Agar klub Nike bilan kelishuvga erisha olmasalar, klub formalarni o‘zi tayyorlamoqchi. Bu futbol tarixida allaqachon sodir bo‘lgan.
"Barselona" va Nike o‘rtasidagi munosabatlar uzilish arafasida va buning sababi juda oddiy: pul. Moliyaviy sabablarga ko‘ra, hamkorliklari 70 yildan ortiq davom etgan Germaniya terma jamoasi va Adidas allaqachon yo‘llarini ajratishdi. Endi esa Kataloniya klubi 25 yillik hamkorlikdan keyin Amerika brendi bilan xayrlashmoqchi.
Joan Laporta bir necha yildan beri "Barsa"ni moliyaviy inqirozdan chiqarishga harakat qilmoqda. 2022 yilda u klub aktivlarini sotish orqali iqtisodiy ta’sir ko‘rsatdi, bu ispan futboli uchun inqilobiy narsa edi. Endi esa Laporta “soqqa qilish”ning boshqa yo‘llarini ko‘rib chiqyapti.
Laporta Nike kompaniyasiga ko‘z tikdi: klub prezidenti amaldagi kelishuvni yaxshilangan shartlar asosida uzaytirmoqchi edi. 2018 yilda 10 yil muddatga imzolangan shartnomaga ko‘ra, Amerika brendi klubga har yili 105 million yevro va 50 million yevro bonuslar to‘laydi. Ispaniya matbuotiga ko‘ra, "Barselona" moliyaviy jihatlardan tashqari, ba’zi jarayonlar sifati, dizayn va futbolchilar bilan hamkorlikdan ham qoniqmayapti. Bundan tashqari, so‘nggi bir necha yil ichida ta’minot, 2020 yilda esa sifat bilan bog‘liq muammolar mavjud. Ular Nike.com kompaniyasining o‘ziga xos noroziligi borligini yozishdi. Klub bilan muloqot qilish oson emas, chunki ba’zi masalalarni hal qilish ko‘pincha kechikmoqda.
Hozirda bir nechta variantlar ko‘rib chiqilmoqda:
Nike bilan yangi shartlar bo‘yicha muzokaralar olib borish yoki shartnomani tark etish;
boshqa brend bilan yangi shartnoma tuzish (Laporta joriy miqdorni ikki barobarga oshirishni xohlayotganini aytadi);
o‘z brendini yaratish va formalarni o‘zi ishlab chiqarish.
Puma hozirda "Barsa" bilan hamkorlik qilishga qiziqish bildirmoqda, biroq nemis brendi klubga kataloniyaliklar Nike'dan olayotganidan ikki baravar ko‘p pul berishga tayyormi yoki yo‘qmi, noma’lum. Amerika konserni o‘z taklifini oshirishga tayyor emasligi sababi shundaki, "Barselona" kompaniyani klubga ko‘proq pul berishga ishontiradigan ta’sirchan natijalarni ko‘rsatmayapti.
Ispaniya OAVlari Puma Nike hozirda to‘layotganidan 20-30 million yevro ko‘proq berishga tayyorligini, biroq Amerika brendi bilan shartnomani bekor qilganda tovon xarajatlarini qoplashga tayyor emasligini yozmoqda. The Athletic manbalarining xabar berishicha, Laporta to‘plamlarni mustaqil ravishda ishlab chiqarishga moyil. Klub o‘z brendiga ega bo‘lish, ishlab chiqarish xarajatlariga qaramay, sezilarli darajada ko‘proq daromad keltirishiga ishonadi.
“Biz hamma narsaga ochiqmiz, lekin bozor to‘layotganidan ancha pastroq shartnomaga ega bo‘la olmaymiz. Eng yaxshisini olish bizning mas’uliyatimiz. Eng oson narsa, Nike bilan bozordan pastroq shartnoma bilan ishlashni davom ettirish bo‘lardi, lekin ba’zida oson yo‘l eng yaxshi variant emas”, dedi Laporta.
O‘z brendini yaratish Yevropa futbolida ko‘p marta kuzatilgan voqea. 2000 yillarda "Borussiya" Nike bilan aloqalarini uzgach, klubga tegishli bo‘lgan Goool.de brendini yaratdi. G‘oya oddiy edi: asosiy jamoaning sport muvaffaqiyatidan mustaqil bo‘lish uchun maydondan tashqarida daromad olish. 2001/2002 yilgi mavsumda kompaniya 110,6 ming yevro daromad oldi, ammo birinchi muvaffaqiyatli qadamlarga qaramay, 2004 yilda "Borussiya" Nike kompaniyasiga qaytdi. Goool.de ham bir muncha vaqt sport kiyimlarini ishlab chiqardi, ammo 2008 yilda o‘z faoliyatini to‘xtatdi.
“Sautgempton” 1999-2008 yillarda o‘zining S-brend to‘plamini ishlab chiqardi, Umbro bilan 2013 yilgacha shartnoma imzoladi.
Shundan so‘ng britaniyaliklar Adidas bilan shartnoma imzoladilar, biroq tomonlar uzoq vaqt birga ishlamadi: kelishuv bir necha oydan keyin bekor qilindi. Brendning formadan afsonaviy chiziqlarni olib tashlagani muxlislarga yoqmadi va qishda ular ajralishdi. 2014/2015 yilgi mavsumda "Sautgempton" brendsiz to‘plamlarni chiqardi, chunki klub jihozlarni o‘zi ishlab chiqarishga qaror qildi. Qizig‘i shundaki, 2015 yilning qishida tomonlar sulh tuzishdi va mavsum uchun munosabatlarni tiklashdi.
Yana bir holat 2013/2014 yilgi mavsumda "Roma" bilan sodir bo‘ldi. Klub avvalroq forma yetkazib bergan Kappa kompaniyasi bilan janjallashdi: Rim rahbariyati jihozda aniqlangan jiddiy kamchiliklar tufayli shartnomani bekor qildi. "Roma" Nike bilan 2013 yilda shartnoma imzolangan, biroq shartnoma faqat 2014/2015 yilgi mavsumdan boshlab kuchga kirgan. Shu paytda klub formani o‘zi ishlab chiqardi.
2009/2010 yilgi mavsumda "Betis" Segundada o‘zini homiysiz ko‘rsatdi, shuning uchun klub RBB brendi ostida o‘z liboslarini ishlab chiqardi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
