Саудия Арабистони йирик спорт лойиҳасини қурмоқда, бу эса мамлакатга миллиардлаб долларга тушади. Буларнинг барчаси яхши сабабларга кўра: футболга сармоя киритиш мамлакатни модернизация қилиш бўйича йирик давлат дастурининг бир қисмидир, шунинг учун сармоя оқими фақат ошади.
Саудия Арабистонида футболни ривожлантириш учун улар “майдонда ва ундан ташқарида рақобатбардошликни оширишга қаратилган янги стратегияни ишлаб чиқдилар. Энг яхши хорижлик ўйинчиларни жалб этиш билан бирга саудиялик ёш истеъдодларни ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилган”. Лиганинг таъкидлашича, уни ривожлантириш бўйича ишлар анча олдин бошланган:
-2021 йилдан бошлаб Саудия ёшлар футболини молиялаштириш 162 фоизга ошди;
-23 та ҳудудий ўқув марказлари ташкил этилди ва очилди;
-рўйхатдан ўтган эркак футболчилар сони 58% га ошди;
-мураббийлар сони 2018 йилдаги 750 нафардан 2023 йилда 5500 нафардан ошди, улардан 1000 нафардан ортиғи аёллар;
Жорий мавсумдан кучга кирган бир қатор янги қоидалар ва ташаббуслар қаторида саудиялик ёш футболчиларнинг ўйин вақтини ошириш ҳам бор: шу мақсадда асосий жамоага ўтиш ёши 18 ёшдан 16 ёшга туширилди.
Ёшларни ривожлантиришга қаратилган навбатдаги қадам жамоа таркибини қайдномадаги ўйинчилар сонидан 35 ёшдан 25 нафар ёши каттароқ ўйинчиларга қисқартириш бўлади – 10 нафар жамоа аъзоси 21 ёшдан кичик бўлиши керак. Бундан ташқари, ушбу стратегиянинг бир қисми сифатида лига ушбу трансфер ойнаси давомида юлдузли трансферлар устида ишлаётган янги ўйинчиларни сотиб олиш марказини (PACE) ишга туширди. Марказ орқали 47 хил давлатдан 152 нафар футболчи билан шартнома имзоланган, бу лигадаги умумий ўйинчиларнинг 29,1 фоизини ташкил қилади.
"Биз ўсиш бир кечада содир бўлишини кутмаймиз", деди лига бош операцион директори Карло Нора. “Бу бир ҳафталик тадбир эмас, бу узоқ муддатли лойиҳа. Ушбу лойиҳа мамлакатни ўзи хоҳлаган жойга олиб борадиган ўзгаришларнинг бир қисмидир. Қиролликдаги ва бутун дунёдаги футбол мухлисларининг лигага қизиқиш даражаси ортиб бораётгани, шунингдек, мисли кўрилмаган кўп потенциал глобал ҳомийлик имкониятлари стратегия амалга оширила бошлаганидан далолатдир.
Ҳомийлар-чи?
Нора бу мавсумда ҳомийлар сони 75 фоизга ошиши керак, деб ҳисоблайди. Жамоалар аллақачон шериклар базасини кенгайтиришни бошладилар: “Ан-Наср” Nike билан эксклюзив шартнома тузди (Роналду туфайли), “Ал-Ҳилол” Puma билан 2027 йилгача шартнома имзолади. Ҳозирча клублар билан шартнома тузаётган кўплаб компаниялар у ёки бу тарзда давлат билан боғланган. Аммо мамлакатнинг глобал ғояси тўғридан-тўғри инвестициялар ва хорижий ҳомийларни янада жалб қилишдир.
Мухлислар ташрифи
Халқаро танаффус олдидан стадионга келганлар сони 440 003 нафарни ташкил этди. Бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 25 фоизга кўпдир.
Ҳозирда лигада энг кўп ташриф буюрадиган клуб бу "Ал-Ҳилол". Уларнинг ўйинларига ўртача 29,5 минг киши келади, стадион сиғими 68 минг. Иккинчи ўринда “Ан-Наср” ўртача 21,6 минг, учинчи ўринда “Ал-Аҳли” ўртача 21,2 минг.
Ўтган мавсумда барча ўйинларда "Ал-Ҳилол"га ўртача 9,8 минг, "Ал-Иттиҳод" - 40,4 минг, "Ан-Наср" - 17,6 минг киши ташриф буюрган.
Шу билан бирга, чипталар унчалик қиммат эмас. Масалан, “Ан-Наср” ўйнайдиган стадион учун энг арзони чипта 35 Саудия риалига сотиб олиш мумкин (бу тахминан 110 минг сўм.
Телевизион эфирлар
Қишда, Криштиану Роналду Саудия чемпионатига ўтганидан сўнг, лига IMG Медиа компаниясига ўйинларни бутун дунё бўйлаб трансляция қилиш учун қисқа муддатли телевизион шартномалар тузишни топширди. IMG 70 дан ортиқ ҳуқуқ эгаларининг мослаштирилган медиа ҳуқуқлари пакетларини ишлаб чиқади ва анъанавий эшиттиришлар ва янги медиа платформалар учун оптималлаштирилган кўп каналли тарқатиш стратегияларини яратади. IMG шунингдек, Премьер-лига, ФИФА, Халқаро Олимпия қўмитаси, НҲЛ, UFC ва Жаҳон регби ташкилотлари билан ишлайди.
Ёзда компания Саудия Арабистонидан кейинги икки мавсум (2023/2024 ва 2024/2025) учун халқаро шартномалар тузиш бўйича янги кўрсатмалар олди. Буюртма муваффақиятли бажарилди: жами 26 та трансляция ва стриминг каналлари Саудия чемпионати ўйинларини кўрсатиш учун эксклюзив ҳуқуқларга эга бўлди.
Гонконг, Индонезия, Япония, Макао ва Малайзия каби Осиё ҳудудларида ҳар ҳафта учта жонли ўйин кўрсатиш учун икки йиллик шартнома имзоланди. Шунингдек, Canal+ (Франция), SportTV (Португалия), Marca (Испания), Cosmote (Греция), FoxSports (АҚШ), шунингдек, DAZN, 500 000 долларлик йиллик шартнома доирасида Буюк Британия, Германия ва Австрияда ҳафтасига учтагача жонли ўйинни трансляция қилишга қарор қилди.
Bloomberg агентлигининг хабар беришича, келишувларнинг бирортаси ҳам 10 миллион доллардан ошмаган, аммо бу Саудия Арабистони учун катта сакраш бўлди. Ҳозирда ўйинлар дунёнинг 170 та давлатида, жумладан Австралия, Бразилия, Руминия, Италия, Франция, Германия, Хитой, Туркия ва Россия кўрсатилади.
Телерадиокомпаниялар учун Саудия Арабистони билан келишув нисбатан паст даражадаги хавфга эга. Кўпчилик энди юлдузлар ва янгилик омили туфайли томошабинлар Саудия чемпионатига қизиқиш билдиришига умид қилмоқда. Қиролликнинг ўзи учун бутун дунё бўйлаб қамровга эга бўлган жуда кўп телерадиокомпанияларни жалб қилиш, яқин келажакда трансляциялардан пул ишлаш мумкин бўлишига катта умид билдиради.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
