Jarohatlar futbolchi uchun ham, klub uchun ham og‘ir holat: futbolchi uchun har bir jarohat, hatto eng kichigi ham uzoq vaqt talab qiladi, jamoa uchun bu nafaqat maydondagi aktivni yo‘qotish, balki moliyaviy shartnomani bir me’yorda ushlab turish va qayta tiklash xarajatlarini keltirib chiqaradi. Jarohatlar ta’sir qiladigan yana bir omil - futbolchining transfer qiymati. To‘g‘ri, bu borada tizimli tadqiqotlar deyarli yo‘q, shuning uchun analitik portallar futbolda bu munosabatlarni o‘rganish bo‘yicha birinchi keng ko‘lamli tahlilni o‘tkazdi. Buning uchun so‘nggi o‘n yil ichida Premyer-liga, La Liga, Bundesliga, A Seriya, Liga 1, Gollandiya Erediviziyasi, Chempionship, Belgiya Pro-ligasi va Portugaliya Primerasida o‘ynagan 12 000 dan ortiq futbolchilar uchun Transfermarktning bozor bahosi o‘rganildi. Umuman olganda, tahlilchilar 2012/2013 yilgi mavsumdan hozirgi kungacha sanab o‘tilgan chempionatlardagi o‘yinchilarning 36 000 dan ortiq turli jarohatlarini aniqlagan.
Qayta tiklanish muddati xarajatlarga ta’sir qiladimi? Ha
Off the Pitch portali tiklanish davrlarini ularning davomiyligi bo‘yicha to‘rt guruhga ajratdi: bir oydan kam, 1-3 oy, 3-6 oy, olti oydan ortiq. Ma’lum bo‘lishicha, mavsum davomida 30 kundan kam muddatga safdan chiqqan futbolchilarning transfer qiymati o‘rtacha 11,1 foizga oshgan. 30 kundan 90 kungacha maydonda bo‘lmaganlar uchun bu ko‘rsatkich ancha past - + 1,5%. Barcha ma’lumotlar o‘rtacha hisoblanganligi aniq, chunki olingan davr mobaynida Kilian Mbappening 2016/2017 yilgi mavsumdagi narxi kabi raqamlarda katta o‘sish kuzatildi. Shuningdek, ko‘rsatkichlar 1 million yevrodan 35 million yevrogacha tusha boshladi. Bunda futbolchi ayrim hollarda jarohatlar tufayli 35 kunni o‘tkazib yuborgan bo‘lsa ham bunchalik katta ko‘rsatkichni yo‘qotgan bo‘lishi ham mumkin.
180 kundan ortiq vaqtni o‘tkazib yuborganlar orasida statistika aniq holatda - olti oy va undan ko‘proq vaqt davomida maydonga tushmagan futbolchilarning narxi o‘rtacha 9,8% ga tushdi. Bunga yorqin misol - 2019/2020 yilgi mavsumdagi qiymati 150 million yevro bo‘lgan va keyinchalik 80 millionga tushgan Eden Azar. Chunki u ko‘plab jarohatlar tufayli jami 186 kunni o‘tkazib yubordi.
Tahlil qilingan ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, 23 yoshgacha bo‘lgan futbolchilar o‘tkazib yuborilgan kunlar sonidan qat’i nazar narxlarning o‘sishini boshidan kechirgan. Bu birinchi navbatda yoshga bog‘liq: o‘z formasini sezilarli darajada yo‘qotmay turib tiklanish potensiali eski formasiga qaraganda yuqori kechadi. To‘liq ma’lumotlar to‘plami o‘rganib chiqilgach tahlilchilar futbolchilar ko‘pincha mushaklarning turli xil jarohatlaridan aziyat chekishini aniqladilar. Shu bilan birga, tiklanish vaqti juda katta farqni yuzaga keltirgan - 10-15 kundan 30-50 kungacha. Bu borada ikkinchi o‘rinda tizza jarohatlari (yirtilgan paylar), uchinchi o‘rinni oyoq boldiri va sondagi jarohatlar egallaydi. Bo‘g‘imlarning yorilishi eng kam uchraydi, lekin ular tiklanish uchun eng uzoq vaqtni oladi, o‘rtacha 219 kun. Tizza bilan bog‘liq jarohatlar va muammolar ham jiddiydir: bunday jarohatlardan keyin o‘rtacha tiklanish muddati 63 kunni tashkil etadi, bu mushaklar, sonlar va orqa miya jarohatlari uchun o‘rtacha tiklanish vaqtidan ikki baravar ko‘pdir. Bunday davr allaqachon narxga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin, shu sababli, Off the Pitch tahlilchilarining fikriga ko‘ra, klublar tibbiy xodimlarni tanlashda ehtiyot bo‘lishlari va har qanday zararning oldini olish uchun rejalar tuzishlari kerak.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
