Stadion.uz afsonaviy “Milan”ning bir bo‘lagi bo‘lsada, kam eslanadigan klassik himoyachi – Alessandro Kostakurtani yodga oladi.
Milan derbisi oldidan ushbu shaharning qizil qismi uchun 20 yil umrini bag‘ishlagan, qo‘lga kiritish mumkin bo‘lgan barcha musobaqalarda g‘olib bo‘lgan futbolchi haqida qisqacha to‘xtalib o‘tmoqchimiz.
U zamondoshlari (Maldini, Indzagi, Viyeri, Totti, Buffon, Barezi) singari chiroyli so‘zlamas, shov-shuvli janjallardan yiroq, intervyulardan qochadigan toifasidan desak, adashmagan bo‘lamiz. Soddaroq qilib aytganda,u jurnalistlar sevadigan medifutbolchi bo‘lmagan.
Shunga qaramay, uni iqtidorsiz deb bo‘lmaydi. Qaytanga, himoyadan pashaning uchib o‘tishiga ham to‘sqinlik qiluvchi futbolchi doimo jamoada o‘z obro‘siga ega futbolchilardan edi. U haqida taniqli murabbiy Arrigo Sakki shunday degan edi:
“U doimo tartib va intizomni birinchi o‘ringa qo‘yuvchi shaxs, undan so‘ng futbolchi edi. Mashg‘ulotlar chog‘ida o‘zini ham, raqiblarini ham ayamay yakkakurashlarga kirishar edi. Kulgilisi shundaki, u to‘p uchun kurashda doimo raqibning yuziga urib yuborar, bu hakamlar tomonidan keskin qarshi olinar edi. Ana shunday qo‘pollikdan so‘ng, uning qo‘liniskotch bilan biqiniga yopishtirib qo‘yganmiz. Shu yo‘sinda bir nechta mashg‘ulotlarda ishtirok etgan”.
Kostakurtani barcha “Milan”da Billi deb chaqirar edi. Buning ham o‘ziga xos tarixi mavjud. Qahramonimiz futbol bilan birgalikda basketbolni ham juda xush ko‘radi. Aynan shu sport bilan futbolga qadar shug‘ullangani bois, klubning mashg‘ulotiga basketbol futbolkasida keladi. U paytlari “Milan” shahri basketbol jamoasiga “Billi” kompaniyasi homiylik qilgani uchun futbolka oldida Billi nomi tushirilgan edi. Aynan shu laqab hali-hamon Kostakurta bilan birga. Italiyada uni asosan shu laqab bilan chaqirishadi.
Alessandro “Milan” akademiyasi tarbiyalanuvchisi sanalsada, 21 yoshga to‘libgina asosiy jamoaga olinadi. “Milan” uni 1986 yil rasman ro‘yxatdan o‘tkazganiga qaramay, Billi ilk professional mavsumini “qizil-qoralar”ga tegishli «Monsa» klubida o‘tkazadi. Temir asablar egasi sifatida tan olingan Alesandro Kostakurta “Milan” jamoasida o‘z davri boshlanishini sabrsizlik bilan kuta boshlaydi.
“Men basketbolni Barezi bilan bir jamoada to‘p surish orzusida tashlaganman. Bu sportda erishgan barcha yutuqlarimda Barezining tutgan o‘rni beqiyos. Doimo unga taqlid qilganimni yashirib o‘tirmayman”.
Alessandro Kostakurta
Barezi bilan tandem bo‘lish qanchalar yoqimli bo‘lmasin, o‘sha davrda Franko bilan tandemda yana bir mashhur himoyachi Filippo Galli harakat qilgan. Yoshi katta bo‘lmasada, juda tajribali Gallini asosiy tarkibdan surib tashlash, 21 yoshli “Monsa” himoyachisining qo‘lidan kelishiga hech kim ishonmagan bo‘lsa, ajab emas.
O‘z shogirdlarining o‘yinlarini stadionda kuzatishni xush ko‘ruvchi Sakki “Monsa”ning o‘yinlaridan birida barchadan baland sakrayotgan Billini payqab qoladi. Butun o‘yin davomida havodagi nechta kurashni yutib chiqqanini hisoblab o‘tirgan murabbiy, klubning keyingi uchrashuvida ham tashrif buyuradi...
Kostakurta 1986/87-yilgi mavsumda Galliga raqobatni to‘liq boy bergan bo‘lsada, zaxira o‘rindig‘ida sabr bilan o‘z paytini kutdi. Filippo esa, jamoada kuchli raqobatchi paydo bo‘lgani bois, asabiylasha boshladi. Xatti mashg‘ulotlar chog‘ida Billiga nisbatan qo‘pol o‘ynashgacha bordi, biroq qahramonimiz labda mayin tabbasum bilan sovuqqonlikni bir lahzaga ham qo‘ldan boy bermadi. Barchasini kuzatib turgan Sakki ruhiy to‘qnashuvda Billi ustun kelganini tushunib yetdi va 1988 yilda keyinchalik afsonalarga aylanib ketgan himoya to‘rtligi (Mauro Tasotti, Alessandro Kostakurta, Franko Barezi va Paolo Maldini) jangga tashladi. Bu himoyachilar birgalikda avvaliga Italiyani, so‘ng Yevropani zabt etishni uddaladi. Bu kvartetning ustunligi shunda ediki, ulardan biri xato qilsa, darrov ikkinchisi yopib ketar edi. Sakki himoyachilariga to‘pni darvozabonga uzatishni ma’n qilgani uchun, “Milan”ning aksariyat hujumlari himoyadan boshlanar edi. O‘yin ritmini yaxshi o‘qiy oladigan yigitlar bu ishga ham tezda ko‘nikib ketishgani tahsinga sazovar.
Billi 20 yillik faoliyati davomida 5 bor YECHL(bularning ikkitasi eski formatda o‘tkazilgan Yevropa chempionlar kubogida qo‘lga kiritilgan), 4 bor UEFA kubogi, ikki bor qit’alararo kubok, yetti bor Italiya chempionligini qo‘lga kiritishga muvaffaq bo‘ldi. Eng qizig‘i shundaki, himoyachi butun karyerasi davomida atigi 5 ta gol kiritgan xolos.
“Men o‘zim kiritgan barcha gollarni kechagidek eslashim mumkin. Ayniqsa, so‘nggi 5-golimni juda yaxshi xotirlayman. O‘zimning “Milan”dagi so‘nggi uchrashuvimda “Udineze” darvozasini ishg‘ol qilgan edim. Aynan o‘sha goldan so‘ng, qalban, ruhan va jismonan ulg‘ayganimni chuqur anglab yetgan edim”. Alessandro Kostakurta
O‘z faoliyatida katta yutuqlarga erishganiga qaramay, Billi biror marotaba sariq matbuotda ko‘rnish bermagan. Uning birorta qo‘pol intervyusini uchratmaysiz. U nafaqat futbolchi, balki shaxs sifatida ham namuna bo‘lishga qodir insonlardan biri sifatida doimo hurmat qilingan. U bilan birga to‘p surgan Pirloning aytishicha, qahramonimiz 40 yoshida ham mavsum oldi mashg‘ulotlarda ko‘rikdan o‘tayotgandekmehnat qilar, hech qachon hech kimdan nolimaydigan xarakter egasi bo‘lgan. Aynan mehnatkashligi tufayli bir nechta rekordlarni o‘rnatishga ham ulgurgani e’tiborga molik. Masalan, YECHL uchrashuvida 40 yoshu 112 kunligida ishtirok etgan. Bu maydondagi futbolchilar orasida eng yaxshi natija degani.
Hech narsa abadiy emas. Butun dunyoni hayratlantirgan himoyachilar to‘rtligi 1997 yilga kelib sochilib ketdi. Birinchilardan bo‘lib Tasotti va Barezijamoadan ketishdi. Oradan 10 yil o‘tib Billi ham butsalarini mixga ildi. Shonli tarixdan so‘nggi esdalik sifatda qolgan Maldiniham 2 yil o‘tib futbolni tark etdi. O‘z faoliyati davomida Kostakurta birnecha o‘nlab murabbiylar bilan ishlagan bo‘lsada, mehnatkashligi orqali barchasining talabiga javob berishni uddaladi. Nafaqat Italiya, balki butun jahon futbolida katta iz qoldirgan Alessandro Kostakurta haqidagi maqolamizni, u haqida Andrey Shevchenko tomonidan bildirilgan fikr bilan yakunlaymiz:
“Billi men eng yomon ko‘rgan ko‘rgan himoyachilardan biri. Unga qarshi ikkinchi qavatda ham, pastda ham o‘ynash qiyin. Yaxshiyam-ki, biz u bilan faqat mashg‘ulotlarda to‘qnash kelamiz”.
Yahyoxo'ja Ulug'xo'jayev
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
