APL 18-turidan o‘rin olgan «Fulxem» - «Bernli» (0:2) o‘yini uncha yorqin chiqmadi, lekin bu bahsning Angliya futboli tarixidan joy olishi aniq.
Chunonchi, mamlakat chempionati elit ligasi o‘yinini ilk marta ayol hakam boshqardi. Muhimi, 40 yoshli Rebekka Uelch xonim xotirjam holda munosib ishlab, rahbariyat ishonchini oqladi.
Kim u?
Rebekka Uelch - sobiq futbolchi. To‘g‘ri, Angliya futbolidagi birinchi ayol hakam universitet jamoalaridan yuqoriga ko‘tarilmagan. Oddiy ifoda etganda, u futbolga professional ish emas, shunchaki, xobbi sifatida qaragan. Umuman, Uelch xonim uzoq vaqt Buyuk Britaniya Milliy sog‘liqni saqlash xizmati ma’muriyatida faoliyat yuritgan. 2010 yili esa hakamlik bilan shug‘ullanuvchi do‘sti bilan tortishuvdan keyin qo‘liga hushtak olishga qaror qiladi. Ya’ni yangi sohani o‘zlashtirishga astoydil bel bog‘lab, maxsus kurslarda tahsil ola boshlaydi. «Ha, vaqtida o‘zim ham maydonda chopganman, ammo hakamlik haqida sira o‘ylamagandim, - deya xotirlaydi Uelch xonim. - Bir safar jamoamiz ishtirokidagi o‘yinnni qalin do‘stim boshqardi. Biroq uning har bir qarori meni g‘azabga to‘ldirdi. Qisqasi, butun o‘yin davomida do‘stim bilan tortishishdan bo‘shamadim. Ba’zi vaziyatlarda hattoki, qanday hakamlik qilishi kerakligini o‘rgatmoqchi bo‘ldim. Tabiiyki, bundan jahli chiqdi va o‘shqirdi: «Hakamlik shunchalik oson ekan, marhamat, o‘zingni sinab ko‘r». Shu tariqa o‘zimni sinab ko‘rdim va hakamlik yoqib qoldi. Mana, endi shu soha vakilasiman».
Ko‘tarilish jarayoni
Tabiiyki, Uelch ishni havaskorlar ligasida boshladi va asta-sekin yuqoriga ko‘tarildi. Jumladan, Sanderlendda imtihondan muvaffaqiyatli o‘tgan Rebekka professional futbolga kirdi. Bunda avvaliga ayollar o‘rtasidagi mahalliy liga bahslarida tajriba oshirdi. Angliyalik xonim 2023 yilga kelib, Avstraliya va Yangi Zelandiya mezbonlik qilgan ayollar o‘rtasidagi jahon chempionati hakamlari qatoridan joy oldi. Mundialga UYEFA hakamlari elit guruhi a’zosi sifatida borgan Rebekka 3ta o‘yinda ishladi. Asosiysi, uning hakamligi hech qanday savol tug‘dirgani yo‘q.
Erkaklar futboli tomon yurish
«Fulxem» - «Bernli» qarama-qarshiligi Uelch uchun erkaklar futbolidagi debyut o‘yin emas. U o‘tgan yilning yanvar oyida Angliya professional ligalarida ishlagan birinchi ayol hakam bo‘ldi. Rebekka o‘shanda «Birmingem» - «Preston» uchrashuvini boshqargandi. Joriy mavsumga kelsak, u APLga qadam bosishiga qadar sentyabrdan buyon 8ta o‘yinda ishladi - Chempionshipda 4ta, Birinchi ligada 3ta va To‘rtinchi divizionda 1ta bahsni boshqarib bordi. Noyabr oyida esa APL Uelch xonimni ilk marta elit divizion o‘yini («Fulxem» - «MYU»)ga jalb etdi to‘rtinchi hakam sifatida. Mana, qahramonimiz oradan ko‘p o‘tmay, bosh hakam rolida ham salohiyatini sinab ko‘rishga ulgurdi.
Qo‘llab-quvvatlov
APL rahbariyatida hamma Uelchni to‘liq qo‘llab-quvvatlamoqda: «Agar professional bo‘lsa, jinsi muhim emas». Umuman, butun Angliyada ayol referiga munosabat juda yaxshi. Deylik, PGMOL (Angliya futboli hakamlik korpusi) Rebekkani chin inqilobchi sifatida maqtamoqda: «Uelch ko‘plab odamlar uchun orzuga erishish yo‘lida katta eshik ochdi - bu aql bovar qilmas voqelik. Hakamlar sektori hamisha xilma-xillikka intiladi. Rebekkada imkoniyat tobora ortib borayotgani ham ichki strategiyamiz loyihasiga to‘liq mos keladi». Aytgancha, «Manchester Siti» bosh murabbiyi Xosep Gvardiola ham Rebekka Uelchning APL o‘yiniga tayinlash qarorini alohida olqishladi: «Ajoyib g‘oya, bu qadam shaxsan menga yoqdi. Umid qilamanki, kelajakda ayol hakamlar soni oshib boradi». «Nyukasl» bosh murabbiyi Eddi Xau esa buni «APL hayotidagi buyuk lahza» qabilida baholagan bo‘lsa, «Kristal Pelas» ustozi Roy Xojson «Uelch - qaldirg‘och» iborasini tilga oldi. Mikel Arteta («Arsenal») ham bu harakat zaruriy yurish ekanligini qayd etdi. «Angliya futboli tarixidagi muhim voqea, - degandi «Bernli» bosh murabbiyi Vinsent Kompani o‘yindan oldin. - O‘ylaymanki, shogirdlarim jinsi tufayli Rebekkaga boshqacha qarashmaydi. Agar professional darajada ishlaydigan bo‘lsa, jinsi hech kimni xavotirga solmasligi kerak». Maurisio Pochettino ham mamnun va Rebekkaning APLga qadam bosishini Stefani Frappar bir necha yil avval Fransiya futboliga bosh suqqani bilan solishtirdi. Ma’lumot uchun, fransiyalik xonim Qatardagi jahon chempionatida ishlashga ham ulgurdi, qolaversa, CHL o‘yinlarini faol boshqarmoqda. Xullas, Uelch uchun ajoyib marra!
Rebekka Uelch APLdagi debyut o‘yini davomida 22ta qoidabuzarlik qayd etish barobaridan 3 marta sariq kartochka ko‘rsatdi - Kalvin Bessi («Fulxem»), Joau Palinya («Fulxem») va Jordan Bayer («Bernli»)ga. Asosiy fakt: 90 daqiqa davomida hakamlik masalasida biror bahsli vaziyat yuzaga kelmadi. Bunisi APL uchun chinakam yutuq.
A.AHMEDOV tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
