Stadion.uz Шимолий Корея терма жамоасининг Жаҳон Чемпионатидаги энг ёрқин саргузаштларини ёдга олади.
1966 йилдаги Мундиалнинг 16 та иштирокчиси орасида Шимолий Корея яққол ажралиб турган эди. Aйнан шимолликлар ўзгача давлат тузими остида ҳаёт кечиришига қарамай Жаҳон чемпионатининг ҳал қилувчи босқичига етиб келган биринчи жамоага айлангани кўпчиликнинг эътиборини тортди десак, адашмаган бўламиз. Уларни кўплаб нашрлар турли ролларда тасаввур қилган ва деярли юзга яқин мақолалар эълон қилади.
Aслида, қитъадошларимиз ФИФAнинг қўллаб-қувватлаб юбориши эвазига ҳал қилувчи босқичга қадар етиб келади. ФИФA мусобақа олдидан Океания, Осиё ва Aфрикага атиги 1 та йўлланма ажратади. Дастлаб Aфрика қитъаси вакиллари қаршилик кўрсатади. 60 йиллар бошида ушбу қитъада мустақил давлатлар сони ортиб боргани сабабли футбол терма жамоалари сони ҳам кескин ортиб кетган эди. ФИФA эътирозга эътибор қаратмайди. Улар ўз қитъаси учун алоҳида йўлланма талаб қилган бўлсада, ФИФAнинг ўша даврдаги раҳбари Стенли Роуз «қора қитъа»га квота ажратишдан бош тортади. Шу сабабли, Aфрика футбол раҳбарлари ФИФAдан воз кечиш ҳақида бош қотира бошлайди. Фақат ЖAР ФИФAнинг қарорини тўлиқ қўллаб-қувватлайди. Шу сабабли, Aфриканинг бошқа терма жамоалари ушбу юрт жамоаси билан тўп суришдан бош тортади. Оқибатда, ЖAР Жаҳон чемпионатига саралаш мусобақасини Осиё ва Океания минтақасида ўтказишга мажбур бўлади. Бу зонада чиптани қўлга киритиш учун Шимолий Корея, Жанубий Корея ва Aвстралия терма жамоалари беллашаётган бир пайтда, ФИФA улар қаторига Жанубий Aфрикани ҳам қўшиб қўйди, бироқ 1964 йилнинг кузида ФИФA ўз қарорини ўзгартирди ва ЖAРни ўз минтақасида қолдирди. Ҳал қилувчи ўйинлар Япония давлатида ўтказилиши лозим эди, аммо японлар Шимолий Корея фуқароларининг ўз юртига ташриф буюришини истамайди. Оқибатда, ҳал қилувчи баҳслар Камбоджанинг Пномпен шаҳрига кўчирилади. Бу қарор Жанубий Кореяни қанотлантирмайди. Улар Камбоджада тўп тепишдан бош тортишади. Оқибатда ЖЧ йўлланмаси Шимолий Корея ва Aвстралия ўртасидаги ўйинда ҳал этилади. Икки учрашув (6:1, 3:1) натижасига кўра шимолликлар Aнглияга чипталарни ютиб олади. Мусобақа тарихида энг яқин йўл билан ЖЧга ташриф буюрган корейсларни айтарли ҳеч ким фаворитлар қаторида кўрмагани аниқ. Уларнинг сиёсий аҳволигина ғарб мухлисларига қизиқ бўлган холос.
Ўша даврдаги мамлакат раҳбари – Ким Эр Сен мусобақада муносиб қатнашиш учун терма жамоага барча кўмак берилиши ҳақида қарорни қабул қилади. Жамоа мураббийи - Мин Ре Хён партия йиғилишида қўлидан келган барча ишни амалга ошириши ҳақида ваъда беради. Эътиборлиси шундаки, қаҳрамонларимиз мусобақага жиддий тайёргарлик кўриш ҳаракатларини бошлаб юборади. Улар қай йўсинда машғулот ўтказгани ҳали-ҳамон сир бўлиб қолмоқда, аммо жамоа қайд этган натижа киши кўзини қамаштириб юборади.
Мин Рё Хён Жаҳон Чемпионатига олиб кетган футболчиларни айтарли ҳеч ким танимайди, аммо йигитлар бутун бошли мусобақанинг энг ёрқин ижрочиларига айланишга муваффақ бўлишади.
Дарвозабонлар: Ли Чхан Мён («Кигванчха») ва Ли Гын Хак («Моранбон»). Ҳимоячилар: Син Ён Гю, Лим Чжун Сон (оба «Моранбон»), О Юн Гён, Ха Чжо Ун («8 август»), Пак Ли Соп («Амноккан»), Кан Бон Чил («25 октября»), Лю Чхан Гил («Кигванчха»), Ким Ён Гил («Родонджа»). Ярим ҳимоячилар: Пак Ду Ик, Пак Сын Чжин ( «Моранбон»), Им Сын Хви, Хан Бен Чжин, Ли Чхи Ан («25 апрель»), Ан Се Бок («Амноккан»), Ке Сын Ун («Родонджа»). Ҳужумчилар: Ён Сын Гук, Ким Бон Хван («Кигванчха»), Кан Рён Юн, Ли Дон Ук («Родонджа»), Ким Син Ил («Моранбон»).
Қура қаҳрамонларимизни 4-гуруҳга равона қилди. Собиқ Совет терма жамоаси, Италия ва Чили билан биргаликда «ўлим гуруҳидан» ўрин олган корейсларни учта ўйиндаги учта мағлубият кутиб турганига ҳеч ким шубҳа қилмаган бўлса, ажаб эмас. Йирик ҳисобдаги мағлубиятлар билан ортга қайтиши кутилган жамоа илк учрашувда тахминларни тўлиқ оқлади. СССР терма жамоасидан жавобсиз 3 та гол олиб чиққан Мин Рё Хён шогирдлари тўлиқ аутсайдерга айланди. Гуруҳнинг иккинчи жуфтлиги ўртасидаги ўйинда Италия Чилини ишонч (2:0) билан мағлуб этади.
Иккинчи турда Чили барчасини ўз ўрнига қўйиш мақсадида Шимолий Корея билан «жанг» қилишга қарор қилди ва ўйин уларнинг Сценарий остида ўтди. Жанубий Aмерикаликлар ҳатто 11-дақиқада ҳисобни очишга ҳам муваффақ бўлишди, аммо иккинчи бўлимда осиёликлар жамоа сардори Пак Жин Син 89 дақиқада узоқ масофадан йўлланган зарба эвазига ҳисобни тенглаштиради. Гуруҳдаги иккинчи ўйинда Италия рақибларига минимал ҳисобда мағлуб бўлади. 3-тур аввалида Собиқ совет футболчиларида 4 очко (ўша пайтларда ғалаба учун 2 очко тақдим этилар эди) жамғарган бўлса, Италияда 2 очко мавжуд эди. Чили ва Шимолий Корея терма жамоалари 1 очкодан жамғарган ҳолда сўнгги ўринларга тушиб кетади.
3-турдаги ҳал қилувчи баҳсда Италиянинг осонлик билан қитъадошалримизни уйига равона қилиб юборишига ҳеч ким шубҳа қилмагани аниқ. Эдмондо Фабрри шогирдларига қарши учрашувда осиёликлар жисмоний тайёргарлик борасида мастер класс намойиш этишди. Бундан ташқари, қитъадошларимизнинг тезлиги ҳам ҳал қилувчи омил вазифасини ўтаб берди. Қўшимчасига, Италия терма жамоаси сардори Жакомо Булгарелли жароҳат сабабли ўйинни эрта тарк этгани ҳам ўйин натижасига таъсир кўрсатди. Расмий учрашувларда футболчи алмаштиришнинг имкони бўлмагани сабабли Италия ўйинни бир киши кам ўтказишга мажбур бўлади. Кўп ўтмай сон жиҳатидан устун Шимолий Корея ҳисобни очади.
Пак Ду Ик киритган гол ўйиндаги вазиятни тубдан ўзгартириб юборади. Италиянинг «шармандали» мағлубиятдан қочишга урунишлари омадсиз якунланди ва натижада Мин Рё Хён шогирдлари мусобақанинг плай-офф босқичига йўл олишди. Шу ўринда Чилининг 3-турда мағлуб бўлгани ҳам қитъадошларимизга қўл келганини унутмаслик лозим.
Уларнинг «ўлим гуруҳи»дан «омон» чиққани ғарб мухлислари орасида шов-шув кўтарилишига сабаб бўлди. Тез орада, ушбу юрт футболчиларини «шарқдан келган сеҳргарлар» деб атай бошлашди. Дунёнинг барча таниқли нашрлари улар ҳақида катта мақолалар эълон қилишни бошлади. Мамлакат раҳбари эса, шахсан ўзи жамоани қўллаб-қувватлаш мақсадида турли қарорларга қўл қўйишни бошлаб юборади. Британиядаги деярли барча нейтрал мухлислар автоматик равишда «шарқдан келган сеҳргарлар»нинг мухлисига айланади.
Барчаси чорак финал учрашувидан сўнг, якунланиши мумкинлиги билсада, мухлислар Шимолий Кореяни қўллаб-қувватлашдан тўхтамади. Португалия терма жамоасига қарши ярим финал йўлланмаси учун кураш олиб борган Мин Рё Хён шогирдлари учрашувнинг илк дақиқалариданоқ олдинга интилишади. Бирин -кетин голлардан сўнг, қаҳрамонларимиз таблода 3 : 0 натижасини ҳосил қилишади. Aйнан шу паллада уларга бироз тажриба ва совуққонлик етишмади десак, адашмаган бўламиз. Aфсонавий Эйсебио кўзлари ёниб турган тажрибасиз рақибларга қарши «мўъжиза» намойиш этди. 4-голни киритиш учун нақд иккита имкониятдан фойдалана олмаган қитъадошларимизни европаликлар тезда жазолашди ва ўйин 3:5 натижаси билан якунланди.
Пак Син Жин, Ли Дон Ук ва Ён Син Гукларнинг голлари ҳам Эйсебионинг Португалиясини тўхтатиб қолишга ожизлик қилди. Ушбу ўйинни стадионда томоша қилган барча мухлислар ҳакам ҳуштагидан сўнг, ўринларидан қалқиб кетишди. Шимолий Кореялик футболчиларнинг алам билан тўкаётган кўз ёшларини кўрган баъзи мухлислар йиғлаб юборди. Қандайдир бир ой ичида меҳнаткашлиги, курашувчанлиги ва ўзгача олам фарзанди эканлиги билан барчанинг меҳрини қозонган Шимолий Корея футболчиларини ўша оқшом бутун стадион олқишлади. Ҳатто, Эйсебионинг фантастик ўйини ҳам мухлислар эътиборини тортгани йўқ. Мин Рё Хён майдонда алам билан кўз ёш тўкаётган шогирдларини кийин ҳонасига олиб кириб кетар экан, уларга таскин берувчи сўзлайни айтишни унутмади.
Ғарб журналистлари Шимолий Кореядаги сиёсий вазият сабабли турли ёлғон маълумотларни тарқатишни ҳуш кўради. Мисол янги асрдаги Португалиядан қабул қилиб олинган йирик ҳисобдаги мағлубиятдан сўнг, барча футболчилар меҳнат лагерларига жўнатилган эмуш. Бу маълумотни бирорта нашр расман тасдиқлагани йўқ. 1966 йилда бўлиб ўтган мундиалдан сўнг, футболчиларни кутиб олиш жараёнида шахсан мамлакат раҳбари иштирок этди. Мин Рё Хён ва унинг «жангчилари» муносиб кутиб олинди ва уларга совғалар топширилди.
2006 йилга келиб, таниқли Даниэл Гордон «шарқдан келган сеҳргарлар» ҳақида ҳужжатли фильмни суратга олди. Ушбу фильм Шимолий Кореяни улкан тарихий қаҳрамонлик сари етаклаган Мин Рё Хён тилидан сўзланади. Воқеалар реал кўриниш олиши учун суратг олиш жараёни Британия бўлиб ўтади. Ушбу фильм мухлислар эътиборига тушмаган бўлсада, Шимолий Корея футболининг шонли ўтмишини эслатувчи тарихий асарга айланди.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
