Yettita yozgi Olimpiada o‘yinlari ishtirokchisi, Ginnesning rekordlar kitobidan joy olgan o‘zbekistonlik gimnastikachi Oksana Chusovitina 19 iyun kuni o‘zining 45 yoshini qarshi oldi.
Ha, adashmadingiz. Hali ham faoliyatini davom ettirayotgan va Tokio—2020 Olimpiya o‘yinlariga hozirlik ko‘rayotgan afsona 45 yoshga to‘ldi.
Oksana 1991 yildan sobiq ittifoq terma jamoasida xalqaro musobaqalarda ishtirok etishni boshlaydi. O‘sha yili Indianapolisdagi Jahon chempionatida ikkita oltin va bitta kumush medalga ega chiqqan Chusovitina Barselona—1992 Olimpiadasi yo‘llanmasiga ega bo‘ladi. Olimpiya o‘yinlarida sportchi MDH terma jamoasi nomidan ishtirok etadi va jamoaviy bahslarda oltin medalga sazovor bo‘ladi. Aytgancha, o‘sha terma jamoaning deyarli barcha a’zolari bir necha yildan so‘ng gimnastika bilan xayrlashadi. Biroq buxorolik sportchi uchun bu uzun yo‘lning boshlanishi edi, xolos. Rossiyalik murabbiylar undagi salohiyatga ishonmadi va Oksana O‘zbekiston nomidan qatnashishga qaror qiladi. Ikkilik salto evaziga u turli musobaqalar sovrindoriga aylandi.
Shundan so‘ng Oksana birin-ketin yozgi o‘yinlar ishtirokchisiga aylandi. OAV va sportchining faoliyatiga befarq bo‘lmaganlar mana 15-16 yildan buyon har Olimpiada oldidan bu Oksana uchun so‘nggisi ekanini ta’kidlab keladi, biroq sportchi har safar barcha taxminlarni yo‘qqa chiqarib, chorlovlarni qabul qilishdan charchamaydi.
Ha, Chusovitina Atalanta, Sidney va Afina Olimpiadalarida sovrindor bo‘la olmaydi. Undan keyin uning oilasida muammo paydo bo‘ladi. Sportchining o‘g‘li Alisher oqqon kasalligiga chalinadi. Bu xastalikni O‘zbekistonda davolab bo‘lmasligi sababli, oila Tokentdagi uyi va ikki mashinani sotib, Germaniyaga yo‘l oladi. Bu orada Oksananing turmush o‘rtog‘i, yunon-rum kurashi bo‘yicha Osiyo o‘yinlari va Osiyo chempionatlari sovrindori, o‘zbekistonlik Bahodir Qurbonov sport bilan xayrlashadi. Chusovitina esa o‘g‘lini davolashga yordamlashni taklif qilgan «Kyoln» sport klubi taklifini qabul qiladi. Sportchi tez orada xalqaro maydonda Germaniya sharafini himoya qilishga rozi bo‘ladi.
Pekin—2008 Olimpiadasida Germaniya nomidan qatnashgan Oksana o‘zining sevimli yo‘nalishi — tayanib sakrash bahslarida kumush medaliga ega chiqadi. O‘shanda 33 yoshli sportchini tomoshabinlar tik turgan holda olqishlagandi. Bir qarashda ketma-ket jarohatlar, har safar o‘z sog‘lig‘ini xatarga qo‘yishdan ko‘ra faoliyatni yakunlash vaqti kelgandek ko‘rinardi. Biroq ikki yelkasi va oyog‘idan olgan jarohati sabab operasiyani boshdan kechirgan Chusovitina to‘xtash nimaligini bilmaydi va London—2012 Olimpiadasiga yo‘l oladi.
Braziliyadagi Olimpiya o‘yinlaridan avval Oksana yana fuqaroligini almashtiradi va O‘zbekiston nomidan Rioga yo‘l oladi. O‘sha vaqtda sportchi qarorini quyidagicha izohlagandi: «Tug‘ilib o‘sgan yurtim uchun medal keltirishni xohlayman». Va u o‘z orzusiga juda yaqin keladi, birinchi urinishning yakuniy qismini muvaffaqiyali yakunlay olganida, sportchi medalga ega chiqishi mumkin edi. Biroq ozgina omad yetishmaydi. O‘sha vaqtda u 40 yoshda edi.
«Buning siri nimada?» — ko‘plab jurnalist va muxlislar tomonidan beriladigan savol. «Hech qanday sir yo‘q. Shunchaki hech kim gimnastikada bu qadar ko‘p qolishga urinib ko‘rmagan. Har kuni o‘zimga maqsad qo‘yaman. Meni hech kim majburlamaydi. Bu qiziqish: uddalay olamanmi yoki yo‘q», — deya kamtarona javob beradi Chusovitina.
Uning katta yoshli insonlarga xos bo‘lmagan harakatlari (ko‘plab yoshlar bunday elementlarni bajara olmaydi) va mashqlar paytida o‘zini tutishiga qarab, bu haqiqatda unga quvonch ulashayotganini tushunasan.
Chusovitina shu yoshiga qaramay mantiq va tabiat qonunlariga zid ravishda hali ham sport musobaqalarida qizi tengilar bilan raqobat qilmoqda. Qahramonimizning o‘zi yosh bilan bog‘liq savollarga quyidagicha sharh beradi: «Sport yo‘lakchasida hamma barobar: yoshing 40 dami yoki 16. Chiqish va munosib ishtirok etish kerak. Kimgadir buvidek tuyilyapmanmi? Unda yetib oling!».
Tokio—2020 musobaqasidan keyin Oksana faoliyatini yakunlashini va murabbiylik bilan shug‘ullanishini aytgandi. Biroq o‘yinlar qoldirildi va Chusovitina kelasi yili bo‘lib o‘tadigan Olimpiadada 46 yoshda bo‘ladi. Olimpiadaning surilishi uning mazkur musoqabada ishtirok etish borasidagi qaroridan qaytara olmaydi: «Mendagi sabr ikki yilga ham yetadi. Agar ikki yil keyinga surilsa ham mashg‘ulotlarda davom etaman, nima qilib bo‘lmasin sakkizinchi Olimpiadamda qatnashaman! Kelajakka nazar solar ekansan, ikki yildan keyin Osiyo o‘yinlari, yana ikki yil o‘tib Parij Olimpiadasi».
Oksana Chusovitina faoliyatiga oid statistika va faktlar
— MDH terma jamoasi safida 1992 yilgi Olimpiada chempioni.
— 2008 yilgi Olimpiya o‘yinlari vise-chempioni.
— Uch karra Jahon chempioni (1991 yilda jamoaviy bahslar (SSSR terma jamoasi) va erkin mashq, 2003 yilda tayanib sakrash).
— Jahon chempionatlarida to‘rt karra kumush (1991, 2001, 2005 va 2011 yillar) va 4 karra bronza medali (1992, 1993, 2002, 2006) sohibi.
— Tayanib sakrash bo‘yicha Yevropa chempioni (2008 yil), kumush medal (2002) va uch karra bronza egasi.
— Yettita Olimpiadada qatnashgan yagona gimnastikachi. Sporchi ushbu natijasi evaziga Ginnesning rekordlar kitobiga kiritilgan.
— Faoliyatini davom ettirayotgan vaqtda nomi sport gimnastikasi Xalqaro shon-shuhrat zaliga kiritilgan yagona sportchi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
