Futbol olami ikki asosiy sovrin o‘rtasida qolib ketmagan edi. Shunday qilib, 2010 yildan 2015 yilgacha "Oltin to‘p" va yilning eng yaxshi futbolchisi uchun mukofot birlashtirildi. Ammo bu tajriba ikkala tashkilotchi: France Football va FIFA uchun ham muvaffaqiyatsiz bo‘lib tuyuldi. Muxlislar esa bundan norozi edi. Shu sababli, tez orada mukofotlar yana bo‘lindi va FIFA o‘z nomiga rebrending qildi.
FIFAning The Best mukofoti endi kalendar yili oxirida beriladi. Agar butun mavsum “Oltin to‘p” uchun muhim bo‘lsa, FIFA va uning mukofotlari uchun eng muhim voqea bu Jahon chempionati ekanligi aniq.
Lekin, avvalo, oldingi g‘oliblarni eslaylik. Krishtianu Ronaldu va Robert Levandovski ikki marta eng yaxshi futbolchi sovrinini qo‘lga kiritgan. Mukofot Luka Modrichga 2018 yil topshirilgandan so‘ng, 2019 yilda o‘sha Messi ilk bor bu sovrinni qo‘lga kiritgan edi.
Yil jamoasi
The Best marosimidagi individual mukofotlardan bir oz farqi, yilning eng yaxshi jamoasini aniqlashdir. U FIFPro, ya’ni Xalqaro Futbol Uyushmalari Assosiasiyasi tomonidan tuzilgan.
Darvozabon: Tibo Kurtua Himoyachilar: Joau Kanselo, Virjil van Deyk, Ashraf Hakimi yarim himoyachilar: Kazemiro, Luka Modrich, Kevin de Bryuyne; Hujumchilar: Lionel Messi, Erling Xoland, Karim Benzema, Kilian Mbappe.
Ko‘rib turibmizki, bizda klubdagi yil davomidagi, xususan Qatardagi jahon chempionatidagi umumiy ko‘rsatkichni hisobga olgan o‘ziga xos aralash versiya paydo bo‘ldi. Masalan, Kurtua JCH-2022da hech narsa ko‘rsatmagan, lekin u klubida yaxshi o‘ynaganlar ham bor. Qatarda Xoland va Norvegiya ishtirok etmadi, ammo Dortmundning "Borussiya"si va "Manchester Siti"dagi yorqin o‘yini bunga yetarli edi.
Bunday jamoaning «o‘rnatilishi" shubhali, bu to‘rtta eng yaxshi hujumchi bilan tarkib g‘alati ko‘rinadi, lekin uchta yarim himoyachi va himoyachi, ulardan ikkitasi qanot himoyachilari. Ammo bu FIFPro tanlovi. Va ba’zilar uchun ular baholashga yondashuvning jiddiyligiga shubha uyg‘otadi. Boshqa tomondan, bu jamoa a’zolarini tushunish mumkin. Hujumchilar ro‘yxatini yana bir bor o‘qing va 2022 yil oxirida kimni bu ro‘yxatdan tushirib qoldirish haqida o‘ylab ko‘ring. Ob’ektiv bo‘lishga harakat qiling. Benzema va Xolandsiz jahon chempionatini yana bir bor eslash mumkin, ammo o‘tgan yilni ularning samarali harakatlarisiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Shuning uchun, shunday murosaga kelingan.
Argentinaning ustunligi
Demak, The Best mukofotida jahon chempionatiga alohida e’tibor qaratishini allaqachon tushunib yetdik. Va agar hamma narsa ko‘p bahs-munozaralar va shubhalarga sabab bo‘lmagan asosiy g‘olibni ko‘rsatgan bo‘lsa, unda boshqa nominasiyalarda yanada ko‘proq kurash va kutilmagan g‘oliblarni ko‘rish mumkin edi.
Argentinani chempionlikka olib chiqqan Lionel Skaloni eng yaxshi murabbiy uchun mukofotni oldi. Kuchli uchlikda esa u "Real"dan Karlo Anchelotti va “Manchester Siti”dan Xosep Gvardiolani ortda qoldirdi. Go‘yo g‘olib va finalchilarni aniqlaganlar, mukofotni kim olishini oldindan bilib, o‘tgan yili eng obro‘li raqobatchilarni tanladilar, ular ayni paytda, albatta, yaxshi mavsum o‘tkaza olmayapti. Bu siz g‘olibni oldindan bilganingizda, lekin siz intriga yaratishingiz kerak va unga Shvarsenegger va Stalloneni qo‘shasiz. Bu bema’nilik bo‘lib chiqadi, lekin intrigani oshiradi. 2021 yil uchun xuddi shunday mukofotni "Chelsi" bilan Chempionlar ligasida g‘olib chiqqan Tomas Tuxel ham oldi. Umuman olganda, hamma narsaning boshida yana sovrinlar turadi. Agar jahon chempionati bo‘lmasa, Chempionlar ligasi birinchi planga chiqadi, hatto bu FIFA o‘tkazadigan turnir bo‘lmasa-da.
Darvozabonlar jangida ham xuddi shunday voqea yuz berdi. To‘g‘ri, bu yerda yondashuv ko‘proq Jahon chempionatiga o‘girildi. G‘alabani, albatta, Emiliano Martines qo‘lga kiritdi, uning o‘tgan yil davomida o‘yini haqida hech kim hech narsa bilmasdi va hech narsa deya olmaydi. Ammo bir nechta muvaffaqiyatli o‘yinlar va u yilning eng yaxshisi. Bu qanchalik adolatli ekanligi bahsli masala va muxlislar bundan zavq va g‘azab otiga minishgan. Lekin uning nomi, albatta, u o‘ynaydigan klub nomidan ko‘ra ko‘proq odamlarga ma’lum.
Emi "Sevilya"dan Yasin Bununi kurashda yengdi, lekin, albatta, u "Aston Villa"dagi Martinesdan yorqinroq o‘ynagan bo‘lsada, klublar futbolidagi eng yaxshi darvozabonlardan emas, ammo u kuchli uchlikdan joy oldi. Tarixiy yutuqni amalga oshirgan Marokash terma jamoasini qandaydir tarzda nishonlash kerak edi. Ko‘rinishidan, FIFA marokashliklar bosh murabbiyining ismini eslay olmadi, shu bois darvozabonni topdi - bu jamoaning eng mashhur futbolchilaridan biri, u ham yarim finalga chiqishda ajoyib hissa qo‘shgan.
Kuchli uchlikda Tibo Kurtua ham bor edi, ammo bu faqat intriga uchun. Chempionlar ligasi g‘oliblarini ta’kidlash uchun eski an’anaga hurmat sifatida.
Marosimning bosh sovrinini kim olishiga shubha yo‘q edi. FIFAning yondashuvi argentinaliklarning chempionlikdagi asosiy qurolini topish edi. Argentina deganda hammaning ko‘z oldida "u" gavdalanadi. Agar Martines va Skaloni o‘zlarinikini olgan bo‘lsa, Messining mukofot olish imkoniyati yo‘q edi. Va u bunga loyiq emas deb ayta olmaysiz.
Bu yerda kuchli uchlikdagi raqobatchilar intriga uchun qo‘shilgan deb aytolmaysiz. Shunday bo‘lsada, Benzema FIFA uchun ahamiyatsiz bo‘lgan "Oltin to‘p" va Chempionlar ligasini qo‘lga kiritdi, Mbappe esa o‘zining o‘yini bilan bunga loyiq edi. Ayniqsa JCHda u yanada porladi.
Mukofot adolatli bo‘ldimi yoki yo‘qmi, buni muxlislarning xohishiga qarab baholaysiz. Biz faqat aniq aytishimiz mumkinki, FIFA hashamatli resurslarga ega bo‘lsada, marosimni tashkil etish va uni taqdim etishda hali France Football darajasiga yetmagan. Yana bir jihat shundaki, FIFA o‘z turnirlarining ahamiyatini oshirishga majbur bo‘lganligi bilan cheklangan, France Football esa bu nuanslar bilan ishi. Agar Chempionlar ligasi yarim finali darajasi JCH yarim finali bilan solishtirilsa, ular nisbatan birinchisini afzal ko‘rishadi. FIFA esa o‘z tizimini oqlagan holda, qayta-qayta oldindan aytib bo‘ladigan ssenariyni yaratadi. Ayniqsa, jahon chempionati yilida.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
