Braziliya terma jamoasi hujumchisi Tostao noyob futbolchi edi. Hech bo‘lmaganda, men bir ko‘zi deyarli ko‘r bo‘lib, jahon chempioni bo‘lishi mumkin bo‘lgan boshqa hech bir futbolchini bilmayman.
Eduardo Gonsalvesh Braziliyaning Minas-Jerays shtatidagi Tres Korakoins shaharchasida professional futbolchi oilasida tug‘ilgan va otasi izidan borishga qaror qilgan. Tostao Belu-Orizonti shahridan “Kruzeyro” maktabida tahsil olgan. U ancha zaif yigit edi va unga katta futbol sari yo‘l ancha mashaqqatli edi.
"Amerika Mineyro"
1962-1963 yillar
Futbolchining faoliyatidagi birinchi klubida otasining aloqalari muhim rol o‘ynadi, u “Amerika Mineyro” bilan muzokara olib borgan.
Ajablanarlisi, lekin haqiqat shundaki, 15 yoshli Tostao juda yaxshi o‘ynardi, go‘yo u allaqachon yetuk futbolchi edi. Mavsum davomida hujumchi 26 ta o‘yin o‘tkazib, 16 ta gol urgan. Yengil, texnik futbolchi har qanday himoyachini aldab o‘ta olardi va futbolda jismoniy kuch eng muhim narsa emasligini isbotlagandi.
"Kruzeyro"
1963-1972 yillar
“Kruzeyro” tezda qanday o‘yinchini yo‘qotishini anglab yetdi. Tostao ortga qaytarildi, chunki u “Amerika” bilan to‘liq shartnoma imzolamadi.
Shunday qilib, Tostao 16 yoshida Braziliyaning eng yaxshi jamoalaridan birining asosiy jamoasi o‘yinchisiga aylandi va tez orada uning yetakchisi bo‘ldi. 378 ta o‘yin, 248 ta gol, beshta davlat chempionligi, Braziliya kubogi, yana bir nechta ahamiyatsiz sovrinlarni qo‘lga kiritdi. Kruzeyro muxlislari Tostaoni "Oq Pele" laqabi (boshqa variant - "Oq qirol") bila natay boshlashdi.
Agar 1968 yil sentyabr oyida olgan dahshatli jarohati bo‘lmaganida, Tostaoning faoliyati qanchalik muvaffaqiyatli bo‘lganligi hech kimga qiziq bo‘lmas edi(aslida buni muvaffaqiyatsiz deb atash mumkin emas). "Korintians" bilan o‘yinda raqib futbolchisi to‘pni olib ketayotganda Tostaoning yuziga zarba berdi.
Tashxis jumlaga o‘xshash edi - retinaning ajralishi. Ammo hujumchining operasiyasi muvaffaqiyatli o‘tdi va u maydonga qaytdi. Afsuski, ma’lum bo‘lishicha, uzoq vaqt davomida futbol oynash unga mumkin emas edi.
"Vasko da Gama"
1972-1973 yillar
1972 yilda Braziliya bo‘ylab shov-shuvli xabar tarqaldi - mamlakatning eng kuchli klublaridan biri “Vasko da Gama” Tostaoni sotib olganini e’lon qildi. O‘sha paytda hujumchi endi jarohatlangan ko‘zi bilan hech narsani ko‘rmasdi, “ikkinchi qavat”dan kelayotgan to‘plar uchun kurashmasligini aytdi, ammo bu transferga to‘sqinlik qilmadi. U ajoyib o‘yinchi edi va tavakkal qilishga loyiq edi!
Ikki yil davomida Tostao “Vasko da Gama” tarkibida 47 ta o‘yin o‘tkazib, 7 ta gol urdi (oxirgi ko‘rsatkich sizni chalg‘itmasa kerak. Uning maydondagi funksiyalari biroz o‘zgarib, hujumlarni tashkillashtirish bo‘lgan). Ammo jarohat o‘zini bildirib turardi va 26 yoshida Tostao futbolchilik faoliyatini yakunladi.
Braziliya terma jamoasi
1966-1972 yillar
Xuddi shu jarohat tufayli u uzoq vaqt terma jamoada o‘ynamagandi. Ammo u uning uchun 65 ta o‘yin o‘tkazib, 35 ta gol urishga muvaffaq bo‘ldi.
19 yoshida Tostao o‘zining birinchi jahon chempionatiga bordi. Qahramonimiz u yerga zahira futbolchisi sifatida bordi va Vengriya termasiga qarshi ikkinchi tur uchrashuvida jarohat olgan Peleni almashtirib maydonga tushdi. Yosh hujumchining goli (14-daqiqada Tostao hisobni tenglashtirdi) natijaga ta’sir qilmadi (1:3), so‘nggi o‘yinda esa yana zaxiraga o‘tirdi. Afsuski, braziliyaliklar kuchsiz edilar va Portugaliya terma jamoasiga xuddi shunday hisobda yutqazib, uylariga qaytishdi.
Ammo keyingi jahon chempionatida Tostao o‘zini butun shon-shuhratini ko‘rsatdi. U saralash bosqichini boshlagan va Braziliyaning 23 golidan 10 tasini urgan, bu saralashning Janubiy Amerika qismida hammadan ko‘p. 1970 yilgi jahon chempionatida braziliyaliklarning to‘rtta hujumi hamon futbol tarixidagi eng kuchli hujum chizig‘i hisoblanadi. Pele, Tostao, Jarzinyo va Rivelinyo o‘z jamoasining 19 ta golidan 16 tasini kiritib, uchinchi jahon chempionligini qo‘lga kiritishgan.
Tostao hisobiga Peruga qarshi chorak final uchrashuvida “dubl” va bir nechta golli uzatmani yozdirib qo‘ygan. Va shuni eslash kerakki, o‘shanda ham u bir ko‘zi bilan ko‘rgan. Bu haqida Vladimir Visoskiy: “Agar Tostaoning ikkinchi ko‘zi bo‘lganida, u ikki barobar ko‘p gol urardi”, - degan edi.
Afsuski, bu jahon chempionati buyuk hujumchi faoliyatidagi so‘nggisi bo‘ldi.
Surxon
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
