Mana, kun o‘tgani sayin oliy liga-2017 starti yaqinlashmoqda. Hisob bo‘yicha 26-milliy chempionatimiz bizga nimalarni taqdim etishi - vaqt hukmidagi masala. Hozirgi holat bo‘yicha taxmin qilsak, joriy yil yakuniga borib ham, O‘zbekiston chempionati sovrindor jamoalari soni oshmasa kerak. Fahmlagandirsiz, bugun oliy liga tarixidagi medallar taqsimotiga doir statistikani havola etmoqchimiz. Zero, 25 mavsum ortda qoldi va barchasini birdaniga eslash ancha qiyin. Shunday ekan, sovrindorlarni yaxlit jadvalda keltirish statistika ixlosmandlari ko‘nglidagi ish bo‘lsa kerak. Ha-ya, medal sohiblari barobarida milliy kubok egalariga ham to‘xtalish maqsadga muvofiq.
«Oltin» jamoa - «Paxtakor»
Chempionlik masalasidagi statistika ancha ixcham. Zero, 25ta mavsumda atigi 7ta jamoa oltin medal yutgan. Bular - «Paxtakor», «Neftchi», «Bun-yodkor», «Do‘stlik», «Nav-bahor», MHSK va «Lokomotiv». «Sherlar» bu borada hali uzoq yetakchilik qilishsa kerak. Har holda, ularning hisobida 11ta oltin medal bor va bu eng yaqin ta’qibchilarnikidan naq 6ta ko‘pdir.
FAKT. «Paxtakor» 2002-2007 yillar oralig‘ida 1-o‘rinni hech kimga bo‘shatmagan va ketma-ket chempion bo‘lish rekordini 6 mavsumga yetkazib qo‘ygan. Qolgan chempionlarda oltin medallarning jami soni ham shuncha emas. To‘g‘ri, «Neftchi»ning qatorasiga 4 marta shohsupaga ko‘tarilganini ham aytish joiz (ikkinchi yaxshi ko‘rsatkich).
«Kumush» jamoa - «Neftchi»
Farg‘ona jamoasi medallarning umumiy soni bo‘yicha ikkinchi o‘rinda bormoqda garchi anchadan buyon sovrindorlar qatoriga kirolmayotgan bo‘lsada. «Neftchi» hisobidagi jami 15ta medaldan naq 9tasi aynan ikkinchi probalidir. Umuman olganda, oliy liga kumush medali shu kunga qadar 8ta jamoaga nasib etgan - «Neftchi»dan tashqari, «Paxtakor», «Bunyodkor», «Lokomotiv», «Buxoro», MHSK, «Nasaf» va «Mash’al». Demak, «oltin» egalaridan faqat «Navbahor» va «Do‘stlik» hisobida ikkinchi probali medal yo‘q.
FAKT. Oxirgi marta 2006 yili 2-o‘rindan joy olgan «Neftchi» kolleksiyasidagi kumush medallar chempionat tarixidagi jami ikkinchi probali sovrinning naq 37,5 foiziga tengdir. Ketma-ket «kumush» olish bobida ham aynan Farg‘ona klubi rekordchi sanaladi. «Neftchi» Yuriy Sarkisyan boshqaruvida qatorasiga 5 marta (1996-2000 yillar) 2-o‘rinni egallagan. Yana bir e’tiborli natija: farg‘onaliklar ilk mavsumdan to 2004 yilgacha turnir jadvalida ikkinchi qatordan past-ga tushishmagan.
«Bronza» jamoa - «Nasaf»
Uchinchi probali medal egalari 9ta. Lekin jami 25ta medaldan 18tasi 2ta jamoa mulkiga aylangan. Bu borada «Nasaf» oldinda - qarshiliklar 10 marta finishga uchinchi bo‘lib yetib kelishgan. «Nasaf»ning bu yurishi yangi asrdan keyin boshlanganini ham aytish joiz. «Navbahor» esa o‘z hisobidagi 8ta «bronza»ni 2004 yilgacha yig‘ishtirgan. Demak, bronza medali sohiblari: «Nasaf», «Navbahor», «Lokomotiv», «Paxtakor», «Neft-chi», «So‘g‘diyona», MHSK, «Qizil- qum» va «Mash’al».
FAKT. Hali-hamon chempionlik baxtidan bebahra qolayotgan «Nasaf» ketma-ket ravishda 4 marta bronza medali yutgani bilan maqtanishi mumkin. «Navbahor»da esa «bronza» seriyasi 3 mavsumga teng. Namanganliklar bunday natijani 2 marta qayd etishgan. Mavjud 25ta «bronza»dan 18tasi shu ikki klubga tegishli ekanligi yuqorida ta’kidlandi. Buni foiz hisobida keltirsak, 72 (!) raqami kelib chiqadi.
Kubok jamoasi – yana «Paxtakor»
«Paxtakorchilar» billur sovrin yutishda ham mutlaq yetakchilar. Jamoa 13 marta finalga chiqib, ulardan 11tasida kubokni o‘ziga bo‘ysindirgan. Yurtimizda kubok musobaqasi 24 marta o‘tkazilgan bo‘lsa, ularda g‘olib chiqqan jamoalar soni chempionlarniki bilan teng - 7ta. Lekin chempionlar va kubok egalari tarkibi bir xil emas. Ya’ni chempionlardan birgina MHSK kubok olmagan va uning o‘rnida «Nasaf» gavdalanadi.
FAKT. 2001-2007 yillar oralig‘ida billur sovrin «Paxtakor»dan ortgan emas. Boshqacha aytsak, naq 7 mavsumga cho‘zilgan ushbu seriya futbolimiz tarixidagi eng yaxshi ko‘rsatkichdir. Ya’ni «Paxtakor»dan boshqa birorta jamoa qatorasiga 7 marta bitta sovringa ega chiqmagan.
O‘zbekiston chempionati va kubogining barcha sovrindorlari
Yil Chempion 2-o‘rin sohibi 3-o‘rin sohibi Kubok sohibi (mavsum)
1992 «Paxtakor» «So‘g‘diyona» «Navbahor» «Neftchi»
1993 «Neftchi» «Paxtakor» «Navbahor» «Paxtakor» (
1994 «Neftchi» «Nurafshon»|«Navbahor» «Neftchi» «Buxoro»
1995 «Neftchi» MHSK «Navbahor» «Navbahor»
1996 «Navbahor» «Neftchi» MHSK «Neftchi»
1997 MHSK «Neftchi» «Navbahor» «Paxtakor»
1998 «Paxtakor» «Neftchi» «Navbahor» «Navbahor»
1999 «Do‘stlik» «Neftchi» «Navbahor» -
2000 «Do‘stlik» «Neftchi» «Nasaf» «Do‘stlik»
2001 «Neftchi» «Paxtakor» «Nasaf» «Paxtakor»
2002 «Paxtakor» «Neftchi» «Qizilqum» «Paxtakor»
2003 «Paxtakor» «Neftchi» «Navbahor» «Paxtakor»
2004 «Paxtakor» «Neftchi» «Navbahor» «Paxtakor»
2005 «Paxtakor» «Mash’al» «Nasaf» «Paxtakor»
2006 «Paxtakor» «Neftchi» «Nasaf» «Paxtakor»
2007 «Paxtakor» «Quruvchi»|«Mash’al» «Paxtakor» «Bunyodkor»
2008 «Bunyodkor» «Paxtakor» «Neftchi» «Bunyodkor»
2009 «Bunyodkor» «Paxtakor» «Nasaf» «Paxtakor»
2010 «Bunyodkor» «Paxtakor» «Nasaf» «Bunyodkor»
2011 «Bunyodkor» «Nasaf» «Paxtakor» «Paxtakor»
2012 «Paxtakor» «Bunyodkor» «Lokomotiv» «Bunyodkor»
2013 «Bunyodkor» «Lokomotiv» «Nasaf» «Bunyodkor»
2014 «Paxtakor» «Lokomotiv» «Nasaf» «Lokomotiv»
2015 «Paxtakor» «Lokomotiv» «Nasaf» «Nasaf»
2016 «Lokomotiv» «Bunyodkor» «Nasaf» «Lokomotiv»
Izoh: ilk mavsumda «Neftchi» va «Paxtakor» jamoalari teng miqdorda ochko to‘plashgan va ikkisiga ham chempionlik maqomi berilgan, natijada kumush medal egasiz qolgan.
Sovrindorlarning umumiy jadvali
T|r. Klub «Oltin» «Kumush» «Bronza» Kubok Jami:
1. «Paxtakor» 11 5 1 11 28
2. «Neftchi» 5 9 1 2 17
3. «Bunyodkor» 5 3 - 4 12
4. «Do‘stlik 2 - - 1 3
5. «Lokomotiv» 1 3 1 2 7
6. MHSK 1 1 1 - 3
7. «Navbahor» 1 - 8 3 12
8. «Nasaf» - 1 10 1 12
9. «Mash’al» - 1 1 - 2
10. «Buxoro» - 1 - - 1
11-12. «So‘g‘diyona» - - 1 - 1
11-12. «Qizilqum» - - 1 - 1
Jami: 26 24 25 24 99
*** Xullas, jami 99ta sovrin (75ta medal va 24ta kubok 12ta jamoa mulkiga aylangan.
*** Atigi 3ta jamoa - «Paxtakor», Neftchi» va «Lokomotiv»da 4ta turdagi sovrin ham mavjud.
*** Agar ozgina ijodga erk berib, chempionlikni 10, kubokni 5, 2-o‘rinni 3 va 3-o‘rinni 1 ochko bilan baholasak, quyidagi tartib yuzaga keladi: «Paxtakor» - 181 ochko; «Neftchi» - 88; «Bunyodkor» - 79; «Navbahor» - 33; «Lokomotiv» - 30; «Nasaf» - 18; «Do‘stlik» - 15; MHSK - 14; «Mash’al» - 4; «Buxoro» - 3; «So‘g‘diyona» -1; «Qizilqum» -1.
A.AHMEDOV