"Олтин тўп"ни немислар орасида охирги бор қўлга киритган германияликнинг асосий ютуқларини эслаймиз.
Маттиас Саммернинг унвонлари ва ютуқлари рўйхати чиндан ҳам ҳайратланарли: у Германия чемпионати, Чемпионлар лигаси, клублар ўртасидаги жаҳон чемпионати ва албатта, 1996 йилги Эвропа чемпионатида ғолиб чиқди, шундан сўнг Саммер "Олтин тўп" билан тақдирланди. Бироқ, футболчилик фаолиятини якунлаганидан кейин ҳам Маттиас немис футболидаги энг муҳим шахслардан бири бўлиб қолмоқда: у Дортмунднинг "Боруссия"си билан Бундеслигада ғолиб чиқди, Германия футбол иттифоқи ва "Бавария"да мураббий сифатида муваффақиятли ишлади ва ҳозирда мураббийлик фаолиятини давом эттирмоқда.
Шарқий Германиядаги ёшлик
1967 йилда Шарқий Германиянинг Дрезден шаҳрида туғилган Маттиас Саммер бошиданоқ ҳаётини футбол билан боғлашга маҳкум эди. Унинг отаси Клаус Дрезденнинг "Динамо" жамоасида ўйнаган ва ҳатто ГДР терма жамоасида 17 та ўйин ўтказган профессионал футболчи эди, шунинг учун Маттиас ёшлигидан футбол ҳаётига аралашган: онаси билан бирга кичкина Матиас ҳар ўйинда стадионда мухлислар орасида ўтирарди, отаси қандай ўйнаганини томоша қилди.
Албатта, у болалигида Матиас учун асосий кумир эди. Бугунги кунга қадар кичик Саммер отаси билан шаҳар бўйлаб сайр қилганини, у билан дўкон ёки кафега борганини ва ҳамма жойда Клаусни таниб олишини, ҳамма жойда унга катта ҳурмат билан муносабатда бўлганини эслайди. Албатта, бу Маттиасда катта таассурот қолдирди. Бироқ, унинг ҳайратига тушган мавзу нафақат отаси, балки бутун клуб эди. Стадион муҳити, шаҳар клубига, Маттиаснинг шахсан билган жамоасига бўлган муносабати унга катта таъсир ўтказган ва шунинг учун йигит отасининг изидан боришдан бошқа йўлни ўйлаб кўрмади.
Тўққиз ёшида Маттиас Саммер футбол чўққиларига саёҳатни бошлади - табиийки, "Динамо Дрезден" академияси билан. У аллақачон ёшлар жамоаларида ўзини ажойиб тарзда кўрсатиб, 1985 йилда ГДР чемпиони ва Кубок ғолибига айланган. Кейинги мавсумда Маттиас ўша пайтда отаси бошқарган "Динамо" асосий жамоасида дебют қилди. Аммо йигит тезда саккизта гол уриб, жамоанинг иккинчи тўпурари бўлишга муваффақ бўлган ҳолда катталар савиясида ўйнашга тайёр эканлигини кўрсатди - ўша пайтда Маттиас ҳужумчи сифатида ўйнаган.
Клаус Саммер 1986 йил март ойида Уердингенга 3:7 ҳисобида мағлуб бўлганидан сўнг "Динамо"дан ишдан бўшатилди, Фрейнде буни "тарихдаги энг буюк футбол ўйини" деб атаган. Маттиас Дрезден рангларини яна уч мавсум ҳимоя қилди ва "Динамо" таркибида жами 102 ўйин ўтказди ва 39 гол урди, икки марта ГДР чемпиони бўлди ва 1990 йилда у кубокни қўлга киритди ва шу билан мавсумни якунлади. Мавсум бошида у УЕФА кубоги ярим финалига қадар етиб борган ва у ерда “Штутгарт”га минимал ютқазганди.
Заммер Дрезден Динамосининг футболкасида
Шарқий Германияда футбол сиёсат билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, ҳукмрон партия ўз шартларини ҳаммага, шу жумладан "Динамо" ўйинчиларига ҳам айтиб берди, натижада Матиас Саммер 19 ёшида Феликс Дзержинский номидаги гвардия полкига қўшилиши керак эди. Аммо, аслида, Саммер хизмат қилиши шарт эмас эди - фаол ҳарбий хизматни ўташ заруратининг олдини олиш учун Стаси-га расмий қабул қилиш керак эди. Клаус Саммер ўз вақтида тизим таъсирига дуч келди: у узоқ вақт давомида партияга қўшилмагани сабабли 1972 йилги Олимпиада ва 1974 йилги Жаҳон чемпионатига бора олмади. Шу боис, Маттиасда терма жамоада ўйнашни хоҳласа, кўп танлови қолмади.
Берлин деворининг қулаши ва "Штутгарт" га ўтиш
Германиянинг бирлашиши ГДРнинг кўплаб футболчилари, жумладан, Ғарбий Германия клублари анча олдин пайқаган Матиас Саммер учун улкан имкониятларни очиб берди. 1990 йилнинг ёзида Саммер “Штутгарт”га кўчиб ўтди, унинг раҳбарияти бир йил аввал УЕФА кубоги ўйинларида унга эътибор қаратди. Ўшанда "швабияликлар" бош мураббийи Ари Хоан ўйиндан сўнг меҳмонхонанинг қабулхонасида Саммер билан учрашиб, у эрда кечгача суҳбатлашишган.
Ўша пайтда трансферни амалга ошириш мумкин эмас эди - бундан ташқари, "Динамо"га тайинланган Штази агенти ўшанда Саммерни тушунтириш учун чақирган, аммо Маттиас унга стандарт жавоб берган: "Дрезден - менинг ватаним, "Динамо" - менинг уйим, бу менинг уйим, оилам ва агар мен қочишни истасам, менда минглаб имкониятлар бор эди ". Натижада, бу суҳбат Маттиас Саммер учун ҳеч қандай оқибатларга олиб келмади ва бир йил ўтиб, бирлашган Германияда у барибир «Штутгарт» футболчисига айланди.
Маттиас Саммернинг футбол фазилатлари ҳақиқатан ҳам Эвропадаги барча футбол мутахассислари томонидан эътибордан четда қолиши мумкин эмас. Тезлик, майдонни кўриш, нотўғри мақсад йўлидаги самарали ўйин Саммерни кўпчиликдан ажратиб турди, лекин уни бошқалардан ажратиб турадиган нарса унинг муваффақиятга эътибори ва ҳамма нарсада охиригача бориш истаги эди. Унинг майдондаги қаттиққўл, ўжар характери Маттиасни ажралмас этакчига айлантирди ва бутун жамоани ўзи билан бирга тортиб олишга қодир.
Саммернинг футболчи ва кейинчалик мураббий сифатида ривожланишида катта ёрдам берган бош мураббий Кристоф Даум бошчилигида “Штутгарт” кейинги мавсумда Бундеслигада ғолиб чиқди, Саммер эса энг кўп терилган немис футболчиларидан бирига айланди. Даум қўл остида Маттиас аллақачон ярим ҳимояда ўйнаган ва айнан шу ерда унинг барча ўйин сифатлари тўлиқ намоён бўлганди. У ўйин динамикаси ва суръатини белгилаб берган эди ва айнан унинг шарофати билан "Штутгарт" чемпион бўлди.
Милан орқали Дортмундга
"Штутгарт" билан чемпионат расмийлаштирилганидан сўнг, Саммер ўз омадини синаб кўриш учун Италияга йўл олди, аммо Миланнинг "Интер"ига саёҳат қисқа умр кўрди ва унчалик муваффақиятли бўлмади. «Штутгарт» чемпионат натижалари ва ўша мавсумда тўққизта гол урган ярим ҳимоячининг ўйинидан қойил қолган «нерадзурри» унинг тимсолида ҳужумкор плеймейкерни қабул қилишини кутганди. Бироқ, ўн миллион маркага (яъни, тахминан олти миллион эврога) сотиб олинган Саммер бу ролда унчалик муваффақиятли бўлмади. Италия клубидаги 11 ўйинда Маттиас тўрт бор рақиблар дарвозасини ишғол қилди, лекин футболчининг ўзи ҳам, клуб раҳбарияти ҳам унинг ўйинидан унчалик мамнун бўлмади ва шу сабабли олти ой ўтиб шарқий немис "Боруссия Дортмунд" таклифини қабул қилиб, "Интер"ни тарк этди. Кейинчалик Саммер "Интер"га ўтишни фаолиятидаги энг ёмон қарор деб таърифлади.
"Боруссия" учун биринчи ўйинда у дортмундликларга ғалаба келтирган гол уриб, янги жамоаси билан чемпионлик учун курашишга тайёр эканлигини яққол намойиш этди. Оттмар Хитсфелд бошчилигида Саммер либеро позициясида ўйнаган эди.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
