«Barselona» va «Negreyra ishi» bilan bog‘liq vaziyatni ko‘rib chiqamiz.
Xo‘sh, «Barselona»ga qarshi harakat sodir etilyaptimi yoki klub jiddiy jinoyat sodir etganmi? «Barselona» qiyin kunlarni boshidan kechirmoqda. Agar sport nuqtayi nazaridan hamma narsa yaxshilanayotgandek tuyulsa, maydondan tashqari vaziyat ancha yomon. Buning sabablaridan biri Kataloniya klubi aralashib qolgan «Negreyra ishi»dir. «Ko‘k-anorranglilar» hakamlarga pora berganlikda ayblanmoqda. Vaziyat juda jiddiy. «Barselona» turli darajadagi sanksiyalarga duch kelmoqda, biroq rahbariyat o‘z ishini himoya qilish niyatida. Bu voqea qanday tugashi hali ham noma’lum va umuman olganda vaziyat noaniq.
Hammasi 2022 yilning bahorida boshlandi. «Barselona» 2016-2018 yillar uchun soliq hisobotini topshirdi, unda g‘alati tafsilot oshkor bo‘ldi. Ma’lum bo‘lishicha, bu davrda kataloniyaliklar ikki kompaniyaga 1,4 million yevro to‘lagan. Ularning egalari Ispaniya futbol federasiyasi hakamlar organining sobiq vise-prezidenti Xose Enrikes Negreyra va uning o‘g‘li Xaverdir. Soliq xodimlari vaziyatni chuqurroq o‘rganishga qaror qilishdi, shundan so‘ng «ko‘k-anorranglilar» bunday to‘lovlarni 2001 yilda amalga oshira boshlagani ma’lum bo‘ldi. To‘lovlar faqat 2018 yilda kompaniya hisobiga tushishni to‘xtatdi.
Umuman olganda, kutilganidek, kataloniyaliklar Negreyraga 7,3 million yevro to‘lashdi. 2023 yilning qishida El Mundo soliq inspeksiyasi tekshiruvidan hujjatlarni oldi. Nashr, shuningdek, Negreyradan xat olgan, u «Barselona»ga, agar klub tranzaksiyalarni qayta tiklamasa, butun haqiqatni jamoatchilikka aytib berish bilan tahdid qilgan. Biroq klub tahdidlarga e’tibor bermadi. Tegishli hujjatlar ommaviy axborot vositalarida olinmaguncha, bu ish hech qachon oshkor etilmagan. O‘shandan beri «Negreyra ishi» ommaviy bo‘lib qoldi.
Shunday qilib, ish soliq idorasidan prokuraturaga o‘tdi. U yerda ular so‘roq qilgan birinchi shaxs Negreyra edi. U «Barselona»dan to‘lovlarni olganini tan oldi. Negreyra «Barsa»ning raqiblariga yordam bermasligini va neytral bo‘lishini ta’minlashi kerak edi. Kataloniyaliklar ham bitimlarni tasdiqlashdi. Klub Negreyraga emas, uning o‘g‘liga pul to‘laganini aytdi. Xavyer «Barselona»da mustaqil maslahatchi ekanligini tasdiqladi.
Prokuratura tomonlarning va’jlariga ishonmadi. Uzoq davom etgan tergovdan so‘ng Kataloniya klubi sobiq prezidentlar Xosep Bartomeu va Sandro Rossel va yana bir qancha funksionerlarga, shuningdek, Negreyra va uning o‘g‘liga pora berganlikda ayblandi. Klubga qarshi jinoiy ishlar ochildi. Shunisi e’tiborga loyiqki, «ko‘k-anorranglilar»ning hozirgi rahbari Joan Laporta jinoiy javobgarlikka tortilmagan. Buning sababi, Ispaniyada 2010 yildan buyon sport korrupsiyasi faqat jinoiy huquqbuzarlik sanaladi. Bu vaqtga kelib, funksioner allaqachon iste’foga chiqqan edi.
2023 yil sentyabrida Barselona tergov sudi rahbari shu nomdagi klubni poraxo‘rlikda aybdor deb topdi. Biroq bu munozarali masala. Turli tomonlarning izohlariga qaraganda, ispan federasiyasi xodimi davlat xizmatchisi deb hisoblanmaydi. Ammo sud buni shunday deb hisobladi. Bu ish bo‘yicha yakuniy qaror hakamlar hay’ati tomonidan qabul qilinadi.
Shundan so‘ng, «ko‘k-anorranglilar» uchun mumkin bo‘lgan jazo - jarima va ochkolarni chegirib tashlash deya topildi. Hattoki, «Barselona» bankrot bo‘lishi mumkinligi ham xabar qilingandi. Ammo darhol aytish kerakki, kataloniyaliklarga qarshi keng ko‘lamli sanksiyalar qo‘llanilishi dargumon. Futbol rahbariyati, birinchi navbatda, dunyoning eng mashhur klublaridan birining obro‘yini pastga tushira olmaydi. Bu na La Ligaga, na UYEFAga kerak emas. Ayniqsa, UYEFA allaqachon isbotlab, «ko‘k-anorranglilar»ga Chempionlar ligasiga ochiq yo‘llanma berdi.
Bir qarashda, masala kutilganidek oson emasdek tuyuladi. «Barselona» korrupsiyada ayblangan va hatto aybdor deb topilgan, ammo ishda muhim shaxslar - hakamlarning o‘zlari ishtirok etmagan. Kataloniyaliklar aynan Negreyra orqali kimga pora berishgan? Qanday qarorlar ostida va qaysi o‘yinlarda ataylab ularning foydasiga qaror qabul qilindi? Bu aniq savollarga hech qanday javob yo‘q, hech bo‘lmaganda ommaviy tushuncha ham berilmagan. Agar bunga sobiq yoki hozirgi hakamlardan birortasi aralashsa, ommaviy axborot vositalari jim turmasdi. Ispaniya nashrlarida nafaqat futbolda, balki boshqaruv organlarida ham ko‘plab manbalar mavjud.
Negreyra bilan bog‘liq vaziyat bo‘lmaganida hammasi yaxshi bo‘lardi. Qishda funksionerga Alsgeymer kasalligi tashxisi qo‘yilgani ma’lum bo‘ldi. Bu unga sud ishlarida guvohlik bermaslik imkonini beradi va hatto jinoiy javobgarlikdan qochishi mumkin. Negreyra sudga psixiatrning hisobotini taqdim etdi. Endi funksionerni so‘roq qilishdan ma’no yo‘q edi, chunki shifokorlar uni aqldan ozgan deb e’lon qilishgan.
Negreyra ishi sud asosiy guvohni yo‘qotganligi sababli parchalanishi mumkin. Uning o‘g‘li ham bor, lekin uning hakamlar bilan bevosita aloqasi yo‘q edi. Bundan tashqari, u «Barselona» uchun qilgan barcha hisobotlarini sudda taqdim etishga tayyor. Ammo vaziyat hali ham juda noaniq. Negreyraning to‘satdan xotirasi bilan bog‘liq muammolar bu yerda nimadir noto‘g‘ri ekanligini aniq ko‘rsatmoqda. Boshqa tomondan, u endi sud binosida Kataloniya klubi bilan hamkorlik tafsilotlarini qanday aytib beradi? Axir, butun biznes uning atrofida qurilgan.
«Barselona» jiddiy jazodan qutulib qolishi mumkin. Lekin, albatta, o‘z obro‘siga putur yetkazadi. Kataloniyaliklarning «Sevilya» bilan munosabatlari allaqachon yomonlashgan, hatto undan oldinroq «Real» bilan ham. Aytgancha, madridliklar ham hakamlarga pora berganlikda ayblangan, ammo hozircha bu bo‘sh va quruq gaplar xolos. «Negreyra ishi» «ko‘k-anorranglilar» uchun halokatli narsa bo‘lishiga kam odam ishonadi. Ammo bu juda ko‘p savollarga ega bo‘lgan vaziyatdir.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
