Statistikaga qarasak, Osiyoda ham bitta klubga kuchli sadoqat bilan xizmat qilayotgan futbolchilar juda ko‘p. Bunga birinchi navbatda, mahalliy mentalitet sababdir.
Qolaversa, qit’amizda boshqa muhitda o‘zlarini nimalar kutayotganini tasavvur qilolmaydigan yoki buni xohlamaydigan o‘yinchilar (misol uchun, saudiyalik Yosir al Qahtoniy) safi kenggroq.
Shuningdek, til bilmaslik muammosi va siyosiy sabablar o‘laroq, osiyoliklar deylik, Yevropa futbolida javlon urishda ancha qiynaladilar. Xullas, bugun e’tiboringizga Osiyo milliy chempionatlari (jumladan, oliy ligamiz) klublarida chin sadoqat timsoliga aylangan futbolchilar haqida imkon qadar ma’lumot taqdim etmoqchimiz.
Avvalo, e’tiborga oling, ushbu maqoladagi ayrim ko‘rsatkichlar joriy yil 10 avgust holati bo‘yicha keltirilgan.
Yaponiya milliy chempionati
Sadoqat tushunchasi yaponlar qon-qoniga singib ketgan. XIX asr o‘rtalarida boshlangan Meyzi islohotlaridan so‘ng keyingi yuz yillikda ham yaponlar ish bilan ta’minlovchi korxona yoki kompaniyalar, boshqacha aytganda, xo‘jayinga mislsiz sadoqat bilan xizmat qilishda davom etaverdilar. Ish beruvchi o‘z navbatida, ushbu sadoqat evaziga o‘z xodimini doimiy nafaqa va uy-joy masalasida qo‘llab-quvvatlaydi. Yaponlarga xos sadoqatni futbolda ham yaqqol ko‘rish mumkin. Har holda, qit’amizda bitta klub safida uzoq vaqtdan buyon to‘p surayotgan futbolchilar reytingining yuqori o‘nligida Yaponiya «J»-ligasidan 5 nafar vakil bor. Shu o‘rinda qo‘shimcha ma’lumot sifatida aytish kerak, Afinaning «Etnikos» klubi markaziy yarim himoyachisi, 39 yoshli Xristos Pogiatis bu borada jahon rekordchisi sanaladi. U Gresiya jamoasi safida faoliyat boshlaganiga 22 yildan oshdi. Yapon futbolchilariga qaytsak, ularda ham qit’adoshlari kabi til va muhitga moslashish muammosi mavjud. To‘g‘ri, so‘nggi yillarda yaponiyalik yoshlar Yevropa va Janubiy Amerikada tahsil olishni bir qadar o‘zlashtirdilar. Ular ayni shu omil samarasi o‘laroq, endilikda bundesligadek top-ligalarda bemalol o‘ynay boshladilar.
Misuo Ogasavara. 1979 yil 5 aprelda tavallud topgan. «J»-ligasida 19 mavsumdan buyon o‘ynamoqda. 40-raqam sohibi yarim himoyada to‘p suradi va jonajon klubi - «Kashima Antlers» safida 6 karra mamlakat chempioni bo‘lish barobarida Imperator kubogini 3 bora boshi uzra baland ko‘targan. Aytish joiz, u mavsum-2006|2007da ijara kelishuvi asosida Italiya «A» seriyasida ham o‘ynab qaytgan. Ya’ni «Messina» klubi safida 8ta o‘yinda qatnashib, 1ta gol urgan. Masuoning Yaponiya terma jamoasidagi statistikasi ham chakki emas: 55ta o‘yin, 7ta gol.
|
Futbolchi (klubi)
|
Muddat
|
|
Misuo Ogasavara («Kashima Antlers»)
|
19 yil 7 oy 9 kun
|
|
Xitoshi Sogaxata («Kashima Antlers»)
|
19 yil 7 oy 9 kun
|
|
Kazuyuki Morisaki («Sanfrechche Xirosima»)
|
18 yil 7 oy 9 kun
|
|
Seygo Narazaki («Nagoya Grampus»)
|
18 yil 7 oy 9 kun
|
|
Kazuyuki Xiramoto («Tokio Verdi»)
|
18 yil 7 oy 9 kun
|
|
Kuniye Kitamoto («Vissel Kobe»)
|
17 yil 7 oy 9 kun
|
|
Yasuxito Endo («Gamba Osaka»)
|
16 yil 7 oy 9 kun
|
|
Kasuyu Ishixara («Ventforet Kofu»)
|
16 yil 7 oy 9 kun
|
|
Yuji Nakazava («Yokogama F.Marinos»)
|
15 yil 7 oy 9 kun
|
|
Yuzo Kurixara («Yokogama F.Marinos»)
|
15 yil 7 oy 9 kun
|
O‘zbekiston milliy chempionati
So‘nggi yillarda jurnalist va futbol mutaxassislarimiz mavsum avvalida futbolchilarning yoppasiga boshqa klublarga ko‘chib o‘tishlariga e’tibor qaratib, bu holat sadoqat tushunchasi pastligiga bog‘liqligini ta’kidlashyapti. Deylik, «Paxtakor» va «Bunyodkor» yoki «Neftchi» va «Navbahor» klublarida o‘ynagan futbolchilarning ashaddiy raqib safini to‘ldirishlari oddiy holdek qabul qilinyapti. To‘g‘ri, shunga qaramay, oliy ligamizda bitta jamoada anchadan buyon faoliyat yuritayotgan futbolchilar yetarlicha topiladi. Misol uchun, Igor Sergeevning yaqindagina Xitoyda o‘ynab qaytganini aytuvchi muxlislarga eslatma: u Chin yurti jamoasiga ijara kelishuvi asosida borgandi. Yana bir izoh: gvardiyachilar reytingini tuzishda futbolchi va klub o‘rtasidagi shartnoma muddati asos qilib olingan.
Jamol Otaqulov. Oliy ligada gollari hisobini 2016 yili ochgan himoyachi avvalgi mavsum 1 marta qizil kartochka ham oldi. To‘g‘ri, Jamol 2012 yili «Dinamo» (Samarqand) sharafini himoya qilgandi. Umuman, u joriy mavsum ham G‘uzor klubi safida to‘p suryapti.
|
Futbolchi (klubi)
|
Muddat
|
Tug‘ilgan sanasi
|
|
Jamol Otaqulov («Sho‘rtan»)
|
9 yil 1 oy 10 kun
|
1985 yil 6 dekabr
|
|
G‘ayrat Jumayev («Qizilqum»)
|
7 yil 7 oy 9 kun
|
1986 yil 2 aprel
|
|
Iqbol Boboxonov («Neftchi»)
|
7 yil 1 oy 10 kun
|
1989 yil 19 mart
|
|
Igor Sergeev («Paxtakor»)
|
6 yil 7 oy 9 kun
|
1993 yil 30 aprel
|
|
Farrux Sayfiyev («Nasaf»)
|
6 yil 7 oy 9 kun
|
1991 yil 17 yanvar
|
|
Hikmat Hoshimov («Metallurg»)
|
6 yil 1 oy 10 kun
|
1979 yil 12 noyabr
|
|
Javlon Mirabdullayev («Bunyodkor»)
|
5 yil 7 oy 9 kun
|
1994 yil 19 mart
|
|
Islom To‘xtaxo‘jayev («Lokomotiv»)
|
5 yil 6 oy 9 kun
|
1989 yil 30 oktyabr
|
|
Alisher Xoliqov («Qizilqum»)
|
5 yil 1 oy 10 kun
|
1982 yil 20 aprel
|
|
Salim Mustafoyev («Lokomotiv»)
|
4 yil 7 oy 9 kun
|
1991 yil 7 mart
|
|
Akobir To‘rayev («Buxoro»)
|
4 yil 7 oy 9 kun
|
1996 yil 3 noyabr
|
Saudiya Arabistoni milliy chempionati
Ro‘yxatda «Al-Hilol» va «Al-Nasr» vakillari ko‘p va bunga klublarning moliyaviy barqarorligi bosh sababdir. To‘g‘ri, Saudiyaning qolgan jamoalari ham kambag‘al emas. Mamlakatning yana bir mashhur klubi - «Al-Ittihod»da esa hamon avlodlar almashinuvi jarayoni davom etyapti. Umuman, arab futbolining o‘ziga xos olami bor. Xususan, mentalitet saudiyalik futbolchilarning boshqa chempionatlarga yo‘l olishlariga to‘sqinlik qilsa kerak. Qolaversa, Yevropa klublari bukmekerlik idoralari bilan katta homiylik shartnomasiga egaligi bois, Islom an’analariga amal qiluvchi futbolchi bilan kelishishga oshiqavermaydi.
Muhammad Bandar al Shlxub. 1980 yil 8 dekabrda tug‘ilgan. 1998 yildan buyon «Al-Hilol» safida 403 marta maydonga tushib, 94ta gol urgan. Saudiya termasi safidagi dastlabki 3ta golini 2000 yili aynan bizning milliy jamoamiz darvozasiga urgan. Saudiya Arabistonining 6 karra chempioni. 2006 yili Osiyoning eng yaxshi futbolchisi so‘rovida 3-o‘rinni olgan.
|
Futbolchi (klubi)
|
Muddat
|
Tug‘ilgan sanasi
|
|
Muhammad al Shlxub («Al-Hilol»)
|
19 yil 1 oy 10 kun
|
1980 yil 8 dekabr
|
|
Taysir al Jassim («Al-Ahli»)
|
13 yil 1 oy 10 kun
|
1984 yil 25 iyul
|
|
Yosir al Qahtoniy («Al-Hilol»)
|
12 yil 1 oy 10 kun
|
1982 yil 10 oktyabr
|
|
Abdulloh al Zoriy («Al-Hilol»)
|
10 yil 1 oy 10 kun
|
1987 yil 13 avgust
|
|
Mansur al Harbiy («Al-Ahli»)
|
10 yil 1 oy 10 kun
|
1987 yil 19 oktyabr
|
|
Abdulaziz al Dossariy («Al-Hilol»)
|
10 yil 1 oy 10 kun
|
1988 yil 10 oktyabr
|
|
Navaf al Obid («Al-Hilol»)
|
9 yil 1 oy 10 kun
|
1990 yil 26 yanvar
|
|
Salmon al Faraj («Al-Hilol»)
|
9 yil 1 oy 10 kun
|
1989 yil 1 avgust
|
|
Husayn Abdulg‘aniy («Al-Nasr»)
|
8 yil 2 oy 9 kun
|
1977 yil 21 yanvar
|
|
Muhammad al Sahlaviy («Al-Nasr»)
|
8 yil 1 oy 10 kun
|
1987 yil 10 yanvar
|
|
Abdulloh al Enaziy («Al-Nasr»)
|
8 yil 1 oy 10 kun
|
1990 yil 20 sentyabr
|
|
Ibrohim al G‘olib («Al-Nasr»)
|
8 yil 1 oy 10 kun
|
1990 yil 28 sentyabr
|
|
Shaye Sharahiliy («Al-Nasr»)
|
8 yil 1 oy 10 kun
|
1990 yil 30 may
|
Eron milliy chempionati
Eron chempionati oliy divizionida «Pars Janubi Jam» va «Sepidrud Rasht» klublari debyutant sifatida ishtirok etyapti. Aynan shu klublar safidagi ikki futbolchi ko‘p yillik sadoqat tufayli elita bilan tanishish baxtiga muyassar bo‘ldi. Markaziy va G‘arbiy Osiyoda eng kuchli birinchiliklardan biri hisoblangan Eron ligasi yevrofutbol bilan yaxshi aloqalarga ega. Ayniqsa, Turkiya chempionatiga yaqin. Xullas, fors o‘lkasi iste’dodlari «ko‘hna qit’a»ga yo‘l olish uchun bor mahoratlarini ayashmaydi. Shu sababmi, so‘nggi yillarda ichki chempionatda bitta klubda sadoqat bilan o‘ynash an’anasi ancha susaydi.
G‘asim Haddadifar. 1983 yil 12 iyulda tug‘ilgan. 1996-2003 yillarda «Zob-Ohan» maktabida tarbiyalangan futbolchi faqat ikki mavsum boshqa jamoalar («Sanat Naft» va «Traktorsozi»)da ijara asosida o‘ynadi. Eng qizig‘i, jamoaning vise-sardori sanalgan 34 yoshli yarim himoyachi hali mamlakat chempioni bo‘lmagan. Ammo 2015 yili Eronning eng yaxshi futbolchisi sifatida tan olingan.
|
Futbolchi (klubi)
|
Muddat
|
Tug‘ilgan sanasi
|
|
G‘asim Haddadifar («Zob-Ahan»)
|
14 yil 1 oy 10 kun
|
1983 yil 12 iyul
|
|
Husayn Papi («Sepahon»)
|
13 yil 1 oy 10 kun
|
1985 yil 27 fevral
|
|
Erfan Ruzbeh («Pars Janubi Jam»)
|
12 yil 1 oy 10 kun
|
|
|
Alirizo Izzati («Naft Tehron»)
|
10 yil 1 oy 10 kun
|
1987 yil 31 yanvar
|
|
Ayub Vali («Fulad»)
|
9 yil 1 oy 10 kun
|
1987 yil 9 avgust
|
|
Husayn Bag‘lani («Sanat Naft»)
|
7 yil 1 oy 10 kun
|
1990 yil 4 avgust
|
|
Xusro Haydari («Istiqlol» T.)
|
6 yil 1 oy 10 kun
|
1983 yil 14 sentyabr
|
|
Hamad Shiri («Saypa»)
|
6 yil 1 oy 10 kun
|
1986 yil 16 aprel
|
|
Ruzbeh Shahalido‘st («Saypa»)
|
6 yil 1 oy 10 kun
|
1986 yil 21 may
|
|
Suhayl Hag‘shinas («Sepidrud Rasht»)
|
6 yil 1 oy 10 kun
|
1982 yil 26 iyun
|
|
Ahmad Abdullohzoda («Fulad»)
|
5 yil 7 oy 9 kun
|
1993 yil 6 may
|
BAA milliy chempionati
BAA chempionati ham o‘z an’analariga ega. Bu mamlakatda futbol yulduzlarini tarbiyalash ancha qiyin. Lekin klublar mahalliylashtirish yo‘lidan borishni ham xushlamaydi. BAA futboli rahbariyati yangi asrda ish boshlagan akademiyalar orqali avvalo, klublar, shuningdek, mamlakat terma jamoalariga sadoqatli futbolchilar tarbiyalashni asosiy maqsad sifatida belgilab olgan.
Ismoil Matar 1983 yil 7 aprelda tavallud topgan. Taqdiri «Barsa» sardori Andres Inyestaniki bilan o‘xshash. 1997-2001 yillarda «Al-Vahda» maktabida tahsil olgan past bo‘yli (167 sm.) futbolchi mavsum-2009da Qatarning «Al-Sadd» klubida o‘ynagan - ijara. Ismoilning ikki ukasi ham futbolchi. Ulardan biri - Yosir «Al-Jazira»da o‘ynamoqda.
|
Futbolchi (klubi)
|
Muddat
|
Tug‘ilgan sanasi
|
|
Ismoil Matar («Al-Vahda»)
|
14 yil 1 oy 10 kun
|
1983 yil 7 aprel
|
|
Hamdan al Kamoliy («Al-Vahda»)
|
11 yil 1 oy 10 kun
|
1989 yil 2 may
|
|
Abdulbosit al Hammadiy («Al-Dafra»)
|
10 yil 1 oy 10 kun
|
1976 yil 1 iyul
|
|
Subayt Xatir («Al-Jazira»)
|
9 yil 1 oy 10 kun
|
1980 yil 27 fevral
|
|
Umar Abdulrahmon («Al-Ayn»)
|
9 yil 1 oy 10 kun
|
1991 yil 20 sentyabr
|
|
Muhammad Abdulrahmon («Al-Ayn»)
|
9 yil 1 oy 10 kun
|
1989 yil 4 fevral
|
|
Abdullo Muso («Al-Nasr»)
|
8 yil 1 oy 10 kun
|
1987 yil 23 fevral
|
|
Hadif Sayf («Emireyts»)
|
7 yil 1 oy 10 kun
|
1985 yil 17 fevral
|
|
Ali Murod («Al-Vahda»)
|
6 yil 1 oy 10 kun
|
1992 yil 13 dekabr
|
|
Abdulsalom Juma («Al-Dafra»)
|
5 yil 1 oy 10 kun
|
1977 yil 23 may
|
|
Haydar Ali («Emireyts»)
|
5 yil 1 oy 10 kun
|
1979 yil 25 dekabr
|
Qatar milliy chempionati
Tasavvurimizda Qatar Yulduzlar ligasi futbolchilari klublarni tez-tez almashtirishadi. Aslida bu fikr biroz noto‘g‘ri. Qatar klublari homiylarining hotamtoyliklari, keng miqyosda xayr-saxovatga e’tibor qaratib, chempionat taraqqiyoti uchun katta mablag‘ sarflashlari futbolchilarni muhitni o‘zgartirmaslikka undamoqda.
Muhammad Saqr. 1981 yil 17 mayda tug‘ilgan. U 2011 yili Xalqaro futbol statistikasi assosiasiyasi tomonidan jahonning eng yaxshi darvozabonini aniqlash maqsadida o‘tkazilgan so‘rovda top-17 ro‘yxatiga kirgandi. Chunonchi, Saqr 2011 yilning 5 noyar kuni «Chonbuk Xyunday Motors»ga qarshi kechgan OCHL finali (bosh hakam - Ravshan Ermatov)ning penaltilar seriyasida Kim Dong San va Park Von Jaye urinishlarini yo‘qqa chiqarib, jamoasi g‘alabasingi ta’minlagandi. O‘shanda qatarlik kiper goal.com sayti tomonidan jahonning haftadagi eng yaxshi futbolchisi sifatida e’tirof etilgandi. Saqr 2004-2012 yillar oralig‘ida Qatar termasining 61ta o‘yinida qatnashgan.
|
Futbolchi (klubi)
|
Muddat
|
Tug‘ilgan sanasi
|
|
Muhammad Salim («Al-Arabi»)
|
14 yil 7 oy 9 kun
|
1985 yil 14 iyul
|
|
Muhammad Saqr («Al-Sadd»)
|
14 yil 1 oy 10 kun
|
1981 yil 17 may
|
|
Sulaymon al Nasr («Al-Haraytiyat»)
|
14 yil 1 oy 10 kun
|
1984 yil 27 oktyabr
|
|
Bilol Muhammad Rajab («Al-Garafa»)
|
13 yil 1 oy 10 kun
|
1986 yil 2 iyun
|
|
Hamid Zohir («Al-Garafa»)
|
12 yil 1 oy 10 kun
|
1981 yil 21 sentyabr
|
|
Ibrohim Majid («Al-Sadd»)
|
11 yil 1 oy 10 kun
|
1990 yil 12 may
|
|
Anas Muborak («Al-Garafa»)
|
10 yil 1 oy 10 kun
|
1984 yil 22 avgust
|
|
Hassan al Haydos («Al-Sadd»)
|
10 yil 1 oy 10 kun
|
1990 yil 11 dekabr
|
|
Xolid Solih («Qatar»)
|
10 yil 1 oy 10 kun
|
1986 yil 19 iyun
|
|
Umar Barri («Al-Rayyan»)
|
8 yil 1 oy 10 kun
|
1986 yil 18 iyul
|
|
Ibrohim Al G‘anim («Al-Garafa»)
|
8 yil 1 oy 10 kun
|
1983 yil 27 iyun
|
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
