Fransiya milliy jamoasi tarixida yorqin iz qoldirgan Patrik Viyeyraning ishonch bilan aytishicha, hamyurtlari Rossiya mundialida kamida kuchli to‘rtlikdan joy olishadi.
Mamlakat termasi safida 100tadan ortiq o‘yin o‘tkazib, jahon va Yevropa chempioni maqomiga erishgan sobiq yarim himoyachi RTga bergan intervyusi davomida fransuzlarning 1998 yilgi katta g‘alabalarini ham esga oldi, o‘sha jamoadoshlariga to‘xtaldi va murabbiylik faoliyatiga doir mulohazalari bilan o‘rtoqlashdi.
— Futbolchilik faoliyatiga nuqta qo‘yganingizdan keyin murabbiylik ishiga bosh suqdingiz va ayni payt «Nyu-York Siti» klubini boshqaryapsiz. Sizni ushbu murakkab kasb etagini tutishga aynan nima undadi?
— Hammasi ancha qiziqarli tus oldi. Aslida butsalarimni mixga ilganimdan keyin qanday yumush bilan shug‘ullanishim haqida o‘ylab ham ko‘rmagandim.
Faoliyatimni yakunlashimni e’lon qilishdan avval «Manchester Siti» rahbarlari bilan o‘zaro gaplashdik. Ular klubda qolib, biror vakolatni qo‘lga olishimni istashdi. Biroq o‘sha vaqt qaysi yo‘nalishni tanlashni ham bilmasdim. Xullas, rahbariyatning taklifiga binoan, 2 yil davomida futbol elchisi vazifasini bajardim.
Garchi bu vakolat juda muhim sanalsada, mohiyatan olganda, elchi katta rolga ega emas. Muhimi, o‘z lavozimimdan kelib chiqib, ma’lum muddat klub akademiyada zarur tajriba to‘pladim. Har holda, yosh yigitlar davrasida ishlash asnosida ularga nimanidir o‘rgatish avvalo, o‘zimga rohat bag‘ishladi.
Eng asosiysi, shu tajriba orqali futbolchilar bilan osongina munosabat o‘rnata olishimni his qildim va murabbiylik yo‘nalishida ish boshlashga jazm etdim.
Keyinchalik «Manchester Siti»ning zaxira tarkibini shug‘ullantirish imkoniyatiga ega bo‘ldim. Vaqt o‘tishi bilan esa bu aynan menga mos ish ekanligini teran angladim.
— Klubning o‘z kelajagingiz haqida mustaqil o‘ylab ko‘rishingiz uchun vaqt bergani nechog‘li muhim ahamiyat kasb etdi? Har holda, zamonaviy futbolda bunaqasi kam uchraydi.
— Ha, darhaqiqat, shunday. «Manchester Siti» vakillari va o‘sha vaqt atrofimda bo‘lgan barcha insonlardan hamisha minnatdorman. Negaki, ular futboldan keyin o‘z yo‘limni aniqlab olishimga katta yordam berishdi.
Bu munosabat azaldan ma’lum haqiqatni yana bir bora tasdiqladi: agar maydonga tushib, hammaga hurmat bilan yondashsang, zimmangdagi ishlarni vijdonan bajarishga urinsang, keyinchalik senga shunday g‘amxo‘rlik qilishadi, albatta. Mana, futbol oilasining qo‘llab-quvvatlashi natijasida bamaylixotir o‘rgandim, o‘qidim.
2016 yilga kelib esa, «Nyu-York Siti»ni boshqarish taklifini qabul qildim. Chorlov juda qiziqarli ekanligi bois, aslo ikkilanmadim. Bundan tashqari, AQSHda o‘z ishlarining haqiqiy ustalari qurshoviga tushdimki, ular yo‘nalish bo‘yicha yanada o‘sishimga ko‘maklashishadi.
— Yangi sohada o‘z oldingizga qanday maqsadlarni qo‘ygansiz? Kelajakda salohiyatingizni Yevropaning top-klublaridan biri yoki Fransiya termasida sinab ko‘rishingiz ham mumkinmi?
— Futbolchilik faoliyatim boshida o‘z mamlakat sharafini JCHda himoya qilish va nomdor klubda to‘p surishni orzu qilganman. Murabbiylik yo‘nalishida ham shunday. Lekin avvalo, «Nyu-York Siti» murabbiyi sifatida o‘zimni ko‘rsatishim kerak, qolgani vaqt hukmidagi masala.
— Hozir o‘tmishdagi yosh Patrik Viyeyraga qanday maslahatlar berishni istardingiz?
— Birinchi navbatda, jamoa almashtirishdan cho‘chimaslikni. Yirik klublar chorlovi yosh yigitlarni g‘oyat ruhlantiradi, biroq ular shuning barobarida ancha ikkilanishadi.
Sportda esa qat’iylik muhim. Demoqchimanki, futbolchi qaysidir klubga o‘tish yoki o‘tmaslikni mustaqil hal etishi zarur. Bordiyu, yangi joyda ishlari yurishmagan taqdirda ham, aslo tushkunlik asiriga aylanmasligi kerak. Agar olg‘a intilishda davom etsa, ertami-kech o‘z maqsadiga erishadi.
— Shunday futbolchilar ham borki, top-klublar zaxirasida o‘tirishsada, muhitni o‘zgartirish- ni istamaydilar. Negaki, ularga yaxshigina maosh kafolatlangan, baribir.
— Sportchiga bunday yondashuv aslo yarashmaydi. Xususan, futbolda mudom yangi darajaga intilish talab etiladi. Jamoa sizga o‘ynash imkonini berayotgan bo‘lsa ham, yanada yaxshiroq klublar nazariga tushish maqsadida bor mahoratingizni ishga soling. Oddiy aytganda, o‘sishni xohlaysizmi, unda bir joyda qotib qolmang.
— Fransiya termasi tarkibida 1998 yili jahon chempioni bo‘lgansiz, keyin Yevro-2000da ham zafar quchgansiz. O‘sha g‘olib jamoani qanday eslaysiz?
— Maydonda har bir futbolchining o‘z o‘rni bo‘ladi. Jahon va Yevropa birinchiligidagi o‘sha g‘alabalar butun bir avlodning katta zafari hisoblanadi. Jamoada jangovar ruh va o‘zgacha xarakter shakllangan edi.
Hozir ehtimolki, yanada iqtidorliroq futbolchilar safi kengdir, biroq o‘sha tarkib alohida ustunlikka ega edi - biz aynan nimani xohlashimizni yaxshi bilganmiz va maqsadni ro‘yobga chiqarish uchun yagona kuchga aylangan edik. Shuning barobarida har birimiz muayyan rolni sifatli bajarganmiz.
— 1996 yili Fransiya termasining Atlanta Olimpiadasiga bergan «zayavka»sidan joy olgansiz, ammo maydonga tushmagansiz. Bundan rosa ranjigandirsiz...
— Yo‘q, aslo! Axir o‘sha vaqt terma jamoaning bir bo‘lagiga aylanishni orzu qilganman va 23 nafar sara futbolchi qatoriga kirganimning o‘zi katta natija edi.
Qolaversa, bolaligimdan milliy jamoa taklifiga munosib bo‘lishni o‘ylaganman. Maydonga tusha boshlaganingda esa, murabbiyga nimalarga qodirligingni darhol ko‘rtasa olishing shart. O‘ylaymanki, 1996 yili bunga to‘liq tayyor emasdim.
1998 yilga kelib esa, mendan aynan nimalar talab qilinishini aniq bilardim. Yana bir tomoni, Didye Desham, Kristian Karambyo, Alen Bogossyan va Emmanuel Peti kabi ijrochilar yordamida erkin to‘p surish imkoni bor edi.
— Ha, ularning o‘yinlari rohat bag‘ishlardi.
— Shunday. Terma jamoamiz futbolchilari Yevropaning kuchli klublarida faoliyat yuritishardi. Ehtimolki, JCHdagi g‘alabamizda yigitlarning katta uchrashuvlarga bog‘liq tajribalari eng hal qiluvchi omil vazifasini o‘tagandir.
Qisqasi, o‘sha vaqt zaxirada o‘tirib ham, nimanidir o‘rganish mumkin edi. Misol uchun, men ayniqsa, Deshamni alohida kuzatardim.
— U terma jamoada sizga ustozlik qilgani rostmi?
— Didye yonida bo‘lishni nihoyat qadrlardim - har bir daqiqani. Imkon tug‘ilishi bilan uni suhbatga tortib, zarur maslahatlar so‘rardim. Shunday ekan, futbolchi sifatida shakllanishimda Deshamning ham o‘rni katta. OAVda terma jamoada Didye emas, Viyeyra o‘ynashi kerakligi haqidagi gap-so‘zlar rosa qaynagani esimda.
Biroq o‘zim hech qachon uning roliga ko‘z tikmaganman. Chunki Didyeni futbolchi sifatida qattiq hurmat qilardim va asosiysi, uning terma jamoada naqadar muhim rol o‘ynashini bilardim. Qolaversa, men uchun hammasi oldinda edi, va Deshamdan imkon boricha ko‘proq o‘rganib, har tomonlama kuchayishni istaganman.
— JCH finalida Petining goliga hammualliflik qilganingiz, ke-yin g‘alabani Yelisey maydonida muxlislar bilan birga nishonlaganingizni bir umr unutmasangiz kerak...
— Eh, o‘sha voqealar haqida so‘z boshlanishi bilan o‘tmish lahzalari ko‘z o‘ngimda shundoq namoyon bo‘ladi. So‘z bilan ifodalash qiyin taassurotlar... Senegalda tug‘ilgan va Parij atrofidagi shaharchada ulg‘aygan yigitning jahon kubogini boshi uzra baland ko‘tarishi.... Futbol masalasidagi orzum ushalgandi, bunday holatda g‘ururlanmaslikning iloji yo‘q.
Haligacha yaxshi eslayman: avvaliga zaxira o‘rindig‘ida edim, keyin maydonga tushib, samarali uzatmani amalga oshirganman. Aytgancha, Peti bilan o‘zaro munosabatlarimiz zo‘r, axir «Arsenal»da birga o‘ynaganmiz. Yelisey maydonida qanday manzara yuzaga kelganini eslash ham maroqli - bunda etim jimirlab ketadi.
Vaholanki, o‘sha vaqtlar muxlislar terma jamoaning asli afrikalik futbolchilarini xushlamasdilar. Shuning uchun ayniqsa, Parij Zafar arkida Zayniddin Zidan tasvirini ko‘rish yoqimli bo‘lgandi.
— Ha, gohida siyosatchilar uddalolmagan ishni futbol orqali bajarish mumkin.
— 1998 yilgi g‘alaba jahonga haqiqiy Fransiyani ko‘rsatib berdi. O‘sha zafar birinchi navbatda, tanasining rangi turli bo‘lgan yigitlardan tuzilgan jamoaning birdam ishlagani ortidan keldi. Shuning o‘zi futbol katta kuch ekanligiga dalolat, menimcha.
— Hozirgi Fransiya termasi o‘sha avlod muvaffaqiyatini takrorlay oladimi?
- Tarkibda yig‘ilgan yigitlarda bu vazifani uddalashga yetadigan iqtidor bor, harqalay. Qolaversa, jamoani Desham boshqarmoqda - ajoyib murabbiy, chinakam professional. U yigitlarni qanday ilhomlantirish va jipslashtirishni juda yaxshi biladi.
Axir o‘zi ham yuqori saviyali futbolchi bo‘lgan. Xullas, Fransiya termasi shunday murabbiy va iqtidorli yigitlar bilan JCH-2018da kamida yarim finalga chiqishi kerak.
MA’LUMOT UCHUN
Patrik Donale VIYEYRA
Tug‘ilgan sanasi va manzili: 1976 yil 23 iyun (41 yosh), Dakar (Senegal)
Laqabi:La Pieuvre («sakkiz-oyoq»)
Fuqaroligi: Fransiya
Bo‘yi: 192 sm.; vazni:82 kg.
Pozisiya bo‘yicha: yarim himoyachi
Futbolchilik faoliyati: «Kan» (Fransiya) - 1993—1995 (49ta o‘yin, 2ta gol); «Milan» (Italiya) - 1995—1996 (2ta o‘yin); «Arsenal» (Angliya) - 1996—2005 (279ta o‘yin, 29ta gol); «Yuventus» (Italiya) - 2005—2006 (38ta o‘yin, 5ta gol); «Inter» (Italiya) - 2006—2010 (67ta o‘yin, 6ta gol); «Manchester Siti» (Angliya) - 2010—2011 (28ta o‘yin, 3ta gol
Klub futbolidagi umumiy statistikasi (faqat milliy chempionatlarda): 463ta o‘yin, 45ta gol
Fransiya terma jamoalarida: U-21 (1995—1996) - 7ta o‘yin; milliy jamoa (1997—2010) - 107ta o‘yin, 6ta gol
Murabbiylik faoliyati: «Manchester Siti» yoshlar tarkibi (Angliya) - 2011—2013; «Manchester Siti» zaxira tarkibi (Angliya) - 2013—2015; «Nyu-York Siti» (Angliya) - 2016 — ...
Terma jamoadagi yutuqlari: jahon chempioni -1998; jahon chempionati kumush medali sohibi - 2006; Konfederasiyalar kubogi sohibi - 2001; Yevropa chempioni – 2000
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
