Bugun ertalabdan Bahodir dodamni - buvamni ( Toshkent shevasida doda deb yuritiladi) xotirladim…
Bahodir dodamni eslasam, birinchi bo‘lib ko‘z o‘ngimga keng hovlining burchagida yoqimli ovozda Qur’on tilovat qilgancha, mis qumg‘ondagi suv bilan ihlos ila tahorat olayotganlari keladi. Bilmadim nega?
Bolalik chog‘larimda dunyodagi eng badavlat inson - mening dodam bo‘lsa kerak, deb o‘ylar edim. Sababi, bizni ko‘rgani kelsalar uyimizning derazasi tagida «Volga» mashinasining signali quvnoq jaranglar, men va ukam eshikka chopar edik. Adam darrov sergak tortar, hurmat yuzasidan o‘zlari peshvoz chiqishga oshiqardilar. Onam esa…Onam o‘zlarini qo‘yarga joy topa olmasdilar.
Dodam keldi! Men va ukamdan baxtli inson yo‘q! Sababi, dodamlarning biror marotaba bizning uyga sovg‘asiz kelganlarini eslay olmayman. Onam choy qo‘yib, dasturxon tuzashga berilib ketar, oshxonaga kirib-chiqib dodam bilan suhbatlashishga urinar edilar. Dodam avval adam bilan quyuq so‘rashgach, biz kichkinalarga yuzlanar edilar. Bizning hayolimiz bugun nima sovg‘a olib kelganlari bilan band bo‘lsada, onam o‘rgatganlaridek sabr bilan kutardik. Oxirida dodam «Qizim, kel o‘tir. Biz hozir yo‘lda ovqatlanib kelyapmiz. 5 daqiqa o‘tir, hozir ketaman»,- deya muloyim jilmayar edilar.
Onam har safar otalari ketgach, ortlaridan qarab qolar, ba’zida yig‘lab ham olar edilar. Bilmadim nega? Balki ko‘proq oldilarida bo‘lishlarini istagandirlar, balki yaxshilab mehmon qilgilari kelgandir, balki mahkam bag‘irlariga bosmoqchi bo‘lgandirlar? Kim biladi deysiz?
Men uchun dodam dunyodagi eng mehribon inson edilar. Doim kulib turuvchi mehribon ko‘zlariga monand qalin qoshlari ularni salobatli ko‘rsatar, lekin cho‘zinchoqroq oq yuzlaridan arimaydigan tabassumlari odamni o‘ziga mahliyo qilib qo‘yar, ular bilan suhbatda bo‘lgan inson vaqt qanday o‘tib ketganini sezmay qolar edi. Ana shunaqa dilkash dodam bor edi…
Dodamlar gapga usta bo‘libgina qolmay, usta savdogar ham edilar. Tijorat ishlari uchun ko‘p vaqtini sarflaydigan inson bo‘lishlariga qaramasdan dodamlar nafis she’rlar ham yozib turar, bot-bot matbuotda ko‘rinish berar edilar. Avvalari bu jihatga e’tibor bermagan ekanman. Ulg‘aygach, ko‘plab mashhur shoir va yozuvchilar bilan suhbatda bo‘lgan bo‘lsamda, ular bilan dodamlarning o‘rtalarida farq bordek edi. Keyinchalik bu farq nimada ekanligini tushunib yetdim. Bahodir dodam she’riyatdan shuhrat qozonish, boylik orttirish maqsadida foydalanmagan ekanlar. Aynan, ulardagi samimiylik va yurakdan yoza olish men ko‘rgan ko‘plab shoirlarda umuman yo‘q edi. She’riyatdan hech nima talab qilmaydigan, uni shunchaki chin yurakdan sevadigan inson edi mening dodam!
So‘lim Turbat qishlog‘idagi uzoqroq qarindoshimiznikiga mehmonga bordik. Men qo‘shni bola bilan kun bo‘yi ko‘cha changitdim, Toshloqdagi suvda cho‘mildim. So‘ngra uyga shoshildik.Axir, kechqurun ularnikida to‘y-ku! Kiyinib, qo‘shni bola bilan ularnikiga chiqqanimizda qosh qorayib qolgan, uzoqdagi insonning yuzini ko‘rib bo‘lmas edi. Hovli ichi yoritilgan, hamma o‘zi bilan o‘zi ovvora. Biz bilan mehmonlar uchun bezatilgan uyga kirib o‘tirdik. Shu payt eshik ortida to‘y egalarining suhbati qulog‘imga chalinib qoldi. Eri «Bahodir Sobit keldimi?»,- dedi, ayoli yo‘q ishorasini qildi shekilli, eri «Alohida xona tayyorlanglar, Bahodir akam shovqin-suronni yoqtirmaydilar»,- deya nari ketishi bilan eshik ochilib, ayol xonaga kirdi-da bizni «Katta mehmonlar kelishyapti, boringlar ko‘chada o‘ynanglar»,- deb chiqarib yubordi. Ho‘rligim kelib ketdi, shartta men Bahodir Sobitning nabirasiman degim keldi-yu, bunga yurak qayerda deysiz?!
Tashqariga chiqsam, kastyum-shim kiyib olgan porum odamlarning o‘rtasida dodam hamma bilan so‘rashib o‘tib borar, mening ikki ko‘zim ularda, ko‘pchilikning salobati bosdimi, yo bolaligimga bordimmi miq etmasdan turaverdim. Dodam zinalardan ko‘tarilib keta boshlaganlarida menga ko‘zlari tushib qoldida, iya deb oldilariga chaqirdilar. O‘sha damda yer yuzida mendan baxtli inson yo‘q edi. Murg‘ak qalbimda qandaydir yoqimli hisni tuygancha ularning qo‘llaridan ushlab atay bezatilgan xonaga kirib ketdim. Uyog‘i esimda yo‘q, onamning aytishlaricha tizzalariga bosh qo‘ygancha o‘sha xonada charchab uxlab qolgan ekanman.
Keyinchalik o‘sha yoqimli tuyulgan narsa nima ekanligi haqida ko‘p o‘ylaganman, ancha ulg‘aygachgina o‘sha daqiqalarda dodam bilan faxrlanganimni anglab yetdim. Ana shunday faxrlansa arziydigan dodam bor edilar! Yillar o‘z so‘zini ayta boshladi, dodam biznikiga kam kelar, sovg‘alarning biz uchun qizig‘i qolmagan, ammo baribir dodamni ko‘rganimda yuragim hapqirib ketar edi. Dodam chiroyli qaridilar. Qalin qora qoshlar va o‘zlariga ho‘b yarashgan mo‘ylovlariga qirov oraladi, ammo ko‘zlar o‘sha-o‘sha! Mehribon, yoqimli, qalblarni eritib yuboruvchi ko‘zlar… Umrlarining so‘nggi kunlari arafasini to‘shakda o‘tkazishdan cho‘chidilarmi, yoki hech kimga ozor bermasdan yashab o‘tgan umrlarining so‘nggida ham o‘z odatlariga sodiq qoldilarmi, bilmadim, lekin hazrati dodam bu olamni darrov, qandaydir soatlar ichida tark etdilar.
Janozaga qo‘shni respublikalardan ham ko‘plab odamlar yig‘ildi. Hazrati dodajonim yotgan tobut odamlar orasida qo‘lma-qo‘l bo‘lib ketdi. Hamma yaqin insonini yo‘qotib qo‘yganidan o‘ziga kela olmas, qadrdonini so‘nggi bekatiga munosib kuzatib qo‘yish bilan ovvora. Hazrati dodajonim yotgan tobut esa dengizning yoqimli to‘lqinida chayqalib ketayotgan kema misoli Jannat bog‘lari tomon suzib ketardi. Mening ana shunday jannati dodam bor edi…!
Yahyoxo‘ja Ulug‘xo‘jayev
Kiritilgan sana: 17.04.2019 11:43. O'kildi: 4037 marta.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
