Braziliya terma jamoasi Peleni so‘nggi safarida kutib oldi. Futbol qiroli bilan xayrlashish marosimi afsonaviy hujumchi deyarli butun futbolchilik faoliyatini o‘tkazgan "Santos" stadionida bo‘lib o‘tdi. Pele dunyodagi eng mashhur vertikal qabristonlardan biriga - Santosdagi (San-Paulu shtati) yodgorlik ekumenik nekropoliga dafn qilindi.
Pele bilan vidolashuv marosimi dushanba kuni mahalliy vaqt bilan tushda boshlandi. Sobiq futbolchining tobuti "Santos" uy uchrashuvlarini o‘tkazadigan "Vila Belmiro" arenasiga olib borildi va markaziy aylanaga joylashtirildi.
Stadionga yo‘lda dafn marosimini ko‘chalarda olqishlar, futbol muxlislari esa pirotexnika va petardalar bilan kutib oldi. Afsonaviy “Vila Belmiro”ga olib kelinganida Pelening o‘g‘li Edson Sholbi ijtimoiy tarmoqda "U uyiga qaytdi" deb yozdi. "Santos"ning "Twitter"ida esa shunday xabar paydo bo‘ldi: "U doim xohlaganidek, bizning abadiy qirolimiz Pele o‘z uyida, “Vila Belmiro”da o‘z xalqi bilan xayrlashmoqda.
"Santos" stadioni Pele sharafiga bannerlar bilan bezatilgan. Ulardan birida: “Yashasin podshoh!” deb yozilgan edi. Tashkilotchilar, shuningdek, Pele “Santos”ning kuchli o‘ntaligiga kirganini eslatuvchi banner tayyorladilar. Aytgancha, klub rahbariyati hamon hujumchi xotirasiga bu raqamni muomaladan olib tashlamaslikka qaror qilgan. Pelening o‘zi o‘ninchi raqamdan jamoa futbolchilari foydalanishini xohlagan.
Marosim boshlanishidan avval futbol tarixidagi yagona uch karra jahon chempioni bilan xayrlashish uchun kelgan “Santos” stadioni oldida muxlislarning katta navbatlari paydo bo‘ldi. Pele bilan oxirgi uchrashuvga albatta VIP mehmonlar ham kelishdi. Xususan, FIFA prezidenti Janni Infantino, Braziliya futbol konfederasiyasi prezidenti Ednaldo Rodriges va KONMEBOL prezidenti Alexandro Dominges.
Infantino kutilmagan taklif bilan chiqdi: FIFA rahbari dunyoning har bir davlatida Pele nomidagi stadion bo‘lishini istashini aytdi.
"Ichimda juda ko‘p hissiyotlar o‘tyapti. Juda qayg‘uli, lekin shu bilan birga men tabassum qilaman, chunki Pele bizga juda ko‘p yaxshi xotiralarni berdi. Biz shohning xotirasini hurmat qilamiz. Biz dunyoning barcha davlatlaridan o‘yinlar oldidan bir daqiqalik sukut saqlashni so‘raymiz. Qolaversa, biz dunyodagi har bir davlatdan hech bo‘lmaganda bitta stadionga Pele nomini berishni so‘raymiz, toki avlodlar bu qanchalik muhimligini bilishsin”.
Dafn marosimida hamma bugungi Braziliya terma jamoasi yetakchisi Neymarni kutishdi. Biroq, u haqida bir-biriga zid ma’lumotlar kelib tushdi. Bir kun avval L'Equioe jurnalisti Erik Frozio diskvalifikasiya tufayli “Lans” bilan Fransiya chempionati o‘yinini o‘tkazib yuborgan “PSJ” forvardi Guarujaga uchib ketgani haqida yozgan edi. Ammo seshanba kuni RMC Sport nashri Neymar aslida Parijda qolgani va jamoa bilan mashg‘ulot o‘tkazgani haqida xabar berdi. Avvalroq “PSJ” hujumchisi ijtimoiy tarmoqlarda Pelening o‘limiga birinchilardan bo‘lib munosabat bildirgan edi:
"Pelegacha futbol shunchaki sport turi bo‘lganini aytgan bo‘lardim. U hamma narsani o‘zgartirdi. U futbolni san’atga, o‘yin-kulgiga aylantirdi. Bu kambag‘allarga, qora tanlilarga imkoniyat berdi. Futbol va Braziliya Qirol tufayli yangi maqomga ko‘tarildi! U ketdi, lekin sehri saqlanib qoldi. Pele abadiydir".
Stadiondagi marosimdan so‘ng Pelening tobuti Santos ko‘chalari bo‘ylab futbol qirolining 100 yoshli onasi istiqomat qiladigan uyga olib borildi. Dafn marosimining o‘zida faqat sobiq futbolchining oila a’zolari qatnashdi. Aytgancha, Santosdagi memorial ekumenik nekropoldagi qabriston Pelening iltimosiga binoan tanlangan.
Vertikal qabristonlar hududlarning tanqisligi va aholi sonining ko‘payishi sharoitida nisbatan yangi global tendensiyadir. Aslida, bu ko‘p qavatli binolar bo‘lib, unda jasadlar bilan tobutlar saqlanadi.
Santosdagi majmua eng katta va infratuzilma jihatidan eng rivojlangan. Unda qabrlardan tashqari ibodatxona, marosim zallari, krematoriy va muzey mavjud. Badavlat odamlar uchun alohida kriptlar va hatto maqbaralar tashkil etilgan. Nekropol 1983 yilda qurilgan va 32 qavatdan iborat. Bino dunyodagi eng baland qabriston sifatida Ginnesning rekordlar kitobiga kiritilgan.
Pele o‘z intervyusida Santosdagi nekropol osoyishtalikni tarqatishini aytdi. U to‘qqizinchi qavatga dafn qilinmoqchi edi. Birinchidan, bu qavat “Vila Belmiro” stadioniga qaraydi va bundan tashqari, Pelening otasi to‘qqizinchi raqam ostida o‘ynagan. Biroq, afsona birinchi qavatda dafn etildi. Bu muxlislar uchun qulayroq bo‘lish maqsadida qilingan.
Futbol qiroli ketdi, lekin xalq uni doim eslab qoladi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
