Жанлука Пальюка илк марта жаҳон чемпионатини татиб кўрганига 34 йил бўлган бўлиши мумкин...
Аммо унинг овози ва кўзларининг ифодасига кўра, у яна ўша ерда, яна жамоа автобусида эди. Пальюка футбол жаннатига қиёсланган 1990-йилларда «А» сериядаги кўплаб юлдузлардан бири эди, холос. Ва у ҳам ўша ерда ўша даврнинг энг буюк футболчилари қаторида унутилмас баҳсларида «жанг» қилган. 1991 йилда «Сампдория» билан тарихий скудеттода ғалаба қозонганидан сўнг (бошқа совринлар қаторида) у Миланнинг «Интер»да янада катта шон-шарафдан, кейин эса «Болонья»да ажойиб мартабадан завқланишни давом эттирди. Замонавий ва инстинктив, у Италияда яратилган энг яхши дарвозабонлардан бири сифатида танилган.
- Маълумки, ўз ватанингизда бўлиб ўтган мундиалда Вальтер Зенга ва Стефано Таккони учун дублёр сифатида терма сафида бўлгансиз. Бу сиз учун қанчалик ҳаяжонли эди?
- Турнир шундай шов-шувга сабаб бўлдики, мен ўзим ўйнагандек бўлдим. Маринодаги базамизни тарк этиб, стадионга етиш учунгина бир ярим соат вақт кетганди, чунки одамлар бизни кутиб олиш учун йўл бўйлаб саф тортишганди. Бу шундай туртки бердики, мен стадионга етганда ўзимни бошланғич таркибга киргандек ҳис қилдим. Ўшанда асосий дарвозабонимиз Вальтер Зенга эди, лекин орамизда катта ҳурмат ва ҳамжиҳатлик бор эди. Шубҳасиз, ҳар биримиз ўзимиз учун энг яхшисини хоҳладик, аммо Таккони билан ҳам ўзаро ҳурмат жойида эди. Учаламиз жуда яхши муносабатда бўлдик.
- Ушбу ажойиб жамоада Тото Скилачи ҳам бор эди. Турнир давомида у қандай ўзгарди?
- Мен унинг метаморфозаларини ўз кўзим билан кўрдим. У деярли номаълум шахсдан бу жамоанинг символларидан бирига айланди. Сиз унинг қанчалик бахтли эканлигини кўришингиз мумкин эди, мен ҳам унинг учун жуда хурсанд бўлдим. Аввалига у яққол захирада эди, чунки Андреа Карневале, Альдо Серена, Роберто Манчини ва Роберто Баджо ва албатта, Жанлука Виаллидек гигантлар бор эди. Аммо у жамоага кириб, Виалли ўрнини эгаллаб, чемпионатининг энг яхши тўпурарига айланди.
- Италия ярим финалда Неапол «Сан-Паоло»сида Диего Марадона бошчилигидаги Аргентина билан ўйнади. Ўшанда атмосфера қандай эди?
- Ҳаммасини кечагидек яхши эслайман: мен Роберто Донадони билан бир хонада яшардим ва бунга чидай олмадим, чунки у кун бўйи гольф томоша қиларди. Стадионга борганимизда мухлислар жуда кўп эди. Аммо неаполликлар Марадонани қўллаб-қувватладилар, гарчи бизнинг жамоамизда ҳам Чиро Феррара ва Фернандо Де Наполи каби «Наполи» футболчилари бўлишига қарамай. Мухлисларингиз кўз олдида, лекин кумирингизга қарши ўйнашдек ғалати туйғу бор эди. Биз ўйинда деярли устунлик қилдик, аммо Клаудио Канижанинг голи... Аргентинадан бир киши (Рикардо Жусти - PS) четлаштирилди ва улар дангаса бўлишни бошлашди. Улар яққол «серия»гача боришни хоҳлашди. Чунки дарвозабонлари Серхио Гойкочеа нуқтада уста эди ва ўша куни иккитасини қайтарди. Барча кўзлар Марадонага қараган бўлса-да, босим бўғарди. Биз фаворит эдик, уйда эдик ва мен ўзимга: «биз жаҳон кубогини ютамизми?» дедим. Ахир, қандай қилиб ютқазишимиз мумкин? Биз яхши ўйнадик ва Жузеппе Бергоми, Риккардо Ферри, Паоло Мальдини ва Франко Барезидек катта номлар билан ҳимояландик. Шунга қарамай, Марадонадан қўрқардик.
- Ўша пайтдаги дарвозабонлар пенальтиларни ҳозиргилардек ўрганмаганлар. Сизнинг муносабатингиз қандай эди?
- Биз чиндан ҳам ўрганмасдик. Зенга пенальтиларни яхши биларди, лекин Марадонага қарши бўлганингизда нима қиласиз? У ҳеч қачон бир жойга зарба бермаган. Сўнгги сонияда тўпиғини буради ва сиз буни тахмин ҳам қилолмайсиз. Бироқ, ҳозир ҳамма нарса ўзгарган. Ҳаммаси таҳлил қилинади. Сизда сув идишлари, планшетлар ва кўплаб технологиялардан иборат шпаргалкалар мавжуд. Мен шунчаки инстинктив ҳаракат қилардим. «А» сериядаги ўйинларим орқали пенальти тепишда устаси фаранг - Алессандро дель Пьеро, Марко ван Бастен, Франческо Тотти, Эрнан Креспо, Синиша Михайлович каби йигитларни яхши билардим.
- ЖЧ-1990да Италия терма жамоасида иштирок этиш фаолиятингизда қандай ёрдам берди?
- Энг аввало ўзимга ишончни кучайтирди. Бу мен доимо эслаб қоладиган ажойиб тажриба эди. Мендан олдинда Зенга ва Таккони туришгани учун, имкониятим йўқлигини билардим. Ўшанд 23 ёшда эдим, улар эса фаолиятларининг энг юқори чўққисида эдилар. Мен фақат «А» сериянинг асосий ўйинчиси сифатида иккинчи курсда эдим, лекин шу билан бирга жаҳон чемпионатига бордим. Илгари рақобат катта эди, аммо ҳозир ҳамма нарса ўзгарди. Баъзи йигитлар лигада учта ўйин ўйнашади ва қийинчиликларга дуч келишади. Ўша пайтда даража бошқача эди, лекин бу гуруҳда бўлиш чиндан ҳам менга катта ёрдам берди.
- Италия ЖЧ-2014га чиқолмади. Бу ўйинчиларга қандай таъсир қилди?
- Бу ижобий нуқта бўлиши мумкин. Жаҳон чемпионати бошқа ҳеч қандай рақобат каби ноёб профилга эга. 1994 йилги АҚШ мундиалидан кейин футбол олами менинг кимлигимни биларди. ЖЧга чиқолмаслик футболчиларга туртки бўлиши керак, чунки Италия бундай турнирда қатнашмаётганида нотўғри нарса бор. Менга Лучиано Спаллеттининг Италия терма жамоасини қандай ўйнатиши ёқади. Унинг жамоаси менга кўпроқ Евро-2020 турнирида энг яхши ташкил этилган Манчини жамоасини эслатади. Улар жамоа каби ўйнашади ва бу ниманидир бошланишига ўхшарди.
- Келажакда Италия қайси дарвозабонларига умид боғлаш керак?
- Жанлуиджи Доннарумма, Гульельмо Викарио, Марко Карнесекки ва Алекс Меретларга. Агар мендан сўрасангиз, «Жижио» энг яхшисидир. У атиги 25 ёшда ва сўнгги Еврода турнирнинг энг яхши ўйинчиси бўлган. Мен унда ҳақиқатдан ҳам ўзимни кўраман. 1990-йилларнинг энг зўр дарвозабони эдим ва у мендан баландроқ ва жисмонан бақувватроқ бўлса ҳам, мукаммал замонавий дарвозабон. Эмилиано Мартинес ва Ян Облак бугунги кунда Доннарумма билан тенглаша оладиган дарвозабонлардир ва у кейинги бир неча йил давомида дунёдаги энг яхши дарвозабон бўлиш имкониятига эга. - Маълумки, ўз ватанингизда бўлиб ўтган мундиалда Вальтер Зенга ва Стефано Таккони учун дублёр сифатида терма сафида бўлгансиз. Бу сиз учун қанчалик ҳаяжонли эди?
- Турнир шундай шов-шувга сабаб бўлдики, мен ўзим ўйнагандек бўлдим. Маринодаги базамизни тарк этиб, стадионга етиш учунгина бир ярим соат вақт кетганди, чунки одамлар бизни кутиб олиш учун йўл бўйлаб саф тортишганди. Бу шундай туртки бердики, мен стадионга етганда ўзимни бошланғич таркибга киргандек ҳис қилдим. Ўшанда асосий дарвозабонимиз Вальтер Зенга эди, лекин орамизда катта ҳурмат ва ҳамжиҳатлик бор эди. Шубҳасиз, ҳар биримиз ўзимиз учун энг яхшисини хоҳладик, аммо Таккони билан ҳам ўзаро ҳурмат жойида эди. Учаламиз жуда яхши муносабатда бўлдик.
- Ушбу ажойиб жамоада Тото Скилачи ҳам бор эди. Турнир давомида у қандай ўзгарди?
- Мен унинг метаморфозаларини ўз кўзим билан кўрдим. У деярли номаълум шахсдан бу жамоанинг символларидан бирига айланди. Сиз унинг қанчалик бахтли эканлигини кўришингиз мумкин эди, мен ҳам унинг учун жуда хурсанд бўлдим. Аввалига у яққол захирада эди, чунки Андреа Карневале, Альдо Серена, Роберто Манчини ва Роберто Баджо ва албатта, Жанлука Виаллидек гигантлар бор эди. Аммо у жамоага кириб, Виалли ўрнини эгаллаб, чемпионатининг энг яхши тўпурарига айланди.
- Италия ярим финалда Неапол «Сан-Паоло»сида Диего Марадона бошчилигидаги Аргентина билан ўйнади. Ўшанда атмосфера қандай эди?
- Ҳаммасини кечагидек яхши эслайман: мен Роберто Донадони билан бир хонада яшардим ва бунга чидай олмадим, чунки у кун бўйи гольф томоша қиларди. Стадионга борганимизда мухлислар жуда кўп эди. Аммо неаполликлар Марадонани қўллаб-қувватладилар, гарчи бизнинг жамоамизда ҳам Чиро Феррара ва Фернандо Де Наполи каби «Наполи» футболчилари бўлишига қарамай. Мухлисларингиз кўз олдида, лекин кумирингизга қарши ўйнашдек ғалати туйғу бор эди. Биз ўйинда деярли устунлик қилдик, аммо Клаудио Канижанинг голи... Аргентинадан бир киши (Рикардо Жусти - PS) четлаштирилди ва улар дангаса бўлишни бошлашди. Улар яққол «серия»гача боришни хоҳлашди. Чунки дарвозабонлари Серхио Гойкочеа нуқтада уста эди ва ўша куни иккитасини қайтарди. Барча кўзлар Марадонага қараган бўлса-да, босим бўғарди. Биз фаворит эдик, уйда эдик ва мен ўзимга: «биз жаҳон кубогини ютамизми?» дедим. Ахир, қандай қилиб ютқазишимиз мумкин? Биз яхши ўйнадик ва Жузеппе Бергоми, Риккардо Ферри, Паоло Мальдини ва Франко Барезидек катта номлар билан ҳимояландик. Шунга қарамай, Марадонадан қўрқардик.
- Ўша пайтдаги дарвозабонлар пенальтиларни ҳозиргилардек ўрганмаганлар. Сизнинг муносабатингиз қандай эди?
- Биз чиндан ҳам ўрганмасдик. Зенга пенальтиларни яхши биларди, лекин Марадонага қарши бўлганингизда нима қиласиз? У ҳеч қачон бир жойга зарба бермаган. Сўнгги сонияда тўпиғини буради ва сиз буни тахмин ҳам қилолмайсиз. Бироқ, ҳозир ҳамма нарса ўзгарган. Ҳаммаси таҳлил қилинади. Сизда сув идишлари, планшетлар ва кўплаб технологиялардан иборат шпаргалкалар мавжуд. Мен шунчаки инстинктив ҳаракат қилардим. «А» сериядаги ўйинларим орқали пенальти тепишда устаси фаранг - Алессандро дель Пьеро, Марко ван Бастен, Франческо Тотти, Эрнан Креспо, Синиша Михайлович каби йигитларни яхши билардим.
- ЖЧ-1990да Италия терма жамоасида иштирок этиш фаолиятингизда қандай ёрдам берди?
- Энг аввало ўзимга ишончни кучайтирди. Бу мен доимо эслаб қоладиган ажойиб тажриба эди. Мендан олдинда Зенга ва Таккони туришгани учун, имкониятим йўқлигини билардим. Ўшанд 23 ёшда эдим, улар эса фаолиятларининг энг юқори чўққисида эдилар. Мен фақат «А» сериянинг асосий ўйинчиси сифатида иккинчи курсда эдим, лекин шу билан бирга жаҳон чемпионатига бордим. Илгари рақобат катта эди, аммо ҳозир ҳамма нарса ўзгарди. Баъзи йигитлар лигада учта ўйин ўйнашади ва қийинчиликларга дуч келишади. Ўша пайтда даража бошқача эди, лекин бу гуруҳда бўлиш чиндан ҳам менга катта ёрдам берди.
- Италия ЖЧ-2014га чиқолмади. Бу ўйинчиларга қандай таъсир қилди?
- Бу ижобий нуқта бўлиши мумкин. Жаҳон чемпионати бошқа ҳеч қандай рақобат каби ноёб профилга эга. 1994 йилги АҚШ мундиалидан кейин футбол олами менинг кимлигимни биларди. ЖЧга чиқолмаслик футболчиларга туртки бўлиши керак, чунки Италия бундай турнирда қатнашмаётганида нотўғри нарса бор. Менга Лучиано Спаллеттининг Италия терма жамоасини қандай ўйнатиши ёқади. Унинг жамоаси менга кўпроқ Евро-2020 турнирида энг яхши ташкил этилган Манчини жамоасини эслатади. Улар жамоа каби ўйнашади ва бу ниманидир бошланишига ўхшарди.
- Келажакда Италия қайси дарвозабонларига умид боғлаш керак?
- Жанлуиджи Доннарумма, Гульельмо Викарио, Марко Карнесекки ва Алекс Меретларга. Агар мендан сўрасангиз, «Жижио» энг яхшисидир. У атиги 25 ёшда ва сўнгги Еврода турнирнинг энг яхши ўйинчиси бўлган. Мен унда ҳақиқатдан ҳам ўзимни кўраман. 1990-йилларнинг энг зўр дарвозабони эдим ва у мендан баландроқ ва жисмонан бақувватроқ бўлса ҳам, мукаммал замонавий дарвозабон. Эмилиано Мартинес ва Ян Облак бугунги кунда Доннарумма билан тенглаша оладиган дарвозабонлардир ва у кейинги бир неча йил давомида дунёдаги энг яхши дарвозабон бўлиш имкониятига эга.
Хўжа АБДУЛАҲАД тайёрлади.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Пахтакор
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
