Ўтган ҳафта 13 ноябрь оқшомида Франция пойтахти Париж шаҳрида рўй берган мудҳиш воқеалар бутун дунёни ларзага солди. Жангарилар томонидан содир этилган ҳунрезликлар оқибатида кўп сонли бегуноҳ инсонлар ҳалок бўлди. Бу аянчли воқеаларни жаҳон ҳамжамияти, спорт афгор оммаси, жумладан футбол ихлосмандлари ҳам жим кузатиб турмади. Sports.ru сайти мухбири Владислав Воронин юз берган қонли воқеалар хусусида ўз фикрларини билдириб ўтди.
14 ноябрга ўтар кечаси Париж шаҳрида ИШИД жангарилари томонидан давомли терактлар содир этилди. Террорчилар бир вақтнинг ўзида Франция пойтахтининг олти туманида портлашлар ва отишмаларни уюштиришди. Портлашлардан бири шаҳарнинг шимолий чеккасидаги Сен-Дени туманида жойлашган “Стад де Франс” стадионида футбол бўйича Франция ва Германия терма жамоалари ўртасидаги учрашув вақтида содир бўлди. Стадион яқинида амалга оширилган портлашлардан бири шу қадар кучли эдики, унинг овози стадионда ҳам эшитилди — маҳаллий вақт билан тахминан 21:17 да юз берган ушбу ҳолат телетрансляцияларда муҳрланиб қолган.
Портлаш вақтида Лассана Диарранинг холаваччаси ҳалок бўлган
Франция терма жамоаси ва “Марсель” клуби вакили Лассана Диарра “Стад де Франс” ташқарисида 3 бор портлаш кузатилганида бевосита майдонда эди, бошқа туманда эса террорчилар унинг холаваччаси Аста Диакитени шафқатсизларча отиб ташлашди. Буларнинг ҳаммаси деярли бир вақтда содир бўлди. Футболчининг қариндоши айнан қаерда ҳалок бўлгани ҳақида ҳозирча хабарлар йўқ.
“Барча террорга қарши бирлашиши керак. Биз айни пайтда на рангга, на динга эга бўлган даҳшат билан тўқнаш келдик. Биргаликда ҳаммамиз меҳр, ҳурмат ва тинчликни ҳимоя қилишга қодирмиз. Ҳамдарлик сўзлари учун миннатдорчилик билдираман. Ўзингизни эҳтиёт қилинг”, - дея ёзди футболчи ўз очиқ хатида.
Антуан Гризманнинг синглиси жангарилар тутқунидан омон қолди
Франция – Германия учрашуви вақтида террорчилар “Батаклан” концерт залига ҳам ҳужум уюштиришди. Бу маҳал залда Американинг The Eagles of Death Metal гуруҳи мусиқа ихлосмандларини ўз чиқишлари билан хушнуд этаётганди. Ёвуз ниятли шахслар залга бостириб кириб, ўтирганларга қарата ўт ўчди, кўплаб инсонлар эса гаровга олинди. Тутқинликда қолган жабрдийдалар орасида Франция терма жамоаси ва “Атлетико” клуби ҳужумчиси Антуан Гризманнинг синглиси ҳам бор эди. Аммо бахтга қарши футболчининг синглиси концерт залига ташриф буюрган бошқа инсонлар каби махсус хизмат ходимлари ёрдамида соғ-саломат қутқариб олинди. Террорчилар ҳужуми ва залга штурм вақтида таҳминан 87 нафар инсон ҳалок бўлган.
Воқеадан бироз ўтиб Антуан Гризман твиттердаги саҳифаси орқали ҳамюртларига ҳамдардлик билдирди: “Худога шукрки, синглим у ердан омон чиқди. Қурбон бўлганларнинг яқинларига ҳамдардман”, дея ёзди у.
Диарра ва Гризманн Париждаги воқеалардан хабардор эдиларми?
Буни ҳатто хаёлларига ҳам келтиришмаган эди. Вазиятдан фақат Франция терма жамоаси устози Дидье Дешам ва Бундестим бош мураббийи Йоахим Лев огоҳ эдилар. Биринчи бўлим тугаши заҳоти уларга асосий хабарлар етказилганди.
Учрашувни тўхатиш масаласи ҳатто муҳокама ҳам қилинмади – Франция ҳукумати стадионга келган мухлисларни ваҳимага солмаслик учун ўйинни охиригача якунлаб қўйишга кўрсатма беради. Рўй берган даҳшатли воқеалардан футболчиларни хабардор қилиш керакми деган савол мураббийларнинг ўзига қўйиб берилди. Якунда улар сукут сақлашни тўғри йўл деб баҳоладилар.
Германиялик ўйинчилар оммавий террорчилик ҳужуми ҳақида финал ҳуштаги янграши билан трибунадан чиқиш йўлаги яқинидаги телевизор орқали хабар топишди. Французлар эса нохуш воқеалар тўғрисида дастлаб мамлакатнинг спорт ишлари бўйича давлат маслаҳатчиси Тьерри Брайардан эшитишди.
“Кристал Пэлас” футболчиси ҳақиқатдан ҳам жабрланганларга кўмак кўрсатдими?
“Кристал Пелас” ҳимоячиси Мартин Келли ушбу хунрезликлар юз беришидан сал аввалроқ ижтимоий тармоқдаги саҳифасига севган қизи билан Париждаги бардалардан бирида экани акс этган фотосуратни жойлаштирди. Террорчилар ҳужуми ҳақида дастлабки маълумотлар пайдо бўлиши билан инглизлар футболчини излашга киришиб кетишди. Тез орада унинг соғ-саломат экани ва хотиржам тарзда таксида меҳмонхонага йўл олгани ойдинлашди. Аммо шунга қарамай интернет тармоғида гўёки футболчининг ярадорларга ёрдам кўрсатаётгани тасвирланган фотосуратлар тарқалиб кетди. Аммо якунда Келлининг ушбу суратларга алоқаси йўқ экани маълум бўлди.
“Менга ўхшаган йигитнинг жабрланганларга ёрдам кўрсатаётгани акс этган ёзувларни кўрдим. Аммо шуни тасдиқлашим мумкинки, бу йигит мен эмасман”, - дея Келли шанба куни оқшомда твиттерида изоҳ қолдирди.
Террорчиларнинг “Стад де Франс”даги режаси қандай бўлган?
1-вариант – The Wall Street Journal версиясига кўра
Террорчилардан бири ўйин чиптасига эга бўлган. Ёвуз ниятли кимса учрашув бошланишига таҳминан 15 дақиқа қолганида стадионга киришга уринган, аммо қўриқлаш хизмати вакили унда портловчи жилет борлигини пайқаб қолади. Террорчи хавфсизлик хизматидан қочишга уринган вақтида ўзини портлатиб юборади.
Манбанинг полицияга таяниб маълум қилишича, террорчилар аслида юзлаб инсонларнинг ҳаётига зомин бўлиш учун портлашни трибунада амалга оширишни режалаштиришган. Қолган икки портлаш эса кўчадаги қурбонлар сонини оширишга хизмат қилиши керак эди.
2-вариант – L’Equipe версиясига кўра
Террорчилар Париж вақти билан соат 21:05 да “Стад де Франс” стадиони атрофида пайдо бўлишади. Бу пайтда учрашувнинг бешинчи дақиқаси давом этаётган эди. Франциянинг асосий спорт нашрига кўра, икки нафар ҳудкуш стадионга киришга уринади. Аммо уларда чипта бўлмагани учун режа барбод бўлади.
Шундан сўнг улар "Б" режага яъни стадионга кириш дарвозаларидан бири олдидаги иккита даҳшатли портлаш орқали трибунада саросима уйғотиш, мухлисларни стадиондан ташрқарига чиқиш ва метро яқинида учинчи портлашни амалга оширишга ўтишади.
Германия термаси тунни стадионда ўтказди
Германиялик футболчилар Франция терма жамоаси билан ўтказилган ўртоқлик учрашувидан сўнг, арена ҳудудида содир бўлган терактлар туфайли тунни "Стад де Франс" стадионида ўтказди. Ўйинчиларга ҳордиқ чиқариш учун матраслар тақдим қилинган бўлса-да, ҳеч ким мижжа қоқмади. Йоахим Лев шогирдлари стадионни таҳминан тонгги соат 7 ларда тарк этишади ва тўғри аэропортга йўл олишади.
Энг аҳамиятлиси, Франция терма жамоаси майдонни тарк этишни ўзига эп кўрмади, балки рақибга ҳурмат белгиси сифатида бутун таркиб билан “Стад де Франс”да қолди.
“Бу ўта ноёб дўстона ҳаракат эди. Французлар стадионда қанча немис бўлса улар ҳам шунча бўлишларини айтишди”, - деди Немис футбол уюшмаси раҳбари Раубалль.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
