Раҳмонқул Болтаев… Бу номни республикамиз спорт мухлислари яхши билишади. Унинг жарангдор овози мана қирқ йилга якин вақт ичида республика ва вилоят радио ва телевидениеларида янграб келяпти.
Жисмоний тарбия ва спорт, халқ севган ўйин - футболни тарғибот қилиш, ёшлар ўртасида соғлом турмуш тарзини ташвиқот этишда телевидение, радио ва газеталарда самарали меҳнат қилиб келаётган инсонлардан бири, таниқли спорт шарҳловчиси Раҳмонқул Болтаев бугун 60 ёшга тўлди.
Раҳмонқул Болтаев 1954 йилнинг 20 апрелида Самарқанд вилояти Пахтачи туманидаги Султонобод қишлоғида таваллуд топган.
У қишлоғидаги Алишер Навоий номидаги 4-сонли мактабда ўқиб юрган йилларидаёк мактаб радиоузели орқали бериладиган эшиттиришларни олиб борувчи сифатида мактабдошларининг эьтиборига тушган эди.
Ўқувчилик йилларида республика радиоси оркали бериладиган Ахбор Имомхўжаев, Роман Турпишев, Николай Озеровларнинг репортажларини тинглаб, футбол билан дўстлашган ёш Рахмонқул тенгдошлари ичида яхши футбол ўйнаши билан ҳам ажралиб турар ва мактаб терма жамоаси таркибида турли хил мусобақаларда иштирок этар эди.
У ўрта мактабни тугатиб 1970 йили Самарканд тиббиёт олийгохига ўқишга кирди.
Институт терма жамоаси сафларида талабаларнинг «Буревестник» спорт жамияти шаҳар мусобакаларида Самаркандлик тажрибали мураббий Олег Львович Шкляр рахбарлигида иштирок этди.
Машқ жараёнлари ўша йиллари «Динамо» стадионида олиб борилганлиги боис Раҳмонқулни стадион сухандони сифатида фаолият олиб боришга таклиф этишди. Бир қанча муддат стадионда сухандонлик килганидан кейин 1972 йили уни Самарканд вилоят радиосига таклиф этишди. Ўша йиллардаги вилоят телерадиокомпанияси раиси шоир Душан Файзий билан суҳбатдан кейин ёш талаба Раҳмонқул Болтаев Самарканд вилоят радиосининг жамоатчи спорт шархловчиси сифатида ҳам фаолият кўрсата бошлади.
У 1976 йили «Динамо» стадионидаги ўйинлардан бирида таниқли спорт шархловчиси Ахбор ака Имомхўжаев билан учрашади.
«Ахбор ака билан дастлабки учрашувимиз қизиқ бўлган» -деб эслайди Раҳмонқул ака, - бир гал Динамо» стадионидаги ўйинлардан бирини таниқли спорт шархловчиси ва футболдан республика тоифасидаги ҳакам Ахбор Имомхўжаев бошқариб бордилар. Бу пайтда мен талаба эдим ва Самарқанд вилоят радиосида спорт воқеаларини шархлаш билан бир қаторда «Динамо» стадионида сухандонлик ҳам қилардим. Ахбор акани шархларини тинглаб улғайганим, шу инсонга бўлган чексиз ҳурматим туфайли бўлса керак, стадиондаги минглаб мухлисларга ўйинни бошқариб бораётган ҳакам номини тўлкинланиб айтдим. Ўйин биринчи бўлими тугаб, футболчи ва ҳакамлар ечиниш хонасига кириб кетишди. Мен эса одатдагидек футбол мухлисларини стадион радиоси оркали футбол янгиликлари билан таништиришда давом этдим. Шу пайт ортимда кимдир тургандек ҳис пайдо бўлди. Секин угирилиб қараб қотиб қолдим: хакам либосидаги Ахбор Имомхўжаев менга кулиб қараб турарди. У қўли билан ишора қилиб, ўқинг, кейин кўришамиз, деб аста чиқиб кетдилар. Ўйиндан кейинги учрашиш бизларни бир биримизга устоз ва шогирд сифатида бир умрга боғлади.
Раҳмонқулнинг спорт шархловчиси бўлишга иштиёқи борлигини сезган Ахбор ака республика телевидениесида шайбали ҳоккей бўйича Тошкентнинг «Бинокор» жамоаси ўйинларни телевидениеда ўзбек тилида шархлайдиган шархловчи кераклиги ҳақида гапириб, унга ўзини бу соҳада синаб кўришини маслаҳат берадилар.
Тошкентда Ахбор ака Раҳмонқулни яна бир ажойиб спорт шархловчиси Роман Турпишев билан таништирадилар. Шу тариқа Р. Болтаев 1976 йилдан бошлаб таниқли спорт шархловчиси, Ўзбекистон телевидениесининг спорт кўрсатувлари бош муҳарририяти муҳаррири Роман Абдуллаевич Турпищев билан Тошкентдаги «Юбилей» спорт саройида «Бинокор» ҳоккей жамоаси ўйинларин шархлаш билан Ўзбекистон телевидениесининг спорт кўрсатувлари муҳарририяти билан ҳамкорлигини бошлайди. Бу орада Самарканд тиббиёт институтини битирган ёш шифокорни Самарканднинг «Динамо» футбол жамоаси шифокори сифатида ишга таклиф этишади. Шу тариқа бир йил мобайнида Р. Болтаев собиқ иттифоқ иккинчи лигаси жамоаси бўлган Самарканд динамочилари жамоасида шифокор сифатида ҳам фаолият кўрсатди.
Кўпчилик Раҳмонқул Болтаевни спорт шархловчиси, спорт соҳасини ёритувчи журналист сифатида яхши билганликлари учун унинг тиббиёт соҳасидаги фаолиятидан камроқ хабардорлар.
Лекин у Гипократ қасамига ҳам бир умр содиқ қолди.
«Менинг спорт журналистикаси соҳасига кириб келишим, кейинчалик ҳар иккала касб билан шуғулланишим учун шифокор дўстларим яқиндан ёрдам беришган»-деб эслайди Раҳмонқул ака, - тиббиёт олийгоҳини тугатиб Самарқанднинг «Динамо» клубида шифокор бўлиб иш бошлаганимда хам, кейинчалик Пахтачи туманидаги болалар шифохонаси бўлим мудири, Навоий вилояти «тез ёрдам» станцияси шифокори, вилоят соғликни сақлаш бошқармаси бўлим бошлиғи, вилоят саломатлик маркази бош шифокори, «Суғдиёна» жисмоний тарбия ва спорт клуби шифокори, вилоят шифохонасининг болалар ва реанимация бўлимлари шифокори, Навоий тоғ-металлургия комбинатига қарашли «Саломатлик маркази»да бўлим бошлиғи бўлиб фаолият кўрсатган пайтларимда ана шу тиббиёт муассасалари рахбарлари радио ва телевидениеда ҳам фаолият кўрсатишим учун ҳамма имкониятларни яратиб беришган.
Бунинг учун улардан бир умр миннатдорман.
Вақт ўтиши билан Ўзбекистон телевидениесида Р. Болтаевга шайбали хоккейдан ташқари футбол ўйинларини шархлашни ҳам ишониб топшира бошлашди, «Ахборот» дастурида спорт янгиликлари билан чиқа бошлади..
1977 йили тиббиёт институтини битирган Раҳмонқул ўзи туғилиб ўсган Пахтачи туманига оилавий шароит туфайли қайтишга мажбур бўлди. Чунки кутилмаганда онаси дунёдан ўтиб қолди ва у Пахтачи туманига келиб болалар шифохонасида шифокор бўлиб ишлай бошлади.
Ўз қишлоғида шифокор сифатида фаолият олиб борган Р. Болтаев шифокор дўсти Ширин Рахмонов билан биргаликда ўзлари ўқиб битирган 6-сонли мактаб ўқувчиларидан футбол гуруҳи ташкил этишиб, мунтазам машқлар олиб боришди, турли хил мусобақаларда иштирок этишди.
Лекин айнан Пахтачига қайтганидан кейин унга Тошкентдан ўйинларни шархлашга таклифлар кўпайди ва Раҳмонқул Болтаев шифокорлик фаолиятини давом эттирган ҳолда узоқ йиллар республика телевидениесининг спорт шархловчиси сифатида Роман Турпишев, Виктор Левин, Константин Тимохин ва бошка шархловчилар билан ҳамкорликда хоккей ва футбол ўйинларини узоқ йиллар шархлаб келди.
«Пахтакор» стадионида Турпищев билан ўйинларни шархлаганимизда, деб эслайди Раҳмонқул ака, - мен микрофон Роман Абдуллаевич қўлига ўтганидан сўнг секингина чиқиб қўшни хонага қулоқ солардим. Бу хонада эса устозларимиз Шоабдулло Мухаммаджонов, Азим Алимовлар ўйинларни радио оркали шархлашарди. Уларнинг шархлари мен учун чинакам сабоқ эди.
Саксонинчи йиллар бошига келиб республика телевидениеси орқали репортажлари билан спорт мухлисларига анча таниқли бўлиб қолган Р. Болтаевни янги ташкил этилган Навоий вилоят радиосига сухандон сифатида таклиф этишади ва у оиласи билан 1982 йили Навоий вилоятига кўчиб келди.
Навоий вилоят телерадиокомпаниясининг1982 йилнингт 23 августида биринчи бор эфирга берилган дастлабки эшиттиришида сухандон сифатида «Навоийдан гапирамиз» сўзларини айтиб эфирга чиқиш ҳам Раҳмонқул Болтаевга насиб этди.
«Вилоят телерадиокомпаниясида фаолият олиб борган пайтларимда энг унутилмас вокеалардан бири Россиялик таниқли спорт шархловчиси, Россия халқ артисти Николай Озеров билан бўлган»-деб эслайди Раҳмонқул ака, -спорт шарҳининг қиролларидан бўлган бу азиз инсон «Совет кино» реклама агентлиги томонидан Ўзбекистон бўйлаб уюштирилган таниқли кино актёрларининг томошобинлар билан учрашиши дастури доирасида Навоий шаҳрига келиши лозим эди.Кинода ҳам рол ўйнаган Озеров йил бошида ана шу сафарга розилик бериб қўйган бўлсада, кузга келиб соғлиги кескин ёмонлашди. Шундай бўлишига қарамай у Навоийга келди. Спорт саройида минглаб мухлислар билан ўтказилган учрашув жуда ҳаяжонли тарзда ўтди.Эртасига вилоят радиоси рахбарлари менга Озеров билан учрашиш ва интервью олиш вазифасини топширишди. Лекин бу қийин масала эди. Бир кун аввал спорт саройидаги учрашувдаёқ унинг аҳволи яхши эмаслиги, журналистлар билан учрашиши махол эканлиги аён эди. Мен овоз ёзиш ускунасини кўтариб телерадиокомпания билан қўшни бўлган «Навоий» меҳмонхонасига бордим.Кутганимдек делегация рахбарлари Озеров бетоблигини билдиришиб, учрашув имконияти йўқлигини билдиришди. Меҳмонхона фойесида энди кетмокчи бўлиб турганимда эшик очилиб Озеровнинг ўзи чиқиб қолди. Вазиятни сўраб билгач, менга «мой юный друг» деб мурожаат қилди ва суҳбатимиз унинг аҳволидан келиб чиқиб жуда қисқа бўлишини билдирди. Кутилмаган вазиятдан шошиб қолдим. Хонага кирганимиздан кейин ҳам ҳаяжонимни босиб олишим қийин бўлди. Озеров ўтиришга таклиф қилиб, «Елкангдаги ана у жамадонни олиб қўйсанг ҳам бўлар»-деди. Мен лентага овоз ёзадиган оғир диктофонни ҳали елкамда кўтариб турган эканман. Дархакикат, унинг ҳозирги аҳволида суҳбатлашиш қийин эди. Рангпар, юзи шишинқираган, кўзлари салқиган, овози суниқ Николай Николаевич аввал соғлигидан шикоят қилди, кейин нима ҳақда суҳбатлашамиз деб сўради. Мен унга Навоий вилояти спорти, «Зарафшон» футбол жамоаси, Навоийлик мухлислар ҳақида гапириб, якунланган футбол мавсуми ( воқеа кузда бўлган эди) жамоамиз учун омадли келганини гапириб бердим ва Озеровдан келаси йили мавсумида «Зарафшон»га омад тилашини сўрадим ва буни ёзиб олиш истагим борлигини билдирдим. Николай Николаевич коғоз ва қалам олди, «Зарафшон» ва бошқа ўзига қийин бўлган сўзларни қандай ифодаланиши билан қизиқди ва «бошла» дегандай кўзи билан диктофон томон имо қилди. Мен овоз ёзиш ускунаси мурруватини бурадим. Шу лахзада хона бўйлаб ўша мен ва сиз билган Николай Озеровнинг муборак овози янгради. Бемор Озеров қийналиб бўлса-да, навоийлик футбол мухлислари, «Зарафшон» жамоасига янги футбол мавсумида омадлар тилади ва сўзини «Ваш Николай Озеров» сўзлари билан якунлади. Мен устозга миннатдорчилик билдириб, унга соғлиқ тилаб хайрлашдим. Келаси йили баҳорда футбол мавсуми очилиши танталари чоғида мен Озеров тилакларини стадионга эшиттирдим. Минглаб одамлар бир қалқиб тушишди. Кўпчилик шархловчилар хонаси томон интилди. Стадион директори , ёнимда ўтириб рус тилида сухандонлик қиладиган Лев Абрамович Каплан эса мухлислар қаршисига чиқиб, уларга бу овоз ўтган йили ёзиб олинганлигини тушунтириш билан овора эди…
Спорт ташвиқотчиси фаолиятини дастлаб Самарканддаги «Динамо» стадион сухандони сифатида бошлаган Р. Болтаев мана 27 йил бўлибдики, Навоий шаҳридаги «Суғдиёна» стадиони сухандони сифатида ҳам мухлислар ҳурматини қозониб келяпти.
Айнан устозларидан бири бўлган Роман Турпищевнинг тавсияси билан Р. Болтаев Ўзбекистон Давлат Университетининг журналистика факультетига ўқишга кириб, 1993 йили ўқишни сиртдан битирди ва энди шифокорлик фаолияти билан бир қаторда спорт журналисти сифатида ҳам фаолиятини давом эттирди.
1995 йили вилоят рахбарлари Р. Болтаевга Навоий вилоятида хўжалик ҳисобидаги футбол федерациясини ташкил этиш таклифи билан чиқишди. Шу тариқа у 1996 йили илк бор хўжалик ҳисобидаги Навоий вилояти футбол федерациясини ташкил этиб, унинг ижрочи директори сифатида қатор йиллар самарали фаолият кўрсатди, вилоят футболи ривожига ўзининг муносиб ҳиссасини қўшди.
Шу йиллари ўзи истиқомат қиладиган маҳалла ёшларидан иборат «Соғлом авлод учун» болалар футбол клубини ташкил этди. Битта маҳалла болалари билан олиб борилган машқлар натижасида йиллар ўтиб ана шу жамоада тўп суришган ёшлардан Акмал Холиков олий лигадаги «Қизилқум» ва «Нефтчи» жамоаларида, Алишер Санаев «Бухоро» клуби асосий таркибида, Ихтиёр Хамраев Навоийнинг «Зарафшон» ва фарзанди Фуркатжон Болтаев Зарафшон шаҳрининг «Қизилқум» жамоаси ўринбосарлари таркибида тўп суришган бўлсалар, яна бир тарбияланувчи сифатида ўғли Нодиржон Болтаев ҳакамлик йўлини танлади ва айни пайтда Ўзбекистон биринчилиги биринчи лига жамоалари ўйинларини бошқариб боряпти
Р. Болтаев мазкур футбол клуби қошида 1997 йили Навоий шаҳрида «Гули» қизлар футбол жамоасини ҳам ташкил этди. Асосан маҳалла қизларидан ташкил этилган жамоа билан тўрт йил Ўзбекистон биринчилиги мусобақаларида мунтазам равишда иштирок этилди. Футболчи қизлардан опа-сингил Екатерина, Олеся Пак ва Юля Ахмедова кейинчалик Андижоннинг «Андижанка» ва мамлакат терма жамоаси сафларида ватанимиз спорт шарафини муносиб ҳимоя қилишди.
2005 йили уни вилоятдаги Зарафшон шаҳрига таклиф этишиб, Зарафшон қурилиш бошқармаси томонидан ташкил этилган болалар футбол интернатига директор сифатида таклиф этишди. Икки йил интернатда рахбар сифатида ишлаганидан кейин у бир неча йиллар давомида «Қизилқум» футбол жамоасида матбуот котиби сифатида фаолият кўрсатди.
Раҳмонқул Болтаевнинг Зарафшон шаҳридан «Машьал» радиоси орқали тўғридан тўғри футбол репортажлар ташкил этишни йўлга қўйди, «Спорт « телерадиоканалининг «Футбол шархи» кўрсатувига лавҳалар тайёрлаб бера бошлади, 2009 йилдан ҳозиргача чиқарилиб келинаётган «Воҳа футболи»-«Футбол долины» газетасини ташкил этиб, унга муҳаррирлик қилиб келди.
Айнан Раҳмонқул Болтаевнинг сайьи ҳаракати билан у вилоят телевидениесида ташкил этган «Спорт олами» муаллифлик кўрсатувида олий лигадаги Зарафшон шаҳрининг «Қизилқум» ва биринчи лигадаги Навоий шаҳрининг «Зарафшон» ва «Южанин» жамоалари ўйинлари вилоят телевидениеси орқали Навоийлик мухлисларга тўлиқ олиб кўрсатила бошланди.
« Мен, дейди Рахмонкул Болтаев, - Ўзбекистон телевидениеси ва радиосининг спорт эшиттиришлари ва кўрсатувлари таҳририятида жамоатчи спорт шархловчиси сифатида фаолият бошлаб бугунги кунда бир қўлида «Спорт» телеканали, иккинчисида «Машьал» радиосини баланд кўтариб ўзбек спорти тарғиботига хизмат қилаётган Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси ва вилоят радиосидан Навоий вилоят телерадиокомпаниясига айланиб вилоят халқи хизматида бўлаетган даргоҳларда меҳнат қилганлигим билан фахрланаман».
Айни пайтда «Спорт « телерадиоканалининг Навоий вилояти бўйича мухбири ва вилоят телерадиокомпанияси мухбири сифатида хизмат қилиб келаётган шифокор ва журналист, таниқли спорт шархловчиси Раҳмонқул Болтаев 60-га кирган бўлсада ҳали тетик, бардам. Хушчақчақ бу инсон пайдо бўлган жойдан кулгу ва қаҳ-қаҳа аримайди. Барчамизга азиз ва қадрдон бўлиб қолган бу азиз инсон билан насиб бўлса ҳали кўп йиллар ҳамкорлик қиламиз. Бугун эса қутлуғ 60-ёшингиз муборак бўлсин Раҳмонқул ака , ҳамиша ҳозиргидек бардам ва хушчақчақ юринг, овозингиз янада жарангдор янграйверсин, деймиз.
Фурсатдан фойдаланиб, таниқли спорт журналисти Раҳмонқул Болтаевни "Қизилқум" футбол клуби раҳбарияти, жамоа аъзолари ва барча мухлислари номидан яна бир бора самимий муборакбод этамиз.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Сўғдиёна
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
