Stadion.uz dunyoning eng omvabop sportlari orasida jarohat olishga moyillarini tanlab oldi. Ushbu ro‘yxatdagi sport turlari “Na-Dostupnom” internet nashri tomonidan berilgan statistik ma’lumotlarga suyangan holda tanlab olindi.
REGBI
Ushbu sport turidagi o‘yinlarni kuzatar ekansiz, buni atayin jarohat olish uchun o‘ylab topishgan deb o‘ylab qolasiz. Hech qanday himoya vositalarisiz baquvvat yigitlar to‘p uchun yashil maydonda jang qilishlariga to‘g‘ri keladi.
Regbi rivojlangan davlatlar ko‘p bo‘lishiga qaramay, ushbu sport dunyoning ba’zi davlatlarida qat’iyan ma’n etilgan. Statistik ma’lumotlarga qaraganda, eng ko‘p suyak sinishi va pay cho‘zilishi aynan regbichilarda kuzatilar ekan. Shunga qaramay, ushbu sport turi quyida nomi zikr qilinadiganlaridan ancha xavfsizroq.
GOLF
Bir qarashda bezarar bo‘lgani bilan golf ham aslida hayot uchun juda xavfli. Ma’lumotlarga qaraganda,har yili o‘rtacha 1200 inson ushbu sport turidan jabr ko‘radi. Ularning aksariyati chaqmoq urishi sababli shifoxonalarga yotkiziladi. Golf har qanday ob-havoda ham o‘tkazilishi kerak bo‘lgan sport turlaridan biri. Shu sababli, ko‘pincha golfchilar qo‘lidagi klyushka chaqmoqning deyarli 20 foizini o‘ziga qabul qiladi va bu sportchiga jiddiy jarohat yetkazadi. Shuningdek, raqib golfchisi tomonidan yo‘llanilgan zarbalar ham ko‘plab jarohatlarga sabab bo‘ladi. Har yili yuzdanortiq insonlar golf to‘pi tegishi sababli miya suyagining darz ketishi bilan to‘qnash kelishadi. Garet Beyl balki o‘ziga boshqa ermak topgani ma’qulmikan?!
FUTBOL
Professional futbolchi yil davomda o‘rtacha nechta jarohat olishini bilasizmi? Bunga ishonish qiyin, biroq futbol bilan professional shug‘ullanadigan futbolchilar o‘rtacha har yili 190(!) ta turli jarohat bilan to‘qnash keladi. Ularning ko‘pi kichik bo‘lgani uchun futbolchilar maydonga tushaverishadi. Statistik ma’lumotlarga qaraganda, jarohatlarning asosiy sababchisi mashg‘ulotlardagi katta yuklamalar sababli yurak ish faoliyati buziladi. Ko‘plab futbolchilar o‘z karyeralarini yakunlagach turli yurak hastaliklari bilan og‘rishadi. Bundan tashqari, darvozabonlar orasida ham darvozaning temir to‘sini bilan to‘qnashuvi juda ko‘p uchraydigan holat. Har yili o‘rtacha uch yuzdan ortiq darvozabon to‘sin bilan to‘qnashib ketadi. Umuman olganda, futbol dunyoning eng mashhur va eng xavfli sport turidan biri. Ayniqsa, so‘nggi yillarda futboldagi musobaqalarning soni ortgani sayin jarohatlar ham ko‘payib bormoqda.
XOKKEY
Aslida muz ustida qulashning o‘zi katta talafotlar keltirishi mumkin. Endi xokkeydagi to‘qnashuvlar, klyushka bilan berilgan zarbalar, uchib kelayotgan shayba zarbasi va boshqa ko‘plab og‘riqli uslublar ushbu sport turida odatiy holga aylanib ketgan. Shunga qaramay, u mashhurlikda faqat futboldangina orqada.
Quvonarlishi shundaki, ushbu sportda so‘nggi yillarda xavfsizlik borasida yangidan-yangi himoya vositalari o‘ylab topilmoqda. Shu sababli ushbu sportdagi jarohatlarning soni sezilarli darajada kamaygan. Bundan 20-30 yillar ilgari xokkey dunyoning eng jarohatga moyil sport turlari orasida yetakchi o‘rinlarni egallayotgan edi.
RAFTING
4 yoki 6 kishilik qayiqda xavfli burilishlardan iborat suvda harakatlanuvchi sport u qadar mashhur bo‘lmasa-da, uning “oshiqlari” yetarlicha topiladi. Afsuski, ko‘pincha bu sport turi bilan havaskor shug‘ullanadiganlar jabr chekmoqda.
Hisob-kitoblarga qaraganda, har yili o‘rtacha 980 ga yaqin raftingchilar turli jarohatlar (afsuski, bu jarohatlarning 15 foizi o‘lim bilan yakunlanadi) orttirib olmoqda. Aslida ekstrimal sportlarning barchasi hayot uchun juda xavfli, biroq rafting jamoaviy sport bo‘lgani uchun ikki hissa xavfliroq.
VELOSPORT
95 foiz bokschilar albatta miya chayqalishi bilan og‘rishlari turgan gap, biroq velosport undan bir necha bor xavfliroq ekanligini alohida qayd etib o‘tish joiz. Boksdagi to‘qnashuvlarda sportchilar har 3 daqiqada dam olishlari mumkin. Bundan tashqari, ular jang davomida shifokorlar ko‘rigida bo‘lishadi. Velosportda vaziyat biroz o‘zgacharoq. Sportchi bir necha soatlab tinimsiz harakatda bo‘lishi talab etiladi. Bundan tashqari, aynan velosipedda jarohat ortirib olish boshqa sportdagidan ancha osonroq. Amerikalik olimlarning aytishicha, so‘nggi 20 yil davomida velosipedda orttirilgan jarohatlarni davolash uchun sportchilar 8 milliard dollar sarf etishgan. Ushbu sport bilan professional tarzda shug‘ullanuvchilarning 80 foizi umurtqa pog‘onasi va bo‘yindagi og‘riqlardan shikoyat qilishadi. Bundan tashqari, velopoygalardagi tez-tez uchrab turuvchi to‘qnashuvlar oqibatida har yili o‘rtacha 200 mingdan ziyod sportchi turli tanjarohatlarini orttirib olmoqda.
DAYVING
1960-yilda ushbu sport turi biryo‘la 500 dayverni o‘zi bilan olib ketgan edi. Ana o‘sha voqeadan so‘ng, birorta inson bu sport turi bilan professional tarzda shug‘ullanmasligi taxmin qilingan bo‘lsa-da, bu taxmin o‘zini oqlagani yo‘q. Bugungi kunda har yili o‘rtacha 9 ming(!) dayver turli jarohatlar bilan shifoxonalarga murojaat etmoqda.
Ushbu sport turi bilan shug‘ullanish uchun birinchi navbatda xavfsizlik qoidalariga to‘liq rioya etish talab etiladi. Suvdagi bosimning yerdagisiga nisbatan o‘zgacharoq ekanligi sababli dayverlar turli jarohatlar orttirib olishda davom etishmoqda. Ushbu sport turiga mukkasidan ketganlarning deyarli 80 foizi qonda geliy va azot moddalarining ko‘payib ketishidan aziyat chekishadi. Suv ostida tayyorgarliksiz (ko‘pincha sportchilar tajribasizlik sababli ushbu dayvingdan aziyat chekishmoqda) uzoqroq qolish qon aylanishiga ham salbiy ta’sir o‘tkazadi. Texnikaning ishdan chiqib qolishi xavfi haqidaku gapirmasa ham bo‘ladi. Umuman olganda, aynan dayving so‘nggi yillarda eng sportchilarga eng ko‘p jarohat yetkazayotgan sport turlaridan biri bo‘lib turibdi.
Al-G‘arafa
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
