити" ультраси ўз ўйинида баннер очиб берди: "Рекорд даромад, лекин рекорд нархлар. Бизнинг садоқатимиздан фойдаланманг!"
Лондон клуби бошлиқлари энг такаббур
"Арсенал" йигирма мавсум олдин сўнгги чемпионлигини нишонлаган ва "Тоттенхэм" ҳеч қачон Премьер-лигада биринчи бўлмаган. Шу билан бирга, "канонирлар" ўйини учун энг арзон абонемент чиптаси еттита Премьер-лига клуби ўйинлари учун энг элита абонементларидан қимматроқ. Юқори нуқтада, "канонирлар", "шпорлар" ва қолганлар ўртасидаги фарқ 800 фунтдан ошади. “Фулхэм” эса бошқача ҳикояга эга. Улар элита абонементлари нархини мавсум учун 3000 фунт стерлингга кўтаришди. Шунингдек, улар стадионда бассейн бўлишини хоҳлашади.
Премьер-лиганинг йигирмата клубидан 17таси абонемент чипталари нархининг ошишини эълон қилди. Сиз 1073 фунт стерлингдан камроқ нархда "Арсенал" абонементини сотиб ололмайсиз ва бу ўриндиқларни топиш жуда қийин. Аммо мухлислар ўйин кунларида гигантлар реклама ва ҳомийлик шартномалари билан солиштирганда катта даромадга эга эмаслигини ҳақли равишда таъкидлашади. Стадиондаги мухлисларнинг чўнтагига тушиш истаги клублар даромадини оширмайди, шунда қарзлар шаклланмайди. Бу дунёда ядровий сув ости кемаларининг машҳурлигига асосланган соф такаббурлик.
Бой томошабинларга пул тикиш. Клублар ўриндиқларни 5000 фунт стерлингга таклиф қилишади. “Автограф” хизмати мавжуд бўлиб, у ерда 4200 га клуб афсонаси билан танишасиз ва ўйинчиларнинг шиша туннел орқали чиқишларини томоша қиласиз. 4000 фунт стерлинг эвазига "Вест Хэм" Лондон тирбандлигидан қочиш учун ўйинга вертолётда саёҳат қилишни таклиф қилмоқда. Оддий чипталар, гарчи уларни олиш қийин бўлса ҳам - жуда оз сонли сотувда қолмоқда, шунингдек, ҳар йили қимматлашади. Ҳатто мунтазам аъзолик тўловлари ҳам харидни кафолатламайди.
Агар Ла Лигада битта ўйин учун энг қиммат чипта 91 евро бўлса, "Челси" 280 евро сўрайди. Жамоанинг ўйин даражаси ва иқтидорли футболчиларнинг регрессиясини ҳисобга олсак, бу ҳатто бадавлат йигитлар учун ҳам бир ўйин учун 28 млн сўмни ташкил қилади; А Серияда 40 еврога муносиб стадионга киришингиз мумкин, Бундеслигадаги энг арзон абонемент эса атиги 240 евро. "Челси" битта ўйин учун чипта сўраганидан арзонроқ. Спорт чипталарини сотиш тизими бутунлай бошқача бўлган АҚШ билан солиштириш ҳам нотўғри.
Хориждаги сотувчилар Мессини кўриш ҳуқуқи учун ҳар бир ўйин учун 500 доллардан бошлаб даҳшатли пул олишади. Мексикадаги ҳалокатли "Интер Майами" учрашувига эса чипталар 1000 долларга сотилди. Ўн икки ўринли ВИП трибуна 60 минг доллар туради. Лекин Англияда бутунлай бошқача футбол маданияти ва стадионда ўз уйида бўлишга, ўзини уй жамоасидек ҳис қилишга одатланган томошабинларга муносабати бутунлай бошқача. Янги клуб хўжайинлари қадимий таркибни ўзгартирмоқда. "Челси" мухлислари ҳаракати етакчиларидан бири эса тўғри айтди: "Премьер-лига мухлислари тобора кўпроқ ўзларини стадионларда мижозлардек ҳис қилишмоқда. Инглиз футболининг руҳи ўғирланаётгандек туюлади".
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
