Angliya futbolidagi rekordchi futbolchilar haqida.
1. Filippe Koutinyo va APLning braziliyalik forvardlari
Yaqindagina «mersisaydliklik»larning yetakchilaridan biri klub bilan mehnat shartnomasini uzaytirdi. «Liverpul»da braziliyalik haqiqatan ham yashnab ketdi. Uning «Inter»dan o‘tishini esa qariyb hamma e’tiborsizlik bilan kutib olgandi. Boisi, gavda tuzilishi jihatidan beo‘xshov bo‘lgan Janubiy amerikalik Italiyada hech nimaga erisholmagani bois yodda qolmagan, ammo Liverpulning «qizil» tarafidan bo‘lgan taklifni bajonidil qabul qilgandi. Oradan 4 yil o‘tdi va aksariyat ko‘pchilik gollarini aqlga sig‘dirib bo‘lmas zarbalari bilan raqib darvozasiga yo‘llab, «dahshatli zambarak» laqabini olgan futbolchi Kloppning suyuklilaridan biriga aylandi.
«Enfild»daligi davrida Filippe doimiy ravishda gol urib keldi, eng mas’uliyatli damlarda zimmasiga yetakchilik mas’uliyatini olgan holda jamoasini olg‘a yetakladi. Aynan mana shunday o‘yinlari bilan braziliyalik APLning rekordlaridan birini qayd etish darajasigacha yetib bordi. Balki, bu natija unchalik ham ahamiyatli emasdir, biroq yosh Janubiy amerikalik kuchiga kuch qo‘shishi aniq. APLning butun tarixi davomida braziliyalik forvardlar va hujumkor yarim himoyachilar o‘zlaridagi bombardirlik iqtidorini ko‘rsatish borasida unchalik ko‘p natijaga erisholmaganlar. Yo klublar tanlovda adashishar - xuddi «Manchester Siti»dagi Jo va Robinyo kabi, yoki bo‘lmasa, o‘yinchilar haddan ortiq iste’dodli va mehnatkash bo‘lsalar-da, ularda yetakchilik qobiliyati bo‘lmasdi - xuddi «Arsenal»dagi Jilberto Silva singari.
Yuqoridagilardan kelib chiqib aytish mumkinki, APLning butun tarixi davomida braziliyalik eng yaxshi bombardir deb hozir Juninyo Paulistani aytish mumkin - u o‘tgan asrning 90- va 2000-yillarda «Midlsbro» sharafini himoya qilgandi. 2002 yilgi JCH g‘olibi 3 mavsum davomida naq 27 to‘p kiritgan. Bu natija hozircha APLda qachonlardir to‘p surgan va to‘p surayotgan braziliyalik hujumchilar uchun eng yuksak natija bo‘lib qolmoqda. Joriy mavsumda Filippe Koutinyoga bu rekordni takrorlash uchun birgina qadam yetmay qoldi. «Liverpul» futbolchisi hisobida APLda 26 ta aniq zarba bor. 11-turga qadar Koutinyo Ju-ninyo natijasini takrorlash va balki yo‘qqa chiqarish uchun ildam olg‘a intildi, 5ta gol kiritdi va yana shuncha aniq uzatmalarni amalga oshirdi. Ammo kutilmaganda olingan jarohat Filippening «ishtahasi»ni yo‘qqa chiqardi. Koutinyo hozir 24 yoshda, eng kuchga to‘lgan va karyerasidagi yangiliklar payti. Hozircha esa uning oldida birgina vazifa turibdi: o‘z ishini aniq bajargan holda, APL tarixida nomini qoldirish.
2. Teo Uolkott va birinchi yuzlik
«Doimiy foydali», «Flesh» yoki «Volkov». Futbol muxlislari bu futbolchini qanday nomlar bilan atashmaydi, deysiz. Birinchi nomga kelsak, ular har doimgidan ham haqlar. Mana 12 yildirki, Teo hamon Londonning «Arsenal»ida. Arsen Venger kechagina 16 yoshli iqtidorni ommaga tanishtirgan, Londonning Shimoliga «Sautgempton»dan ko‘chib o‘tish esa 2006 yilning qishki transferiga to‘g‘ri kelgandi. O‘sha voqeaga ham 11 yil bo‘libdi! Uzoq 2006-yillarda uning naqadar iqtidorli ekani to‘g‘risida gap-so‘zlargina bo‘lgandi. Sven Goran Eriksson ham yosh iqtidor asiriga aylangan va uni Germaniyada o‘tgan JCHga olgandi.
11 yil davomida na «Arsenal» muxlislari va na boshqa birov ingliz futbolchisi bor iqtidorini namoyon etgan-etmaganini hamon tushuna olisholmayapti. Karyerasidagi omadli damlarda Teoni uzluksiz davom etadigan jarohatlar ta’qib etmoqda. Bu borada «Kanonir»lar muxlislari orasida bir hazil gap ham yuradi: «Uolkott faqat yangi shartnoma imzolanayotganidagina bor kuchi bilan o‘ynaydi». Zero, Teo Uolkottning futbolchi sifatidagi figurasi qarama-qarshiliklarga boy. Ammo aslo uni yomon futbolchi deb bo‘lmaydi, aksini ta’kidlash ham noto‘g‘ri bo‘lardi.
Nima bo‘lgan taqdirda ham, 27 yoshiga kelib Teo bir orzusidagi raqamga yetib keldi: «Sautgempton»ga qarshi kechgan kubok o‘yinida xett-trik qayd etib, «Arsenal» uchun barcha turnirlarda kiritgan gollari sonini 99taga yetkazdi. Ha-ha, bor-yo‘g‘i 99ta. Joriy mavsumni Uolkott chindan ham o‘ta yaxshi o‘tkazmoqda. Joriy mavsumda uning «Arsenal» uchun barcha turnirlarda urgan gollari soni 14tani tashkil etmoqda. Bu boradagi eng yaxshi natijasi esa 2012G‘2013 yillar mavsumiga tegishli - 21 gol. Balkim, Teo 27 yoshiga kelib o‘zida yangi iqtidor va kuch topgan, futbolchilik hayotini qaytadan boshlayotgandir? Chindan ham shunday bo‘lsa, hech kim xafa bo‘lmasligi aniq. Hozircha esa 100likni kutish va London jamoasining chindan-da iqtidorli futbolchisi uchun quvonish kerak.
3. Romelu Lukaku «Everton» tarixini yaratyapti
Uning yoshi endigina 23da va bir qarashda bu yigitning hujjatlari masalasida pasport stolida qandaydir tushunmovchilikka yo‘l qo‘yishganday tuyuladi. Bu yoshga kelib Lukaku klub va terma uchun 146ta to‘p kiritishga ulgurdi. «Chelsi»da ochilish uchun imkon berilmagan yigit uchun haqiqatan ham hayratlanarli natija. Ammo o‘shanda London jamoasiga kim rahbarlik qilganini esga oladigan bo‘lsak, hammasi o‘z o‘rniga tushadi. Belgiyalik futbolchi bundan unchalik ham xafa bo‘lmadi va APLday obro‘li ligada o‘z o‘rniga ega bo‘lishning uddasidan chiqa bildi. Lukaku o‘z jamoasini topdi va bombardirlik salohiyatini yuksaltira bordi. APLning so‘nggi turlaridan birida Romelu «Bornmut» darvozasiga pokeri bilan o‘zini ko‘rsatdi.
Bu natijasi bilan u bir yo‘la «ikki quyonni urdi». Agar «Vishen» darvozasiga poker APL tarixidagi 300-xet-trik sifatida tarixga kirgan bo‘lsa, ikkinchi «quyon» sifatida APLda «Everton» uchun kiritilgan 59-golni aytish mumkin va bu natija jamoaning Dankan Fergyusondan keyingi ikkinchi ko‘rsatkichidir. Turli darajadagi rekordlar o‘rnatish bilan birga, belgiyalik APLdagi bombardirlar ro‘yxatida 1-o‘ringa chiqib oldi va balki bu gollar jamoasiga ham top-6ga kirib olishda yordam berar.
4. Piter Krauch APLning 100lik klubiga yorib kirdi
Allaqachon 36 yoshni urib qo‘ygan bu o‘ta qovushmagan va qo‘pol ingliz futbolchisi va, nihoyat, APL tarixiga o‘z nomini yozib qo‘yishning uddasidan chiqdi. Karyerasi davomida Krauch Angliya premyer-ligasidagi 5tadan ko‘p klub sharafini himoya qildi, ammo faqat «Stok Siti»dagina forvard 100lik dovonni zabt eta oldi va bunday natijaga erishgan 26 nafar baxtli futbolchilar sirasiga kirdi.
Balki, uzoq kutilgan natija uchungina Krauch mana ikki yildirki zahira o‘rindig‘ida o‘tirgandir. Lekin nima bo‘lganda ham, ingliz katta pul ortidan Xitoyga yo‘l olmadi va taqdir uni qo‘lladi. «Stokdagi yomg‘irli oqshomda» Krauch to‘pni «Everton» darvozasi to‘riga yo‘lladi va bu gol forvardning APLdagi yubiley to‘piga aylandi. Yaqin yillarda biz Piterni klub miqyosidagi biror-bir g‘alabada - qo‘llarida sovrinni ushlagan holda ko‘rishimiz qiyindir, ammo uning 100lik marrani zabt etgani tarix sahifalarida qolishi aniq.
5. Darren Fletcher va uning spartachasiga 300-bahsi
Shotlandiyalik bu yarim himoyachining harakatlarini ser Aleks Fergyuson yuqori baholamoqda, shu bilan birga, uni o‘z davrining o‘ta mehnatkash iqtidorlaridan biri ekanligini aytyapti. Darren MYUning 2000-yillardagi chempionlik tarkibining ajralmas bo‘g‘ini hisoblanardi. Maydon markazida a’lo darajada to‘p surar, ba’zida jamoasining bombardirlik salohiyati yuqori bo‘lgan daholarini ortda ham qoldirardi. Shu bilan birga, doimo foydali va futbol tili bilan aytganda, aqlli bo‘lishning uddasidan chiqardi.
Shu bois, «Mankunianliklar»ning yarim himoyachisida salomatligi bilan bog‘liq o‘ta og‘ir xastalikning topilishi sokin osmonda cho‘qmoqday yangradi. Darren 19 kg.ga ozib ketdi va uzoq vaqt katta futboldan chetda qoldi. Ancha paytgacha Fletcher buni jamoadoshlari va klub xodimlaridan yashirib keldi. Xastalik to‘g‘risida sanoqli kishilar, jumladan, ser Aleksgina boxabar edilar, xolos. O‘ta og‘ir bo‘lishiga qaramay, Darren kasallik bilan kurashdi va MYU tarkibida yuqori darajada o‘yin ko‘rsatishga mavaffaq bo‘ldi. Kuch uni batamom tark etganida esa, Fletcher futboldan ham ketdi, biroq ko‘pchilik o‘ylaganiday bir umrga emas.
Millionlar o‘yinida Fletcher kabi jangchilar borligini bilish esa naqadar yoqimli - axir u futbolga qayta bildi-da! Qaytibgina qolmasdan, yuqori darajadagi o‘yinlarini yana ko‘rsata boshladi. Albatta, unga «Mankunianliklar» asosiy tarkibidagi o‘rin uchun kurashga kirishish nasib qilmadi va shunda gorizontda «Vest Bromvich» varianti paydo bo‘ldi. Fletcher tezda jamoaning yetakchilari safidan o‘rin oldi va mana 3 yildirki klub sharafini munosib ravishda himoya qilmoqda. Shunday bo‘lgach, «Vest Xem»ga qarshi o‘yin Darren Fletcher uchun APLdagi 300-bahs bo‘lganini aytish juda yoqimli. Shotlandiyalikka futbol hayoti yana uzoq yillar davom etishini hamda yuqori darajadagi o‘yin tilab qolamiz.
6. Jak va uning kumirlari
Iqtidorli bo‘lgan 24 yashar shveysariyalik o‘tgan yilning yozida tumanli albionga ko‘chib o‘tdi. Shveysariya va Germaniyada to‘p surgani holda qo‘pol o‘yinchi sifatida nom qozondi. So‘nggi uch mavsumda 9ta qizil kartochka - buning yorqin isbotidir. Londonning «Arsenal» klubida Jak o‘ziga sodiq qoldi. Chempionatning 24 turida u 2ta qizil kartochka olishga ulgurdi. Eng e’tiborlisi, har ikki safar ham uni Jonatan Moss maydondan chiqarib yubordi va voqealar aynan «Emireyts»da yuz berdi. Jak «Arsenal»ga o‘tganidan keyin bergan ko‘plab intervyularida futboldagi kumiri Patrik Viyeyra ekanini ta’kidlagandi.
Sizga ma’lumki, bu fransuz futbolchisi APLda qizil kartochkalar bo‘yicha rekordchi sanaladi. Hozircha Patrikda «qizil»lar soni 8ta. Jak kumiriga taqlid qilishini aytganida nimani nazarda tutgani noma’lumu, ammo maqsadiga yetishiga bo‘lgan urinishi yaqqol sezilib turibdi. Chempionat hozircha nihoyasiga yetgani yo‘q va shveysariyalik fransuz «rekordi»ga yetib olishiga imkon yetarli.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
