1949 йил 18 сентябрь Питер Лесли Шилтон туғилган - афсонавий инглиз дарвозабони, Англия терма жамоаси учун ўтказилган ўйинлар сони бўйича рекордчи (125), Европа кубоги ва Европа Суперкубогининг икки карра ғолиби.
Питер Шилтоннинг карьераси ўттиз йил давом этди! Бу вақт ичида у 11 клуб таркибида ўйнашга муваффақ бўлди ва улардан бештасида камида юзта ўйин ўтказди. 1970 йилларда Англия жамоаси муваффақиятсиз ўйнаганлиги сабабли, буюк дарвозабоннинг дебюти Жаҳон чемпионатида 32 ёшга тўлганидан кейин бўлди. Бироқ, бу Шилтоннинг учта жаҳон чемпионлигидан фақат биринчиси эди: у жаҳон чемпионатидаги сўнгги ўйинини 1990 йилда ўтказган - 40 ёшу 292 кунлигида!
Эътибор беринг, Питер жаҳон чемпионатидаги ўйинлар сони бўйича франциялик Фабиен Бартез билан биринчи ўринни бўлишиб турибди. Иккала дарвозабонда ҳам ўнтадан кракер бор. 125 ўйин ўтказган Шилтон фақат 80 марта гол ўтказган. Қолаверса, унга 14 та гол пеналтидан киритилган, биттаси эса қоидага кўра қўл билан урилган: бу Диего Марадонанинг 1986 йилги жаҳон чемпионатидаги жуда машҳур голи эди.
Питер Шилтон футболга 13 ёшида келган. Айнан шу ёшидан бошлаб у ўзининг туғилган шаҳри "Лестер" жамоасида машғулот ўтказа бошлади. Ўша пайтда клубда тўп сурган яна бир машҳур инглиз дарвозабони Гордон Бенкс бир пайтлар ёш Питерни машғулотда кўриб қолган, шу заҳотиёқ бу боладан жуда яхши дарвозабон етишиб чиқиши мумкинлигини таъкидлаган ва у адашмаган.
1966 йил май ойида 16 ёшли Шилтон "Эвертон"га қарши ўйинда "Лестер" сафида дебют қилди ва бир ярим мавсумдан сўнг у асосий таркиб вакилига айланди.
Албатта, Шилтон терма жамоага аввалига жуда кам чақирилган. 1972 йил октябрь ойида автоҳалокатга учраган ва бир кўзи кўр бўлиб қолган Гордон Бенкс билан содир бўлган бахтсиз ҳодиса унга Англия терма жамоасида биринчи рақамни олишига ёрдам берди. Тўғри, бўш турган ўрин учун яна бир жуда кучли даъвогар бор эди – “Ливерпуль” дарвозабони Рей Клеменс. Тахминан бир хил сифатдаги иккита дарвозабоннинг борлиги инглиз футболи етакчилари учун чинакам бош оғриғи бўлди, аммо якунда улар Шилтонга ишонч билдиришди. Бироқ, бир нечта муваффақиятсиз ўйинлардан сўнг, Питер терма жамоанинг биринчи дарвозабони мақомини йўқотди: 1974 йил кузидан 1981 йил кузигача у терма жамоада атиги 15 та ўйин ўтказди. Аммо 1982 йилги жаҳон чемпионатидан бошлаб, 1990 йилги Италия мундиалининг охиригача Шилтоннинг Англия терма жамоаси дарвозасидаги ўрни шубҳасиз эди. Гарчи тажрибали дарвозабон аллақачон ўттиздан ошиб кетган. Шундай қилиб, бошқа мамлакатларнинг мухлислари Питерни аллақачон фахрий деб ҳисоблаганларида ҳақиқатан ҳам танидилар. Бироқ унинг фахрий мақоми кетма-кет саккиз мавсум Англия терма жамоаси дарвозасини муваффақиятли ҳимоя қилишга, учта жаҳон чемпионатида иштирок этишга тўсқинлик қилмади.
Шилтоннинг клубдаги фаолиятига қайтсак. 1974 йилнинг ёзида, "Лестер"да саккиз йил ўйнаганидан сўнг, Питер карьерасини ўзгартириш кераклигини айтди ва уни "Сток Сити"га 325 000 фунт стерлингга сотишди. Икки мавсум ўтгач, Шилтонни “Манчестер Юнайтед” сотиб олмоқчи бўлди: "Сток Сити" 275 минг фунт стерлинг миқдорида товон пулига рози бўлди, аммо дарвозабон жуда қаттиқ маош талаб қилди, бу эса уни "Манчестер Юнайтед"нинг энг кўп маош олувчи футболчисига айлантирарди, шунинг учун трансфер амалга ошмай қолди. Уларнинг таъкидлашича, Питер жуда хафа бўлган, чунки у кучлироқ клубда ўйнаш унга Рей Клеменсни терма жамоа "рамкаси" дан чиқариб юборишига ёрдам беришига ишонган. Бир йил ўтгач, у “Ноттингем Форест”дан таклиф олганида, Шилтон таклиф қилинган шартларга дарҳол рози бўлганлиги ажабланарли эмас.
Ўрмончилар сафида ўтказилган беш мавсум дарвозабоннинг спорт биографиясида энг эсда қоларли бўлди. “Ноттингем Форест” билан у Англия чемпиони бўлди, икки марта Европа кубогини қўлга киритди, Европа Суперкубоги ва Англия Лига кубогини қўлга киритди, Англиянинг энг яхши футболчиси сифатида тан олинган. 32 ёшли Шилтон айнан шу клубдаги фаолиятининг охирларида терма жамоанинг биринчи рақамли ўрнини эгаллади. Бунда унга Ноттингем устози Браян Клоф ёрдам берди ва 1982 йилги Жаҳон чемпионати олдидан Шилтон ўйиннинг барча таркибий қисмлари бўйича Клеменсдан сезиларли даражада устун эканлигини очиқ айтди.
Италия Жаҳон чемпионатидан сўнг Питер “Саутгемптон”га кўчиб ўтди, чунки атиги икки мавсумда “Ноттингем Форест” Европа миқёсидаги суперклубдан биринчи инглиз дивизионининг ўртамеёнасига айланди.
Шилтон беш йил ўйнаган "Саутгемптон"да ҳам, 1987 йилда кўчиб ўтган ва бир хил мавсум ўйнаган "Дерби Каунти"да ҳам дарвозабон янги унвонларни қўлга кирита олмади, аммо маҳаллий муваффақиятлардан мамнун бўлган эди.
1990 йилги жаҳон чемпионати якунида 40 ёшли Шилтон терма жамоадаги фаолиятини якунлади ва орадан бир йил ўтиб “Дерби Каунти” иккинчи дивизионга тушиб кетди. Питер шундан сўнг футболчилик фаолиятини якунлаб мураббийлик қилмоқчи бўлди. Аммо бу иш у учун эмаслигини вақтида тушуниб етди ва “Дерби Каунти” учун футбол ўйнашни афзал кўрди.
У мавсумнинг учдан икки қисмидан сўнг жамоани тарк этди ва “Плимут Аргиле” клубининг ўйинчи устози бўлиш таклифини қабул қилди, аммо у Питернинг барча саъй-ҳаракатларига қарамай, учинчи дивизионга тушиб кетди.
Шилтон Плимутда яна бир неча мавсум қолиб, асосий эътиборни бошқарув ишларига қаратди, кейин эса кутилмаганда катта футболга қайтиш истагини билдирди. 46 ёшли дарвозабоннинг бу қарори портловчи бомбадек таъсир қилди! 1994/95 йилги мавсумда Питер "Уимблдон"нинг захира дарвозабони бўлиб, Премьер-лигада рўйхатдан ўтган, аммо майдонга тушмаган. Ўша чемпионат давомида супер фахрий “Болтон”га ўтиб, битта ўйинда қатнашди. 1995/96 йилги мавсумда Шилтон Премьер-лиганинг "Ковентри" ва "Вест Хем" клубларида захира дарвозабони сифатида ҳаракат қилган, бироқ унинг хизматларига эҳтиёж яна талаб қилинмаган.
Питер Шилтон ниҳоят 1996/97 йилги мавсумда учинчи дивизионда ўйнаган “Лейтон Ориент” жамоасидаги фаолиятини якунлади. Ўшанда у нега тўсатдан шунчалик узоқ - 47 йилгача футбол ўйнашга қарор қилгани маълум бўлди. Маълум бўлишича, Питер чиндан ҳам Англия чемпионатларида ўтказилган ўйинлар сонини мингтага етказмоқчи бўлган. У бу вазифани 1996 йил 22 декабрда якунлади, шундан сўнг яна бешта учрашув ўтказди ва шундан кейингина нафақага чиққан.
Миржалол Пардабоев тайёрлади.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
