Bu yil Liga 1da o‘z o‘rnini saqlab qololmagan «Mes» klubi va Lyuksemburg o‘rtasida uzoq yillik mustahkam aloqa borligini bilasizmi?
Qiziq, kamtarin klub va mamlakatni nima o‘zaro bog‘lab turadi? Qalin rishtaning asosi nima? Lyuksemburg milliy jamoasi tarkibidagi har uch futbolchining biri qanaqasiga «Mes» safidan joy olgan? Miralem Pyanichning bu hamkorlikka qanday daxli bor? Sports.ru saytining quyidagi maqolasidan ana shu qiziqarli savollarga javob topish mumkin.
ENG SHINAM VA QULAY MASKANI
Mes - 120 ming aholisi bor mo‘’jazgina va xushmanzara shaharcha. Uning asosiy ustun tomoni - geografik joylashuvi: Germaniya, Belgiya va Lyuksemburgga avtomobilda atigi 1 soatda borish imkoni bor. Qolaversa, Mesni Shveysariya yoki Niderlandiya chegaralaridan bor-yo‘g‘i 3 soatlik yo‘l ajratib turadi. Xullas, lyuksemburglik tarbiyalanuvchilar to‘rt atrofdagi mamlakatlarga borib, rang-barang uslublarni o‘rganish, turli futbol maktablarida tahsil olayotgan bolalar bilan kuch sinashib ko‘rish imkoniyatiga egalar. «Mes» klubi akademiyasi esa dunyo bo‘ylab noyob iqtidorlarni qidirib topish hadisini o‘zlashtirgan. Deylik, jamoa Senegal, Xitoy, Hindiston, Singapur va Kanadada o‘z filiallarini ochishga ulgurgan. Sadio Mane - «Mes» akademiyasining eng yorqin tarbiyalanuvchilaridan biri. Fransiya jamoasi murabbiylik kurslari va filiallar tarbiyalanuvchilari uchun yig‘inlar tashkil etish asnosida faoliyatini tobora kengaytirmoqda.
18 yoshli lyuksemburgliklar - «Mes»ning ishongan «tog‘lari». Ular uchun akademiyaning o‘zida bir necha bosqichli mashg‘ulotlar tizimi yo‘lga qo‘yilgan:
8-9 yoshli bolalar uchun - haftada 2 mahal mashg‘ulot, yengil yuklama, 1-2ta nazorat o‘yini;
10 yoshli bolalar uchun - haftada 3 mahal mashg‘ulot, sal ko‘proq yuklama, yuqori bosqichga o‘tish tayyorgarligi;
11-13 yoshli bolalar uchun - haftada 4-5 mahal mashg‘ulot, turnirlar va o‘rtoqlik uchrashuvlari, maktab darsliklarni o‘zlashtirish darajasi monitoringi, ota-onalar bilan muloqot (bu yosh toifalarida xorijliklar yo‘q hisobi, lekin o‘ta noyob iqtidor sanalgan 12 yoshli Vensan Till Lyuksemburgdan jalb etilgan);
14-15 yoshli bolalar uchun - Fransiya sharqi va Lyuksemburgda ko‘riklar, tizimli dastur asosida ish;
15-18 yoshli bolalar uchun - jiddiy tayyorgarlik jarayoni, haftasiga 5-7 mahal mashg‘ulot, U-17- U-19 toifasida mahalliy musobaqalar, haftalik tibbiy ko‘riklar (aynan shu yosh guruhida Lyuksemburgda topilgan iqtidor sohiblari ko‘p, chunki klub skautlari qo‘shni mamlakatda asosan aynan katta futbolga yaqinlashgan yigitlarni kuzatishadi;
Akademiya tarbiyalanuvchilari umumta’lim maktablarida to‘liq saboq oladilar, rahbariyat bolalarning hayotdan, reallikdan ajralib qolishlarini istamaydi. «Mes» 2015 yili yotoqxona binolari, maydonlarni ta’mirlash va akademiya texnik imkoniyatini oshirishga katta sarmoya sarfladi. Bunda ayniqsa, katta guruhga e’tibor kuchli. Chunonchi, 19-20 yosh toifasi tarbiyalanuvchilar uchun professional futbolga qadam tashlash bosqichi hisoblanadi. Umuman, filiallarda shug‘ullanayotgan tarbiyalanuvchilar ham ayni shu yoshda «Mes» tizimiga qo‘shiladilar. Ma’lum muddatdan keyin eng sara bitiruvchilar Fransiya chempionati 4-ligasida o‘ynaydigan «Mes-B» jamoasiga yo‘llanma oladilar. Tanlovdan o‘tolmaganlar yoki talabga javob berolmaganlar esa sport ixtisosligi bo‘yicha shahar universitetida o‘qish imtiyoziga ega bo‘ladilar. Katta futbolga Rober Pires, Lui Saa, Emmanuel Adebayor, Maksvell Korne, Miralem Pyanich, Kalidu Kulibali va Sadio Mane kabi yulduzlarni tortiq etgan «Mes» akademiyasi ayni payt Yevropadagi tayyorlov markazlari orasida yetakchi 10talikda bormoqda. Xususan, Papiss Sisse va Rigober Songni ham Yevropaga «Mes» skautlari olib kelishgan. Frank Riberi esa faoliyatidagi shiddatli parvozni shu jamoada boshlagan.
«MES» - LYUKSEMBURG RISHTALARI
Ikkinchi jahon urushidan keyingi 77 yilni olsak, «Mes»ning asosiy tarkibida 17 nafar lyuksemburglik futbolchi to‘p surdi. Ulardan 4 nafari (Gyustav Kemp, Fernand Jeyts, Jeff Shtrasser va buyuk Niko Braun) klub tarixida o‘chmas iz qoldirdi. Gyustav Kemp - «gol mashinasi». Qanot vakili hisoblangan bu futbolchi 1946-1948 yillarda 35 o‘lchamli mitti oyoqlarining zambarak zarbalari bilan 57ta gol urgandi. Afsuski, Gyustav 1948 yilning aprel oyida ro‘y bergan avtohalokat oqibatida hayotdan ko‘z yumdi. Fernand Jeyts - 10 yillik faoliyatining naq yarmini sardorlik bog‘ichida o‘tkazgan, «Mes» sharafini 359ta o‘yinda munosib himoya qilgan futbolchi. Jeff Shtrasser klubdagi 6 yillik faoliyatida Fransiya chempionati kumush medaliga sazovor bo‘lgan va o‘z davrining boshqa sensasiyasi - «Kayzerslautern»ga yo‘l olgan. U Bundesligadagi uzoq faoliyatdan keyin «Mes»ga qaytib, muhim futbolchilar safidan joy olgandi. Niko Braun - «Mes»ning tirik afsonasi, jamoa tarixidagi eng yaxshi to‘purar (193ta o‘yinda 108ta gol), Lyuksemburg futbolidagi eng nufuzli shaxs.
Aslida «Mes» va Lyuksemburg futbol federasiyasi hech qachon qandaydir rasmiy hujjatlar asosida hamkorlik yuritgan emas. Braunning so‘zlariga qaraganda, lyuksemburglik yosh iqtidorlarning Fransiyaga talpinishlari - tabiiy hol. Ular uchun «Mes» orqali professional futbolga qadam qo‘yish eng maqbul variant hisoblanadi. Bundan 10 yilcha avval Lyuksemburg milliy jamoasi safida atigi 1 nafar professional futbol bor edi. Hozir jamoaning barcha a’zolari shunday maqomga egalar, bir qator o‘yinchilar Bundesligada to‘p surishmoqda, Sebastyen Til esa CHLda, yana «Bernabeu»da «Real» darvozasini ishg‘ol qildi. Savol tug‘iladi: Lyuksemburg futbolining rivojlanishida «Mes»ning ulushi nechog‘li katta? Jamoa ta’siri juda kuchli! Raqamlarda aytsak, hozirgi terma jamoada «Mes» tizimida shug‘ullangan kamida 7 nafar futbolchi bor.
Lyuksemburgda futbol saviyasining ko‘tarilishida sobiq Yugoslaviyadan kelgan migrantlar ta’siri ham sezilarli, albatta. Jumladan, urush dahshatlaridan uzoqroq yurishni lozim topgan Pyanichlar oilasi ham aynan shu mo‘’jaz yurtdan qo‘nim topgandi. Futbol bilan yarim professional maqomida shug‘ullangan oila boshlig‘i o‘g‘liga yoshligidan to‘g‘ri saboq bergani ortidan u boshidan tengdoshlari davrasida yaqqol ajralib turardi. Miralem 13 yoshda aynan «Mes» tizimiga o‘tganini aytish o‘rinli. Eslatma, Pyanich 16 yoshda terma jamoadan chorlov olgandi.
HOZIRGI HOLAT
Lyuksemburg yoshlar futbolining hozirgi darajasi qanday? Iqtidorlar hamon «Mes»ga alohida ishtiyoq bilan intilishyaptimi? 2022 yili klubning asosiy tarkibida ham, o‘rinsobarlar safida ham lyuksemburglik futbolchi qolmadi. Bu normal holat. Chunki Leandro Barreyro («Mayns»ning yetakchi o‘yinchisi, terma jamoaning eng qimmatbaho a’zosi) parvozidan ilhomlangan Germaniya klublari lyuksemburglik iqtidorlar uchun kurashda «Mes» bilan raqobatlasha boshladi. Qisqasi, iste’dodli o‘smirlar qayergadir g‘oyib bo‘lishmagan, shunchaki, ularning oqimi ikki o‘zanga bo‘lindi. Lyuksemburg U-17 termasi mart oyida angliyalik o‘smirlarni 2:0 hisobida mahv etdi, o‘tgan yili esa Belgiya jamoasi ustidan g‘alaba qozongandi. Hozirda Lyuksemburg o‘smirlar termasining ikki vakili «Mes» tizimida shug‘ullanmoqda, «Rasing Yunion» (Lyuksemburgdagi yosh iqtidorlar konveyeri) esa yangi guruhni Fransiya safariga tayyorlamoqda.
I.YUSUFJONOV tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
