Mana, navbatdagi yevromavsumni ham boshlab oldik. Bugun jamoalar amalga oshirgan transferlar yoki o‘yin uslublari emas, balki ularning formalari haqida gaplashamiz.
Aniqrog‘i, qit’aning kuchli 5ta ligasi ishtirokchilarini qaysi kompaniyalar «kiyintirayotgani»ni ko‘rib chiqamiz. Aytish kerak, hozirgi holatda ekipirovka olamining ikki nahangi - Adidas va Nike o‘rtasida mutlaq tenglik yuzaga kelgan. Macron esa Puma brendini kuchli uchlikdan chiqarib yubordi. Yana bir muhim xulosa: Italiyada mahalliy brendlarga ishonch katta.
UMUMIY MANZARA
Avvalo, yevrofutbol markazi, ya’ni kuchli 5ta ligadagi umumiy manzarani ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq. Demak, jami 98ta klubdan naq 34tasi an’anaviy yetakchilar - Adidas va Nike qanoti ostida. E’tiborli tomoni, Germaniya va AQSH brendi o‘rtasida mutlaq tenglik bor - har ikkisi 17tadan jamoaga «ega»lik qilmoqda. Ammo navbatdagi mavsum oldidan kuchli uchlikda o‘zgarish kuzatildi - Puma o‘z o‘rnini Macron kompaniyasiga bo‘shatib berdi. Xullas, endilikda kuchli uchlikda Italiya brendi ham bor.
Umuman, Adidas va Puma (Germaniya) hamda Nike (AQSH)ning yevrofutbol markazidagi to‘liq hukmronlik davri allaqachon o‘tmishda qoldi. Endilikda «katta uchlik» asosan eng sara klublarga e’tibor qaratmoqda. O‘rta va past bo‘g‘inga mansub jamoalar esa hali uncha mashhurlashmagan brendlar qanoti ostiga o‘tmoqda. Chunki ularga eng ma’qul individual hamkorlik variantini aynan hali keng tanilmagan guruhlar taklif etmoqda. Umumiy hisobda aytsak, Adidas, Nike va va Puma yangi mavsumda jami 44ta klubni ekipirovka bilan ta’minlaydi, qolgan 54ta jamoa boshqalar tasarrufida. Ha, bu masalada o‘tgan asrning 90-yillarida kuzatilgan xilma-xillik qaytmoqda. O‘shanda futbol bozorida «katta uchlik»dan tashqari, Kappa, Umbro, Fila, Admiral va Hummel kompaniyalari ulushi bor edi. Faqat endi Fila va Admiral o‘rnida yangi «o‘yinchilar»ni ko‘ryapmiz. Masalan, New Balance, Castore, Mizuno va «Armani YEA7» imperiyasining sport liniyasi.
ITALYANCHA SAKRASH
Alohida aytish kerak, Italiya brendi - Macron kuchli uchlikda Puma o‘rnini ilk marta egallayotgani yo‘q. IQUII Sport 2019 yili Yevropaning kuchli 6ta chempionati (Portugaliya ligalari ham qo‘shilgandi)da ishtirok etuvchi 237ta klub ekipirovkasi bo‘yicha umumiy tadqiqotini e’lon qilgandi. O‘shanda bozorning 9,7 foizi Macron guruhiga tegishli ekanligi va 8,86 foiz ulushga ega Puma Italiya firmasidan ortda qolayotgani ma’lum bo‘lgandi. IQUII Sport reytingi yuqorisida esa Nike (15,61 foiz) va Adidas (10,97 foiz) qayd qilingandi. To‘g‘ri, Macron bozorda faqat o‘tgan asrning 90-yillari o‘rtalaridan ko‘zga tashlana boshlagan. Vaholanki, Bolonya kompaniyasi 1971 yilda tuzilgan, ammo uzoq vaqt davomida Amerika sport brendlarining Italiyadagi vositachisi maqomi bilan cheklangan. Ushbu brend 1994 yilga kelibgina mustaqil ishlab chiqarish yo‘liga o‘tgandi. Shu tariqa 2001 yili o‘z tarixida birinchi homiylik shartnomasini rasmiylashtirdi. Albatta, mahalliy «Bolonya» klubi kompaniyaning ilk mijoziga aylandi.
NIKE VA ADIDAS GURUHLARIGA YANGI CHORLOV
Dadil yurishni davom ettirayotgan yana bir guruh - bu Castore. Diqqat qiling, Britaniyaning ushbu brendiga 2015 yili aka-uka- Tomas va Filipp Bixonlar asos solishdi. Ular o‘sha vaqt atigi 25 va 22 yoshda bo‘lishgan. E’tiborli tomoni, 2 yilcha oldin ham Castore futbol bozorida biror klubga «ega» emasdi, lekin keyin katta sarmoya evaziga rivojlanish sari qadam tashladi. Natijada 2020 yili «Reynjers» bilan shartnoma tuzgan kompaniya oradan ko‘p o‘tmay, APLga bosh suqdi va «Vulverxempton» hamda «Nyukasl» kabi klublarni o‘z tomoniga og‘dirdi. Joriy yozda esa «Aston Villa», «Bayer», «Sevilya», «Almeriya», «Charlton Atletik» va «Solford Siti» jamoalari ham Castore bilan bog‘landi. Britaniya guruhining keyingi maqsadi «Roma», «Atletik», «Jenoa», «Gamburg», «Feyenoord» kabi klublarni o‘z qanoti ostiga olish. Umuman, inglizlar shu bilan ham to‘xtab qolmaydilar. Castore asoschilari hozirda eng yaxshi brendlarni shablonlar va innovasion yechim yo‘qligi yuzasidan keskin tanqid qilishmoqda. Ular o‘z firmalarini eng ma’qul muqobil variant sifatida ko‘rsatib, klublarga homiylik kelishuvi masalasida yangicha yondashuv taklif etishyapti. Bunday harakat klublarga yoqmoqda va kompaniya bozorda doimiy ravishda yangi-yangi nuqta topmoqda. Ha, futbol bozorida yosh brend ikki nahangga qarshi chiqmoqda. U allaqachon APLni qamrab olishga tushdi va odatiy shablonlarni yo‘qotish harakatida.
YAPON BELGISI
Yangi mavsumda «A» seriya («Lasio») va Bundesliga («Boxum»)ga kirib olgan Mizuno brendiga ham alohida to‘xtalish kerak. Yaponiyaning ushbu kuchli guruhiga ham aka-ukalar asos solishgan, xuddi Castore kabi. To‘g‘ri, Rizo va Rixati Mizuno deyarli 110 yil oldin (1906 yil) ish boshlashgan. Dastlab faqat beysbolga ixtisoslashgan yapon firmasi keyinchalik qanotlarini yoyib, deyarli barcha sport turlarini qamrab oldi. Mizuno jumladan, 1980 yili Moskva Olimpiadasining rasmiy ekipirovkachisi bo‘ldi, Sidney-2000da ham xuddi shu rolni bajardi. O‘tgan yili esa yaponlar Yevropa futbol bozoriga bosh suqishdi. Bunda Mizuno bilan lisenzion shartnoma tuzgan Future Performance Sport kompaniyasi tashabbus ko‘rsatdi. Yapon firmasi nomidan jamoalar bilan ishlash huquqi aynan shu guruh qo‘lida. Bu futbol bozorida sinalgan amaliyotdir. Hattoki, Puma va Umbro ham ba’zi holatlarda shu tajribadan foydalanadi. «O‘zaro hamkorlikdan maqsad - Yevropaning elit futbol jamoalari bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish asnosida Mizuno brendining mavjud potensialini ko‘rsatish, katta bozordagi obro‘sini oshirish, mustahkamlash va rivojlanishini tezlashtirish», - deydi Future Performance Sport bosh direktori Dunkan Tomson. Aytish o‘rinli, bu mutaxassis vaqtida New Balance, Nike va Umbro kompaniyalarida ham ishlagan. Mizuno necha 10 yillar bo‘ldiki, Yaponiyada klublarni ekipirovka bilan ta’minlab kelmoqda. Kompaniya shuningdek, Portugaliyaning «Portimonenshe» va Italiya quyi ligalari vakillari bilan hamkorlik qilardi. Mana, endi elit darajaga ko‘tarildi. Mizuno «Lasio» va «Boxum»ning texnik homiysi bo‘lish bilan cheklanib qolmay, joriy yil Serxio Ramos bilan shaxsiy shartnoma ham tuzdi. Ya’ni ispaniyalik himoyachi yapon brendidan o‘z tatuirovkalariga asoslangan dizaynda ishlab chiqarilgan maxsus butsa olishga ulgurdi.
A.AHMEDOV tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
