Saudiya Arabistoni yirik sport loyihasini qurmoqda, bu esa mamlakatga milliardlab dollarga tushadi. Bularning barchasi yaxshi sabablarga ko‘ra: futbolga sarmoya kiritish mamlakatni modernizasiya qilish bo‘yicha yirik davlat dasturining bir qismidir, shuning uchun sarmoya oqimi faqat oshadi.
Saudiya Arabistonida futbolni rivojlantirish uchun ular “maydonda va undan tashqarida raqobatbardoshlikni oshirishga qaratilgan yangi strategiyani ishlab chiqdilar. Eng yaxshi xorijlik o‘yinchilarni jalb etish bilan birga saudiyalik yosh iste’dodlarni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilgan”. Liganing ta’kidlashicha, uni rivojlantirish bo‘yicha ishlar ancha oldin boshlangan:
-2021 yildan boshlab Saudiya yoshlar futbolini moliyalashtirish 162 foizga oshdi;
-23 ta hududiy o‘quv markazlari tashkil etildi va ochildi;
-ro‘yxatdan o‘tgan erkak futbolchilar soni 58% ga oshdi;
-murabbiylar soni 2018 yildagi 750 nafardan 2023 yilda 5500 nafardan oshdi, ulardan 1000 nafardan ortig‘i ayollar;
Joriy mavsumdan kuchga kirgan bir qator yangi qoidalar va tashabbuslar qatorida saudiyalik yosh futbolchilarning o‘yin vaqtini oshirish ham bor: shu maqsadda asosiy jamoaga o‘tish yoshi 18 yoshdan 16 yoshga tushirildi.
Yoshlarni rivojlantirishga qaratilgan navbatdagi qadam jamoa tarkibini qaydnomadagi o‘yinchilar sonidan 35 yoshdan 25 nafar yoshi kattaroq o‘yinchilarga qisqartirish bo‘ladi – 10 nafar jamoa a’zosi 21 yoshdan kichik bo‘lishi kerak. Bundan tashqari, ushbu strategiyaning bir qismi sifatida liga ushbu transfer oynasi davomida yulduzli transferlar ustida ishlayotgan yangi o‘yinchilarni sotib olish markazini (PACE) ishga tushirdi. Markaz orqali 47 xil davlatdan 152 nafar futbolchi bilan shartnoma imzolangan, bu ligadagi umumiy o‘yinchilarning 29,1 foizini tashkil qiladi.
"Biz o‘sish bir kechada sodir bo‘lishini kutmaymiz", dedi liga bosh operasion direktori Karlo Nora. “Bu bir haftalik tadbir emas, bu uzoq muddatli loyiha. Ushbu loyiha mamlakatni o‘zi xohlagan joyga olib boradigan o‘zgarishlarning bir qismidir. Qirollikdagi va butun dunyodagi futbol muxlislarining ligaga qiziqish darajasi ortib borayotgani, shuningdek, misli ko‘rilmagan ko‘p potensial global homiylik imkoniyatlari strategiya amalga oshirila boshlaganidan dalolatdir.
Homiylar-chi?
Nora bu mavsumda homiylar soni 75 foizga oshishi kerak, deb hisoblaydi. Jamoalar allaqachon sheriklar bazasini kengaytirishni boshladilar: “An-Nasr” Nike bilan eksklyuziv shartnoma tuzdi (Ronaldu tufayli), “Al-Hilol” Puma bilan 2027 yilgacha shartnoma imzoladi. Hozircha klublar bilan shartnoma tuzayotgan ko‘plab kompaniyalar u yoki bu tarzda davlat bilan bog‘langan. Ammo mamlakatning global g‘oyasi to‘g‘ridan-to‘g‘ri investisiyalar va xorijiy homiylarni yanada jalb qilishdir.
Muxlislar tashrifi
Xalqaro tanaffus oldidan stadionga kelganlar soni 440 003 nafarni tashkil etdi. Bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 25 foizga ko‘pdir.
Hozirda ligada eng ko‘p tashrif buyuradigan klub bu "Al-Hilol". Ularning o‘yinlariga o‘rtacha 29,5 ming kishi keladi, stadion sig‘imi 68 ming. Ikkinchi o‘rinda “An-Nasr” o‘rtacha 21,6 ming, uchinchi o‘rinda “Al-Ahli” o‘rtacha 21,2 ming.
O‘tgan mavsumda barcha o‘yinlarda "Al-Hilol"ga o‘rtacha 9,8 ming, "Al-Ittihod" - 40,4 ming, "An-Nasr" - 17,6 ming kishi tashrif buyurgan.
Shu bilan birga, chiptalar unchalik qimmat emas. Masalan, “An-Nasr” o‘ynaydigan stadion uchun eng arzoni chipta 35 Saudiya rialiga sotib olish mumkin (bu taxminan 110 ming so‘m.
Televizion efirlar
Qishda, Krishtianu Ronaldu Saudiya chempionatiga o‘tganidan so‘ng, liga IMG Media kompaniyasiga o‘yinlarni butun dunyo bo‘ylab translyasiya qilish uchun qisqa muddatli televizion shartnomalar tuzishni topshirdi. IMG 70 dan ortiq huquq egalarining moslashtirilgan media huquqlari paketlarini ishlab chiqadi va an’anaviy eshittirishlar va yangi media platformalar uchun optimallashtirilgan ko‘p kanalli tarqatish strategiyalarini yaratadi. IMG shuningdek, Premyer-liga, FIFA, Xalqaro Olimpiya qo‘mitasi, NHL, UFC va Jahon regbi tashkilotlari bilan ishlaydi.
Yozda kompaniya Saudiya Arabistonidan keyingi ikki mavsum (2023/2024 va 2024/2025) uchun xalqaro shartnomalar tuzish bo‘yicha yangi ko‘rsatmalar oldi. Buyurtma muvaffaqiyatli bajarildi: jami 26 ta translyasiya va striming kanallari Saudiya chempionati o‘yinlarini ko‘rsatish uchun eksklyuziv huquqlarga ega bo‘ldi.
Gonkong, Indoneziya, Yaponiya, Makao va Malayziya kabi Osiyo hududlarida har hafta uchta jonli o‘yin ko‘rsatish uchun ikki yillik shartnoma imzolandi. Shuningdek, Canal+ (Fransiya), SportTV (Portugaliya), Marca (Ispaniya), Cosmote (Gresiya), FoxSports (AQSH), shuningdek, DAZN, 500 000 dollarlik yillik shartnoma doirasida Buyuk Britaniya, Germaniya va Avstriyada haftasiga uchtagacha jonli o‘yinni translyasiya qilishga qaror qildi.
Bloomberg agentligining xabar berishicha, kelishuvlarning birortasi ham 10 million dollardan oshmagan, ammo bu Saudiya Arabistoni uchun katta sakrash bo‘ldi. Hozirda o‘yinlar dunyoning 170 ta davlatida, jumladan Avstraliya, Braziliya, Ruminiya, Italiya, Fransiya, Germaniya, Xitoy, Turkiya va Rossiya ko‘rsatiladi.
Teleradiokompaniyalar uchun Saudiya Arabistoni bilan kelishuv nisbatan past darajadagi xavfga ega. Ko‘pchilik endi yulduzlar va yangilik omili tufayli tomoshabinlar Saudiya chempionatiga qiziqish bildirishiga umid qilmoqda. Qirollikning o‘zi uchun butun dunyo bo‘ylab qamrovga ega bo‘lgan juda ko‘p teleradiokompaniyalarni jalb qilish, yaqin kelajakda translyasiyalardan pul ishlash mumkin bo‘lishiga katta umid bildiradi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
