Bu futbolchi o‘ta noyob iqtidor sohibi, lekin shu bilan birga, chinakam chapani yigit edi. Ana shu yovvoyi tabiati tufayli Kevin Grosskroys jahon chempioniga xos o‘yin ko‘rsata olmadi. Tabiatan futbol tojdori bo‘lishdan ko‘ra, Dortmundning janjalkash Frensis Begbisi roliga ko‘proq mos tushardi. Xullas, chapanilik illati yorqin faoliyat shukuhidan ustun kelib, Kevinni professional futbol bilan barvaqt xayrlashadigan holatga solib qo‘ydi.
Zamonaviy futboldagi buyuk adolatsizliklardan biri JCH-2014 finalining «overtaym»ida yuz berdi: Serxio Aguero Bastian Shvaynshtaygerning yuziga musht bilan zarba bergach, bundan 40 soniya avval ikkita jirkanch «podkat»ni qabul qilgan nemis futbolchisi qonga belangan holda maydonni tark etdi. Yoaxim Lyov shifokorlar Bastining yuzidan oqayotgan qonni to‘xtatishlarini kutib o‘tirmay, Kevin Grosskroysga yuzlandi: «Maydonga tushasan. Hoziroq!» keyingi 70 soniyani Shvaynshtayger maydon tashqarisida o‘tkazdi.
Agar o‘sha lahzalarda o‘yin to‘xtatilganda, Grosskroys Shvayni o‘rniga maydonga tushgan bo‘lardi. Biroq hakam hushtagini chalmadi, Shvayni «Marakana»ning gulduros qarsaklari ostida maydonga qaytdi, qo‘li bilan Tomas Myuller va Mario Gyotsega pozisiyalarini almashtirib olishlarini ishora qilib, hujumni boshladi. Myuller tayanch zonasida bo‘shliqni hosil qildi, Andre Shyurle esa tishlari bilan lablarini mahkam qimtigan holda oldinga tashlandi.
Gyotse yengil harakat bilan to‘pni to‘xtatdi, ikkinchi harakati bilan darvoza tomon zarba yo‘lladi. Shu tariqa toj taqdirini hal qilgan tarixiy gol yuzaga keldi. So‘nggi finaldagi buyuk adolatsizlik shuki, tarixiy bellashuv Kevin Grosskroysdek mahorat sohibidan judo bo‘ldi. Ehtimol, bundan keyingi mundiallarning hal qiluvchi bahslari Kevin kabi futbolchilarga hech qachon duch kelmas.
Grosskroys Marko Roys bilan birgalikda «Rot-Vayss Alen» orqali professional futbolga kirib keldi. Ochig‘i, ularning tengdosh ekanliklariga ishonging kelmaydi - birining tashqi ko‘rinishi, yurish-turishi va muomalasi xuddi o‘yini kabi maftunkor, jozibali, ikkinchisi esa... Tengdoshidek yoqimtoy bo‘lishi uchun Grosskroys boshqa zamonda dunyoga kelishi kerak edi.
To‘g‘ri, u hamma qatori hayot kechirar, voqelikdan, jamoatchilikdan o‘zini olib qochmasdi. Ammo Kevinning isyonkor tabiati zamonaviy futbol mezonlari bilan chiqisholmasdi. Chunki u tamoman o‘zga dunyo vakili edi. Bunday fe’l-atvordagi kishilar o‘zlariga yoqmay qolgan kimsalar bilan orani ochiq qilib olishmaguncha tinchlanishmaydi, hatto ustoziga qo‘l ko‘tarishdan tap tortmaydilar. Boz ustiga, qarama-qarshi tomondan aynan shunday javobni kutadilar. Qandaydir pand-nasihatlar bilan Kevinni o‘z yo‘liga og‘dirmoqchi bo‘lgan kishi qattiq yanglishadi. Chunki u o‘z aqidasidan voz kechadiganlar toifasidan emas.
Darhaqiqat, Grosskroys zamonaviy yulduzlardan keskin farq qiladi. Sir emaski, «to‘qlikka sho‘xlik» aksariyat mashhurlarga xos illat. Kimdir zerikkanidan yoshlar jamoasidagi ukachalarini nayzachalar bilan o‘qqa tutadi, boshqasi avtomobilini to‘g‘ri yo‘l qolib qarama-qarshi yo‘nalishdan o‘qdek uchiradi. Chunki bu qilmishi uchun hech kim uning mushugini pisht demasligini yaxshi tushunadi.
Kevin esa xohlagan ishini amalga oshiradiganlar sirasidan emas - u shunchaki, nima mumkinu, nima mumkin emasligini aniqlashga intilib, odob-axloq mezonining so‘nggi chegarasida yurishni xush ko‘radi. Hatto terma jamoa safarida to‘ygunichi ichib, mehmonxonada «hunar» ko‘rsatish uning uchun odatiy hol.
Ha, Grosskroys avvalroq, 1970-1980 yillarda dunyoga kelganida futbol afsonalaridan biriga aylanishi hech gap emasdi. Uni Obameyangga o‘xshagan kasbdoshlarining momiq shubalari yoki kimyo ko‘magida «qotirib» qo‘yilgan soch turmaklari umuman qiziqtirmaydi. Bir paytlari Kevin «Borussiya» D.ning chempionligini o‘ziga xos tarzda nishonlashga va’da bergan va 1-o‘rin naqd qilingan oqshomda shundoqqina maydonning o‘zida sochlarini ustara bilan oldirib tashlagandi. Keyingi mavsumda u jamoasining o‘z unvonini saqlab qolishini bir oqshomning o‘zida 30ta pivoxonada nishonlashga va’da bergandi. Agar «Bavariya» dortmundliklardan chempionlikni tortib olmaganida, Grosskroys bu va’dani ham amalga oshirgan bo‘lardi.
Shogirdining o‘jar tabiatini Yoaxim Lyov yaxshi bilardi. Argentinaga qarshi finalning so‘nggi bosqichida yakkama-yakka to‘qnashuvlar avjiga chiqdi. Bunday vaziyatda hech narsadan tap tortmaydigan, qo‘rqmas futbolchining ahamiyati yanada yuqori bo‘ladi. Agar Shvayni maydonga qaytmaganida, Kevin uning o‘rnini to‘ldira olardi. Chunki u himoya chizig‘ining ikkala qanotida ham, markazda ham yarim himoyaning barcha pozisiyalarida birdek ishonchli o‘ynay olardi. Dortmundda hatto darvozabon vazifasini ham risoladagidek uddalagandi.
Qisqasi, Grosskroys Yurgen Klopp kashf etgan «telba» futbolning tirik afsonasi edi - «holdan toyib yiqilgunga qadar chop, lekin nima qilib bo‘lsa ham to‘pni raqibdan tortib ol!» falsafasini Kevin to‘liq bajarishga qodir edi. Joiz topsa, raqibning oyoqlari bilan qo‘shib bo‘lsa ham, to‘pni tortib olardi! Kevin Grosskroys faoliyatini yakunlaganini e’lon qilgan kun Bild nashri uch kunlik motam tutib, sport bo‘limi ijodkorlari sonini teng yarmiga qisqartirsa, ajablanmaymiz. Chunki nashr o‘sha kuni mojaroli voqealarning bosh ta’minlovchisidan judo bo‘ladi. Muhim uchrashuv boshlanishiga bir sutkadan kamroq vaqt qolganida bazani tark etish faqat Kevinning qo‘lidan keladi.
Lekin bu nomutanosiblik qachondir nihoyasiga yetishi aniq edi. Aslida, Kevinning faoliyati 2014 yilning iyulida, JCHning finalida maydonga tushish imkoniyati barbod bo‘lganidan keyin deyarli yakuniga yetgandi. Qachondir shunday bo‘lishini futbolchining o‘zi ham yaxshi bilardi. Ya’ni, hech qachon til topisholmagan zamonaviy futbolga moslasha olmasligi, o‘jar tabiati oldida ojizligi o‘ziga ma’lum edi.
«Borussiya» libosidagi ilk golini «Vestfalenshtadion»ning janubiy tribunasi qarshisidagi darvozaga urmaganiga quvongani bejiz emasdi: «Aks holda, men uni nishonlash uchun devorga sakrab chiqishim, shunda ham ehtiroslarimni to‘la namoyish eta olmagan bo‘lardim. Chunki hakamlar hech bo‘lmaganda sariq kartochka bilan jazolashlari aniq edi». Grosskroys nafaqat o‘zga zamonda, balki boshqa mamlakatda - Shotlandiyada dunyoga kelishi lozim edi. U o‘zining qaysarligi bilan Irvin Uelshning mashhur qahramoni - Frenksis Begbini eslatadi. Begbi g‘ashiga tekkan kishilarga pivo krujkasini uloqtirishi yoki bilyard tayog‘ini o‘qtalishi hech gap emasdi.
Kevin esa, shunchaki, bir six kabobni suhbatdoshining yuziga qarata uloqtirdi, xolos. Qisqasi, Grosskroys raqiblarini quvib yetishni ham, ularni ortda qoldirishni ham risoladagidek uddalay oldi. Ammo o‘zligidan, o‘zining o‘jar fe’lidan qochib qutula olmadi. Fevral oyining oxirida Kevin tungi klubda navbatdagi mojaroga aralashib qoldi. Biroq bu gal muammodan osonlikcha qutulishning iloji bo‘lmadi.
Jahon chempioni shishaning zarbidan boshi yorilgan, qonga belangan yuzining o‘ng tomoni xuddi asalari galasining hujumidan qovoqdek shishib ketgan holda shifoxonaga yotqizildi. Ikki kundan keyin «Shtutgart» u bilan tuzilgan shartnomani bekor qildi. Kevin Grosskroys esa maxsus matbuot anjumaniga bazo‘r tashrif buyurib, professional futboldagi faoliyatiga yakun yasash haqida o‘ylab ko‘rish vaqti kelganligini ma’lum qildi. Shishgan yuzini sinchkov nigohlardan yashirishga uringan holda, u jurnalistlardan o‘zi va oilasini ma’lum muddatga bezovta qilmasliklarini iltimos qildi, juda charchaganligi va dam olish niyatida ekanini aytdi. Ha, avvalo, u o‘zidan, qaysar tabiatidan toliqqandi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
