Жорий йилда мамлакатимиз иккинчи бор Марказий Осиё футбол ассоциацияси Миллатлар кубоги мусобақаси — “CAFA Nations Cup 2025” турнирига мезбонлик қилди. Турнирнинг финал учрашувига Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ва FIFA Президенти Жанни Инфантино ташриф буюриши ушбу мусобақа юқори аҳамият касб этишини яна бир бор исботлади. FIFA расмий саҳифасида турнирга бағишланган мақола эълон қилинди. Уни тўлиқ ўзбек тилида эътиборингизга ҳавола қиламиз.
“CAFA Nations Cup 2025” финалида фақат битта жамоа кубокни кўтариши мумкин эди. Бироқ 8-сентябр куни ҳал қилувчи баҳсда майдонга чиққан икки мамлакат — Ўзбекистон ва Эрон — аллақачон 2026-йилги FIFA Жаҳон чемпионатига йўлланмани қўлга киритгани ҳам катта аҳамиятга эга бўлди.
Тошкентдаги янги Олимпия шаҳарчаси ҳудудидаги “Олимпия” стадионида (12 минг ўринли) бўлиб ўтган финал баҳси тарихий воқеа бўлди. У илк бор спортчилар ва мухлисларни қабул қилди. FIFA Президенти Жанни Инфантино ҳам 11,842 нафар томошабин қаторда ўтириб, Марказий Осиёда футболни ривожлантириш борасидаги кенг қамровли қўллаб-қувватлашини яна бир бор амалда кўрсатди.
Марказий Осиё футболи юксалмоқда. Марказий Осиё футбол ассоциацияси (CAFA) томонидан ташкил этилган миллий терма жамоалар иштирокидаги асосий мусобақа – “CAFA Nations Cup”нинг иккинчи турнири минтақа келажаги учун умидли қадам бўлди.
“Футбол нуқтайи назаридан, Марказий Осиё мамлакатлари ҳали ёш ҳисобланади. FIFA томонидан берилаётган яқиндан ёрдам туфайли минтақамизда футбол тез ривожланмоқда. Шу боис FIFA Президенти Жанни Инфантинага миннатдорлик билдирамиз. Биз FIFA лойиҳалари ва режаларида фаол иштирок этмоқдамиз,” — деди Ўзбекистон футбол ассоциацияси биринчи витсе-президенти Равшан Ирматов.
Финалда Ўзбекистон Эронни 1:0 ҳисобида мағлуб этди. Якунда ғалаба келтирган голни қўшимча бўлимда ҳимоячи Ҳожиакбар Ализжонов бош билан киритди. Аммо узоқ муддатли нуқтайи назардан, Марказий Осиё футболининг ўзи энг катта ғолиб бўлди. Янги куч, янги стадион, янги соврин ва кўк рангли либосдаги мухлислар қувончи — булар минтақа футболининг катта потенциалидан далолат эди.
**FIFA ва CAFA ҳамкорлиги**
2015-йил январда ташкил этилган ва бош қарорғоҳи Душанбе шаҳрида жойлашган CAFA — Осиё Футбол Конфедерациясининг (AFC) энг ёш минтақавий ташкилоти. Эрон ва Афғонистон FIFA аъзолигини 1948-йилда қўлга киритган бўлса, Қирғиз Республикаси, Тожикистон, Туркманистон ва Ўзбекистон мустақилликка эришганидан сўнг, 1994-йилда FIFA сафига қўшилди.
Ушбу мамлакатда футбол оммалашган бўлса-да, зарур инфратузилмани шакллантириш вақт талаб қилди. “FIFA Forward” дастури ва “Football for Schools” лойиҳалари бу йўлда катта туртки берди.
“Марказий Осиёда футболга қизиқиш тобора ортмоқда. Иқтидорли ўйинчиларимиз кўп, аммо ҳали имкониятлар тўлиқ ишга солинмаган. Бу йўлда FIFA ҳал қилувчи ўрин тутади,” — деди Туркманистон терма жамоаси бош мураббийи Ровшен Мередов.
FIFA 1-сентябр куни “CAFA Nations Cup” мусобақасини мунтазам қўллаб-қувватлашини эълон қилди. Бу ташаббус FIFA’нинг 2023–2027-йилларга мўлжалланган стратегиясидаги 7-мақсад — юқори сифатли халқаро турнирларни кўпайтириш — доирасида амалга оширилмоқда.
“CAFA Nations Cup” каби турнирлар жамоаларга ўзаро рақобат қилиш ва футболни нишонлаш имконини беради. FIFA бундай мусобақаларни қўллаб-қувватлашга содиқ”, — деди FIFA Бош котиби Маттиас Графстром.
**Мусобақанинг ўсиши ва ислоҳотлар**
“CAFA Nations Cup” илк бор 2023-йилда ўтказилган ва унда Эрон ғолиб бўлганди. 2018-йилдан бошлаб эса аёллар ҳамда турли ёш тоифаларида мусобақалар йўлга қўйилди.
CAFA Бош котиби Улуғбек Каримов шундай деди:
“Биз бу мусобақани ўтказишни орзу қилганмиз. Ўшанда тажрибамиз ҳам, маблағимиз ҳам йўқ эди, аммо орзуларимиз катта эди. Бугунга келиб эса турнир кенгайиб, янги босқичга чиқди”.
2025-йилги мусобақада Ҳиндистон ва Уммон меҳмон сифатида иштирок этди. Бу эса жамоалар сонини саккизтага, ўйинлар сонини эса 14 тага етказди. Ҳиндистон бронза медали учун баҳсда Уммонни пеналтилар сериясида мағлуб этди. Барча учрашувлар FIFA+ платформаси орқали бутун дунёга намойиш қилинди.
Бундан ташқари, мусобақа давомида илк бор VAR тизими қўлланди, жамоалар учун меҳмонхоналар ва стадионлар даражаси оширилди. FIFA мутахассислари ўз тажрибаси билан бўлишиб, ташкилий жараёнларда ёрдам берди.
**Инфратузилма ва келажак учун режалар**
“FIFA Forward 3.0” дастури орқали 2026-йилгача ҳудудий ассоциацияларга ҳар тўрт йилда 5 миллион АҚШ доллари миқдорида маблағ ажратилади. Бу маблағ мусобақалар ташкил этиш ва инфратузилмани ривожлантиришга йўналтирилади.
“ЎФА Миллий футбол марказида “FIFA Forward” дастури ёрдамида 4 та майдон, стадион ва кийиниш хоналари таъмирланди, ёритиш тизими янгиланди. Шунингдек, 1500 та мактабда “Football for Schools” лойиҳаси жорий этилди”, — деди Равшан Ирматов.
Тожикистон футбол федерацияси Бош котиби Фурқатжон Аҳмеджонов эса шундай қўшимча қилди:
“Биз FIFA билан аёллар ва ёшлар футболида яқиндан ҳамкорлик қиламиз. Аёллар чемпионати тўрт ёш тоифасида ўтказилмоқда, бир нечта ёшлар мусобақалари эса FIFA томонидан қўллаб-қувватланмоқда”.
Қирғизистон терма жамоаси мураббийи Урмат Абдуқаимов ҳам FIFA ёрдамини алоҳида таъкидлади:
“Бу қўллаб-қувватлаш Марказий Осиёда футбол ривожи учун ниҳоятда муҳим. Энг асосийси — болалар ва ёшларда футболга қизиқиш ошмоқда. Бу эса бизнинг асосий мақсадимиз”.
**Ютуқлар ва янги марралар**
Сўнгги йилларда минтақа жамоалари халқаро майдонда сезиларли натижаларга эришмоқда. 2023-йилги Осиё кубоги плей-офф босқичида Ўзбекистон, Эрон ва Тожикистон ҳам иштирок этди. Жорий йилдаги FIFA U-17 Жаҳон чемпионатида эса Ўзбекистон ва Тожикистон қатнашади. Аёллар футболида ҳам Ўзбекистон oltinchi, Эрон иккинчи марта Осиё кубогида ўйнайди.
Энг муҳим янгилик шуки, Ўзбекистон терма жамоаси 2024-йилги Париж Олимпиадасидан кейин ниҳоят 2026-йилги FIFA Жаҳон чемпионатига ҳам йўлланма олди. Бу эса бутун минтақа учун илҳом манбаи бўлди.
“Охирги 10 йилда футболга қизиқиш кескин ортди. Олимпиадага ҳам, Жаҳон чемпионатига ҳам йўлланма олишимиз тасодиф эмас, балки халқимизнинг футболга бўлган меҳридан далолат”, — деди Ўзбекистон миллий терма жамоаси ярим ҳимоячиси Аббосбек Файзуллаев.
Улуғбек Каримов эса CAFA клублар ўртасида ҳам янги мусобақа ташкил этишни режалаштираётганини маълум қилди:
“Биз FIFA’дан мунтазам ёрдам оляпмиз. Бу бизнинг тўғри йўлда эканимизни, футбол ва мухлислар учун тўғри иш қилаётганимизни англатади. 2027-йилда “CAFA Nations Cup”ни янада юқори босқичга олиб чиқамиз”.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
