Chempionat saviyasi tushib ketishi uchun, klublarda moliyaviy muammolar bo‘lishi lozim. Ular o‘zi bilan o‘zi ovora bo‘lib, sifat haqida o‘ylay olmaydi. Demak, O‘zPFL yoki umuman O‘FAga nisbatan ishonchsizlik keltirib chiqarishning yo‘li bor — futbol klublarini puldan siqib qo‘yish.
Uzoqqa bormasdan, taxminan 3-4 yil avvalgi holat bilan bugungisini solishtirishga harakat qilamiz. Shuncha yillar oldin quyidagi klublarning yillik smetasi tahminan shunday ko‘rinishda bo‘lgan:
"Bunyodkor" — 50 mlrd so‘m
"Nasaf" — 40 mlrd so‘m
"Buxoro" — 25 mlrd so‘m
"Mash’al" — 20 mlrd so‘m
"Sho‘rtan" — 18 mlrd so‘m
"Neftchi" — 18 mlrd so‘m
So‘nggi ikki yilda esa bu raqamlar quyidagicha o‘zgardi:
"Bunyodkor" — 14 mlrd so‘m
"Nasaf" — 13 mlrd so‘m
"Buxoro" — 13 mlrd so‘m
"Mash’al" — 8 mlrd so‘m
"Neftchi" — 8 mlrd so‘m
"Sho‘rtan" — 6 mlrd so‘m
Ikki yil avval aytilgan 25 mlrd bizning sharoitda yaxshi klub uchun yetarlicha summa. Buning ichida ayollar, futzal, sifatli akademiyalarni shakllantirish mumkin. Biroq klublar hozir mavsumdan mavsumga yetib olsa katta gap. Mana shunday ahvolda ham yuqoridagi klublardan ayrimlari futbolchi va murabbiylar oldidagi majburiyatlarini bajardi, bu haqda kecha yozgandik.
Mana endi o‘ylab ko‘ring, o‘sha yillar davomida klublar nima qildi? Ularni kim nazorat qildi? Pullar qanday maqsadlarda sarflandi? Va hozir-chi? Biz bor-yo‘g‘i 6 klubni misol tariqasida keltirdik. Shugina smeta bilan ulardan akademiya talab qilyapmiz, bechora klublar ayollar va futzal jamoalari ham qilishi kerak. Hokimiyatlar viloyat FA uchun mablag‘ berishi o‘lim bilan barobar.
Klublarni shu qadar siqish evaziga OCHLda yo‘llanmalarimiz soni oshishi kerakmidi? Chempionlar ligasida to‘p surayotgan arab va Sharqiy Osiyo jamoalarining smetalari haqida eshitganmisiz? Ulardagi 1 ta ko‘rsatkich bilan Superliganing yarim klubini 1 yil boqish mumkin. Madomiki shunday ekan, o‘sha "Erudit" gazetasidagi fikrlarimizni yana takrorlaymiz, biz Osiyo Angliyasi yoki Ispaniyasi emasmiz, bo‘lolmaymiz ham. Biz Xorvatiya yoki Serbiya bo‘lishdan uyalmasligimiz kerak, ko‘rpamizga qarab oyoq uzatishimiz mantiqliroq. Avval klublar 100 kilometrga 20 litr yoqilg‘i ishlatgan bo‘lsa, hozir 7-8 litr berib, OFK talablaridan ortda qolmaslik uchun shu yoqilg‘i bilan 130-140 km yo‘l bosishni so‘rayapmiz. Savol: baliq qayeridan boshlab oqsayapti?
Yana bir yo‘li bor. Klublardan katta vazifa va talablarni olib tashlashimiz va indamaygina OFK kubogi darajasidagi futbol mamlakati bo‘lishimiz mumkin. Agar 10 yillar davomida risoladagidek nazorat bo‘lganida, ular faqat oylik-maoshlar, ko‘tarmalar, mukofotlarga emas, maydonlar qurish, akademiyalar bunyod qilish, umuman infrastrukturani rivojlantirishga yo‘naltirilganida edi, vaziyat hozir boshqacha bo‘lardi. Oddiy misol, "Buxoro" 25 mlrdni yo‘q qilib (yana mavsumni 3-4 mlrd qarz bilan yopib) nimaga erishdi bilmadim-u, ayni vaqtda klubning na tayinli bazasi, na o‘z maydoni, na akademiyasi bor. Endi klub bor-yo‘g‘i 12 mlrd bilan nima qura oladi? Kim o‘tgan yillardagi isrofgarchilik uchun javob beradi? O‘zPFL muammolari taqvim tuzish, o‘yinlarni ko‘chirmaslikdangina iborat emas, aslida bular kuchli jurnalist ko‘taradigan mavzu ham emas. Haqiqiy muammo futbolga kirayotgan havoning qanchalik to‘sib qo‘yilganida.
Biz klublar xususiy bo‘lishi, davlat korxonalari ularni moliyalashtirmasligi kerak deb hisoblaymiz. Ammo bunga o‘n yillar davomida bosqichma-bosqich kelgan ma’qulroq edi. Bu haqda hali batafsil tushuntirib o‘tamiz, kerak bo‘lsa video ko‘rinishda, "Sokker klub"sifat biror narsa qilib bo‘lsa-da. Biroq bizning ayrim kishilar xuddi o‘sha 2015 yillar kabi hozir ham ba’zi fikrlarga tayyor deb o‘ylamayman.
Diyor Imomxo‘jayev
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
