«Nyukasl» himoyachisi Kiran Trippyer «Bornmut»dan uchralgan mag‘lubiyatdan so‘ng muxlislarga emosional murojaat qildi: «Bizda qancha jarohat borligini bilasizmi?» U bu iborani uch marta takrorladi.
Ingliz to‘g‘ri aytdi: «Nyukasl» hozirda jarohat olgan futbolchilar soni bo‘yicha APLda peshqadamlik qilmoqda - 11 futbolchi. 2023/24 yilgi mavsum uchun ligadagi jarohatlarning umumiy soni yangi rekord darajaga yetdi.
Premier Injuries asoschisi, tahlilchi Ben Dinnerining so‘zlariga ko‘ra, chempionatning uch oyidan sal ko‘proq vaqt ichida futbolchilar 196 ta jarohat olishgan - bu oxirgi to‘rtta mavsumdagidan 15 foizga ko‘p.
BBC Sport bu borada tadqiqot olib borib, bir nechta savollarga javob berdi: Premyer-liganing har bir jamoasida qancha futbolchi jarohat oladi, nega shuncha o‘yinchi jarohat oladi, bu trendmi yoki boshqa narsa?
Statistika
«Nyukasl» yigirma yildan ortiq vaqt ichida birinchi marta Chempionlar ligasiga yo‘llanma oldi, bu esa o‘tkazilgan o‘yinlar sonini oshirdi. Mavsum boshidan buyon «qarg‘alar»ning 14 nafar futbolchisi jarohat olgan va 11 nafari hozircha mavjud emas. Bu klubning «Manchester Yunayted» bilan bo‘lishib turgan liga rekordini ko‘rsatadi.
Aytishning eng oson yo‘li, yevrokuboklarda ishtirok etayotgan jamoalarning futbolchilari ko‘proq jarohat olishadi. Biroq, bu har doim ham to‘g‘ri fikr emas. Masalan, «Vest Xem» Yevropa ligasida o‘ynaydi, biroq ayni damda klubda hech qanday jarohat yo‘q va mavsum davomida jami beshta jarohat sodir bo‘lgan – bu Premyer-ligadagi eng past ko‘rsatkich.
Dinnerining fikricha, xuddi shunday taqvimdagi bunday keskin farqning sabablaridan biri o‘tgan mavsumda «Nyukasl» futbolchilari rotasiyasiz natijalar uchun juda ko‘p kuch sarflashgan. Butun 2022/23 yilgi mavsumda ular 15 ta jarohat olishgan.
«Nyukasl tarkibidagi to‘qqizta asosiy o‘yinchi ligada kamida 75 foiz vaqt davomida maydonda harakat qilgan. Bu Yevropaning kuchli beshlik ligalaridagi yagona ko‘rsatkichdir.
Qatardagi qishki jahon chempionatining ta’siri
Dinnerining ma’lumotlariga ko‘ra, 2022 yilgi qishki jahon chempionati futbolchilar uchun qo‘shimcha stressni keltirib chiqarishi mumkin. Premyer-liganing 2022/23 yilgi mavsumining birinchi yarmi turnir sabab qisqartirildi.
24 oktyabrga qadar 11 ta o‘yin o‘tkazilgan, ba’zi jamoalar esa 12 ta o‘yin o‘tkazgan. O‘shanda 151 ta jarohat qayd etilgandi – bu mavsumdagidan 45 taga kam. Jahon chempionatidan keyin klublar taqvimga yetib olishga shoshilishdi.
«Tashqaridan qaraganda, hammasi normal holatga qaytgandek tuyuldi, lekin aslida vaziyat shundan iboratki, biz hali ham JCHdan keyin tiklanishdan aziyat chekmoqdamiz», - deya tushuntirdi Dinneri. - Jahon chempionatidan oldin [jarohatlar] oxirgi uch-to‘rt mavsumdagidan past edi. Nega? Buni aniq aytish mumkin emas. O‘yinchilar jahon chempionati oldidan o‘zlarini himoya qilishga harakat qilishgan, degan gaplar bor edi».
Howden sug‘urta kompaniyasi Yevropa futbol jarohatlari indeksining yangi ma’lumotlarini e’lon qildi. Ular shuni ko‘rsatadiki, Yevropaning kuchli besh ligasida jarohat tufayli maydondan tashqarida bo‘lgan o‘rtacha vaqt JCH-2022 oldidan 11,35 kun bo‘lsa, darhol yanvar oyida 19,41 kunga ko‘paygan.
Eng ko‘p zarar ko‘rgan Premyer-liga klublari Angliyada jahon chempionati finalidan ikki kun o‘tib o‘ynay boshlagan va nemis klublari bir oydan ortiq dam olishgan.
Hisobotdagi ma’lumotlar Premyer-liga va Bundesligadagi «jarohatlarning o‘sish sur’ati» nega Italiya, Ispaniya va Fransiyaga qaraganda yuqori ekanligini tushuntirishi mumkin. Bunda oyoq boldiridagi jarohatlar eng ko‘p miqdorda oshdi.
Eng ko‘p uchraydigan shikastlanish - bu sonning tendonidir. «Shaharliklar» yarim himoyachisi Kevin De Bryuyne «Byornli»ga qarshi birinchi tur o‘yinida jarohat oldi va shundan beri maydonga tushmadi. Oktyabr oyi oxirida «Vulverxempton» futbolchisi Pedro Netu ham xuddi shunday jarohat bilan safdan chiqqan edi. Dinneri jamoasi 20 yildan ko‘proq vaqt davomida ma’lumot to‘plash bilan shug‘ullanadi, mushaklarning yumshoq to‘qimalaridagi shikastlanishning taxminan 42 foizini son suyaklari tashkil qiladi.
O‘tgan mavsum bilan solishtirganda, bu mavsumda tizza jarohatlari soni taxminan 96% ga oshdi: 53 ta holat, 26 taga ko‘p degani. Umuman olganda, bu avvalgi to‘rt yildagi o‘rtacha ko‘rsatkichdan 55 foizga ko‘pdir. Avvalgi 40 ta son jarohati 2020/21 yilgi mavsumda qayd etilgan. Joriy mavsumda qayd etilgan jarohatlar tananing qaysi qismida sodir bo‘lgani haqidagi ma’lumot bilan quyida tanishib chiqishingiz mumkin.
Jarohatlar klublarga qanchaga tushdi?
Jarohatlarning narxini hisoblash uchun Howden hisoboti Sporting Intelligence tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlaridan foydalangan. Premyer-liganing 2022/23 yilgi mavsumi uchun umumiy moliyaviy ta’sir 255,4 million funtni tashkil etdi, bu o‘tgan yilga nisbatan 70,8 million funt sterlingga ko‘pdir.
Yevropaning top-5 ligasida qayd etilgan 946 ta jarohat o‘tgan mavsumga nisbatan 25% ga kamayganiga qaramay, hisobotda aytilishicha, «jarohatlar og‘irligining ortishi» klublar uchun ko‘proq xarajatlarga olib keldi. Jarohatning narxi jarohat tufayli maydonga tushmagan futbolchining maoshidan kelib chiqib hisoblanadi.
Premyer-liga chempioni «Siti»ning o‘tgan mavsumdagi 40 ta jarohati 11,9 million funtga tushdi. «Manchester Yunayted» va «Forest»da eng ko‘p jarohat olgan futbolchilar bor - 69. «Chelsi»da 68 ta, bu esa 40,1 millionga tushgan - barcha klublar orasida eng yuqori natija.
Umuman olganda, 2022/23 yilgi mavsumda APL, La Liga, A Seriya, Bundesliga va Liga 1da jarohatlar narxi 27,3 foizga oshgan - 485,2 milliondan 617,8 milliongacha.
Yevropaning 12 klubi 2025 yilning iyun-iyul oylarida 32 jamoadan iborat klublar o‘rtasidagi jahon chempionatida ishtirok etish uchun AQSHga yo‘l oladi. Mavsumdagi o‘yinlar soni yanada ko‘payadi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
